เซียงเหมี่ยงคำโคลงชุดที่ 4 (ตอนที่ 61-76)
หมายเหตุ ขาดภาพกลอักษร ยังไม่ได้เอามาลงประกอบให้ดู จะได้เข้าใจง่ายขึ้น
ตอนที่ 61 ลูกสาวผู้งามหลาย
.........ขุนศรีมีลูกสาวน้อยอายุไม่กี่เดือน รู้สึกยุ่งยากในการเลี้ยงดูเด็กอ่อน เลยคิดอุบายหาคนช่วยเลี้ยงแกให้คนใช้ไปเที่ยวป่าวประกาศว่าขุนศรีมีลูกสาวผู้จบผู้งามหยาดย้อย มรรยาทงามสมเป็นกุลสตรี ทั้งขยันไม่เคยอยู่นิ่ง มีเศรษฐีนอกคูเมืองได้ยินก็สนใจ แกมีลูกชายอายุยี่สิบแล้ว ก็กำลังหาสาวงาม มาเป็นสะใภ้อยู่พอดี ได้ยินเรื่องลูกสาวขุนนางอย่างขุนศรีธนัญไชย ก็อยากเกี่ยวดองด้วย คงจะมีคุณแก่ลูกชายและวงศ์ตระกูล จึงหาเฒ่าแก่และมนตรีผู้ใหญ่ไปสู่ขอ ขุนศรีก็ไม่ยอมยกให้ บอกว่าลูกยังเล็ก อาจเลี้ยงยาก ลำบากเศรษฐีเปล่า ๆ เศรษฐีรับอาสาจะเลี้ยงดูอย่างดี ถามสินสอด ขุนศรีก็บอกไม่แพงจึง ตกลง แต่พอขุนศรียกให้แล้ว จะมอบลูกสาวให้ กลับเป็นเด็กอ่อน เศรษฐีขอยกเลิก ขุนศรีไม่ยอม เมื่อรับอาสาแล้วถอนคืนไม่ได้ สุดท้ายก็ต้องรับเอาเด็กไปเลี้ยงจริง ๆ
แต่งด้วยโคลงกลบทแมงมุมชักใย ลักษณะเด่นคือ แต่งโคลงสามบาทแรกให้คำที่ 4 เป็นคำซ้ำ บาทที่ 4 ให้อ่านรอบทีละคำ จากคำที่ 1 บาทที่ 1 -2- 3 ได้ 3 คำ อ่านต่อคำท้ายบาทที่ 3-2-1 ได้อีก 3 คำ วนอีก 3 คำ ได้ครบ 9 คำสำหรับบาทที่ 4
ตอนที่ 62 ประกวดผ้าวิเศษ
..........เมืองสีตลาลือว่าเจริญรุงเรืองทุกด้าน ทั้งการค้าขาย การศาสนาและการศึกษา ท้าวสีดาเล่นกลเก่ง พ่อค้าเชิญไปเล่นกลเพื่อขายสินค้าเมืองต่าง ๆ คนนิยมชมชอบมาก ไปขายที่เมืองทวาลีคนแห่ไปดูเล่นกลไม่ขาด แกสะบัดผ้ากลายเป็นควันไฟ น่าอัศจรรย์มาก มีแต่คนพูดถึงชื่นชม พญาเมืองเลยจัดประกวดผ้าวิเศษกับท้าวสีดา มอบให้เสนาเหมี่ยงจัดการ ผลท้าวสีดาแพ้เสนาเหมี่ยง
แต่งด้วยโคลงกลบทฟักแฝด..โคลงสี่ แต่กำหนดให้แต่งโดยซ่อนคำเอาไว้ ถ้าเอามาจัดแผนผังจะคล้ายรูปฟักนอนเคียงกันกำหนดการแต่ง ดังนี้
..........บาทที่ 1 แต่งตามปกติ วางจาก จุดที่เป็นหัวจุกฟัก ขึ้นไปด้านบน ต่อไปท้ายรูปฟัก
..........บาทที่ 2 แต่งตามปกติ เอาคำมาต่อบาทแรกที่ท้ายรูปฟัก วกลงด้านท้องฟักไปจบที่หัวฟักพอดี
..........บาทที่ 3 เริ่มจุกฟักลูกล่าง แต่งตามสบาย ไปจบบาท ก่อนถึงท้ายฟัก(ใกล้คำแรกบาท2)
..........บาทที่ 4 อ่านย้อนบาทที่ 3 มาถึงคำที่ 7 ที่เป็นคำโท อ่านต่อไปโดยวนขึ้นไปหาขั้วฟักลูกแรกและต่อไปให้ได้ 2 คำ ครบ บาทที่ 4 พอดี
..........นำคำมาวางตามแผนเขียนเป้นรูปคล้ายฟัก 2 ลูกวางชิดกัน ตัวอย่างคำโคลงจากกลอักษร
เรียม ถาม นุช นิ่ง ด้วย...............เหตุ ใด
ฤๅ แม่ เคือง คำ ไฉน.................จุ่งแจ้ง
ฤๅร้างรักแกล้ง ไกล ..................นุช กล่าว
ฤๅ กล่าว นุช ไกล แกล้ง............ รัก ร้าง เรียม ถาม
ตอนที่ 63 ขอลูกสาวเสี่ยวมาเฮ็ดลูก
.........ขุนศรีไปเยี่ยมบ้านเสี่ยว เห็นลูกสาวเขาผู้จบผู้งาม มักหลายอยากได้มาเป็นเมียเลยเทียวไปยามบ่อย ๆ จนลูกสาวเสี่ยวก็ชักชอบพ่อเสี่ยว ขุนศรีขนข้าวของไปฝากจนเพื่อนก็พอใจ วันหนึ่งขุนศรีบ่นว่าแต่งเมียหลายเดือนแล้วยังบ่มีวี่แววจะมีลูก อยากขอลูกสาวเสี่ยวไปทำลูก เสี่ยวเข้าใจว่าขอไปเป็นลูกเลี้ยง ให้เป็นลูกอิจฉา แล้วจะมีคนมาเกิดไว ๆ เลยตกลง ลูกสาวดีใจจะได้ไปอยู่บ้านพ่อเสี่ยว ตกลงได้ลูกสาวเสี่ยวสมใจมาบ้านขุนศรีก็สอนลูก ถึงวิธีช่วยกันทำลูก ไม่นานก็มีท้องสมอยาก ผ่านไปเป็นปีเสี่ยวมาเยี่ยมเห็นลูกสาวท้องก็ถามทำไมทำแบบนี้ ขุนศรีบอกขอมาทำลูก นี่ก็กำลังจะได้ลูกลูกสาวก็บอกช่วยพ่อเสี่ยวทำลูกทุกวัน จนมีลูกแล้ว เสี่ยวหมดความจะเว้า
โคลงกลบท นกนำฝูง.....โคลงสี่สุภาพ กำหนดให้แต่ง....
.....1. คำแรก ทุกบาทใช้เป็นคำซ้ำร่วมกัน
.....2. คำที่ 2 แยกเป็น 2 คู่ บาทที่ 2 กับ 3 ใช้คำซ้ำร่วมกัน บาทที่ 3กับ 4 ใช้คำซ้ำร่วมกัน
.....3. คำที่ 3 อิสระบาทใครบาทมัน
.....4. คำที่ 4 ใช้เหมือนคำที่ 2 คือ บาทที่ 1กับ + ใช้คำซ้ำร่วมกัน บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำซ้ำรวมกัน
.....5. คำที่ 5 เป็นต้นไป ทุกบาทแต่งอิสระ
.....จากข้อกำหนดนำมาเขียนแผนผังจะคล้ายนกหัวหน้าบินนำ 1 ตัว ที่เหลือบินตามไป
ตอนที่ 64 หล๋อยเป็นเจ้าเมือง
ขุนศรีฉลาด แก้ปัญหาได้เก่ง เพื่อฝูงยกย่องชมเชย ในวงเหล้าวันหนึ่งมีคนบอกว่า ฉลาดปานนี้
อยากเป็นเจ้าเมืองก็คงได้เป็นแน่ ๆ กำลังมึน ๆขุนศรีก็บอกว่า ใช่ไม่เกินสติปัญญาเฮาดอก แล้วมีเวลาว่าง ๆ จะทำให้ดู วันหลังนึกได้ก็วิตกกังวลจะทำยังไงดีล่ะ หลังเข้าเฝ้าวันหนึ่งยังไม่กลับ แกหาผ้ามาฝึกเขียนตัวขอม เขียนแล้วก็โยนทิ้ง จนพญาผ่านมาเห็นก็แวะมาถาม ขุนศรีบอกกำลังฝึกเขียนตัวขอมทำไมเขียนยากจัง พญาขอดู แกจะเขียนชื่อตัวเอง ชื่อเมือง พญาพอเดาออก เลยตำหนิว่าลายมือยังกะไก่เขี่ย อ่านยาก ขุนศรีถามว่า พญาล่ะลายมือสวยไหม พญาขึงขังขอพู่กันและผ้ามาเขียนให้ดู ความว่า ขุนศรีธนัญชัย เจ้าเมืองของโง้ง ขุนศรี ขอให้เขียน พญา ให้ชมหน่อยลายมือสวยมาก พญาก็จัดให้ มันทำท่าดูแล้วดูอีก ปากก็ชมว่าสวยเหลือเกิน ค่ำแล้วจะกลับบ้านขอไปดูแบบอย่างได้ไหม ไม่เคยเห็นลายมือสวย ๆ แบบนี้ พญาจะตัวลอยอยู่แล้ว มันขออะไรไม่สงสัยแม้แต่น้อย วันรุ่งขึ้นขุนศรีแอบไปพบเจ้าหน้าที่ บอกมีรับสั่งให้ไปเป็นเจ้าเมืองของโง้ง เอาแผ่นผ้าให้ดู เขาจำลามือ พญา ได้ เลยออกหนังสือตราตั้งให้ ขุนศรีก็ได้เป็นเจ้าเมืองของโง้งสมใจ เพื่อนต่างชื่นชมบารมี เป็นได้ไม่นาน พญา ก็ถามหา พอรู้มันไปเป็นเจ้าเมืองของโง้งก็จำได้ ให้คนตามมาด่าบ้าเล่นไม่รู้จักสูงต่ำ เดี๋ยวกลากกินหัวเอา
โคลงกลบทแยกทาง
........โคลงสี่ธรรมดา เพิ่มเกณฑ์การแต่ง 3 คำแรก ของทุกบาทเกี่ยวข้องกัน ดังนี้
........คำที่ 1 ตามสบาย
........คำที่ 2 บาทที่ 1 และ 2 ให้ใช้คำซ้ำ บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำซ้ำ
........คำที่ 3 ทุกบาทใช้คำซ้ำคำเดียวกัน
.......คำนอกนั้นแต่งตามสบาย เมือนำคำมาวางแผนผัง จะคล้ายคนเดินทาง เดี๋ยวร่วมกัน เดี๋ยวแยกกัน
ตอนที่ 65 หม้อวิเศษร้องเพลง
ขุนศรีไม่ชอบหน้ายายถี่ ขี้เหนียว ปากจัด ขี้อวด อยากหาเรื่องแกล้งแก เลยไปหาหม้อดินเผาแบบมีฝากปิด จับแมงภู่มาเอาเชือกผูกขา ติดก้อนยางเหนียวไว้ไต้ฝาหม้อ เจาะรูให้เสียงลอดออกมาได้ปิดฝาหม้อ แมงภู่บินได้ยินเสียงหึ่ง ๆ ถือเป็นของแปลก ขุนศรีถือเดินผ่านบ้านยายถี่ ทำท่าฟังเพลงจากหม้อจนเคลิ้ม ยิ้มไป จนยายถี่สงสัย เรียกให้แวะไปหาและถามฟังอะไร ขุนศรีบอกหม้อวิเศษส่งเสียงเพลงได้ ซื้อเขามาชั่งหนึ่ง ต้องฟังให้คุ้ม ยายขอฟัง เพราะดี มีอะไรในหม้อ ขุนศรีเปิดให้ดูไม่มีอะไรยายถี่ขอดู 3 รอบ ไม่เห็นอะไร แต่พอปิดฝามันร้องเพลง เลยอยากได้ไปอวดเพื่อนบ้าน ที่แท้แกไม่รู้จักขุนศรี เลยถูกหลอกขายไปชั่งหนั่ง แก่ฟังทั้งวัน ลูกชายกลับมาบ้านสงสัยเปิดดูเห็นแมงภู่เลยรู้ถูกต้ม แต่แกไม่รู้มันเป็นใคร
ลันโลงลิลิต
..........แต่งเป็นร่ายสุภาพแล้วซ่อนโคลงสี่ไว้ ต้องรู้แผนผังโคลงสี่จะได้ถอดออกได้ถูกต้อง
ตอนที่ 66 งัวขี้เป็นเงิน
ขุนศรีได้เงิน 1 ชั่ง อยากลงทุนให้ได้เงินมาก ๆ แกไปซื้อวัวหนุ่มรูปงามดีตัวหนึ่งราคา ยี่ สิบบาทแกป้อนหญ้าและเงินหมดไปหกสิบบาท ใกล้ถึงเวลาวัวขี้ แกจูงไปบ้านเสรษฐีขี้โลภคนหนึ่ง เขาถามแกบอกเอาวัวขี้เป็นเงินไปขาย เอาเงินไปใช้หนี้ เศรษฐีได้ยินแอบมายืนดู เลยถามว่าถ้ามันขี้เป็นเงินจะขายทำไม ขุนศรีบอกต้องการเงิน ห้าพัน แต่มันขี้ได้วันละห้าหกสิบบาทเอง ต้องนานกว่าจะได้พูดไม่ทันขาดคำวัวขี้หล่นออกมา ขุนศรีเอาไม้เขี่ยได้มา สี่สิบ บาท เศรษฐีตาลุกหลังจากคำนวนมันขี้วันละหกสิบเดือนก็พันแปดร้อย ครึ่งปีก็เห็นกำไรแล้ว เลยขอซื้อ ขุนศรียืนยันราคาห้าพันก็ซื้อขายกันไป วันถัดมาวัวขี้ได้แค่ 20 บาท ก็หยุดไม่มีเงินอีก เศรษฐีให้คนตามไปถามขุนศรีแกบอกว่าต้องเงินมันกินถึงจะขี้เป็นเงิน เศรษฐีหมดท่ารู้ว่าถูกหลอก แต่ไม่รู้จะโวยวายอย่างไรเพราะขุนศรีเป็นข้าราชการ
โคลงกลบทอลงกฏ (ต่อต่ำ) ยกสองคำท้ายบาทไปตั้งต้นบาทถัดไป
~ เห็นเห็นผู้ใหญ่สร้าง . . . . . . สรรค์ภาพ
สรรค์ภาพเด็กยังทราบ . . . . . . สิแสร้ง
สิแสร้งกลบเกลื่อบาป . . . . . . บังจด
บังจดทะเบียนแจ้ง . . . . . . จดซ้อนสองเมีย
……..เป็นโคลงสี่สุภาพ กำหนดให้แต่งโดยใช้สองคำท้ายบาทไปตั้งต้นเป้นสองคำแรกบาทถัดไป ต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ จนจบเนื้อความ ลักษณะคล้ายนาคโสณฑิ ต่างกันตรงที่ไม่สลับตำแหน่งคำ เช่น
บ่ให้.......บ่ให้........เป็นอลงกฎ
บ่ให้.......ให้บ่...สลับตำแหน่ง.....เป็นนาคโสณฑิ(อลงกฎ)
ตอนที่ 67 บักป่องน้องผู้ปราดเปรื่อง
นับแต่น้องชายท้าวเหมี่ยงถูกผ่าท้องล้างทำความสะอาด ตายจากวาระนั้นก็ได้กลับมาเกิดเป็นคนอีก เป็นเด็กเฉลียวฉลาด ใจดีชอบช่วยเหลือคนอื่น ชาวบ้านฮักแพงหลาย มีสิ่งของก็แบ่งปันให้ จนครอบครัวมีของกินของใช้บ่เคยขาด บางทีคนก็ให้เงินทองทำให้ท้าวน้อยมีกำลังใจช่วยคนไม่เคยเบื่อ ไทยบ้านเรียกชื่อแกว่าท้าวป่อง ย้อนฉลาดหลายวันหนึ่งไปเห็นแตงโมร้านค้าเศรษฐี เขาขายหน่วยละ 25 สตางค์ แต่ท้าวป่องมีอยู่ห้าสตางค์เอง เลยขอซื้อลูกละห้าสตางค์ เศรษฐีบอก ได้หน่วยอ่อน ๆ สิเอาไปเฮ็ดหยังท้าวป่องบอกฝากไว้ก่อน มือลุนสิมาเอา กะว่าแตงสุกท้าวกะมาขอเอาแตงหน่วยห้าสตางค์ไปกิน เศรษฐีอัศจรรย์มาก มันคิดได้แบบไหนกัน
โคลงกลบททวาริกา
โคลงกระทู้โดยใช้คำยมก คือคำซ้ำรูปซ้ำเสียง เวลาไปจัดกลอักษร แยกกระทู้เป็น 2 คำวางต้นบาทกับปลายบาท คำที่เหลือไว้ตรงกลางระหว่างคำกระทู้ โดยสลับบาท ให้สังเกตเอาเองว่าบาทไหนอยู่บรรทัดไหน ตัวอย่าง
นอน ....ดั่งจักลอย.......ลับเมฆ.................นอน
นั่น......หนาวละห้อย....ห่างน้องนอนหนาว... นั่ง
ฟัง ......ซ่อนคิดจ้อง.....ใจถอย................ฟัง
ข่าง......ตั้งตาคอย.......คะค้อย............... ข่าว
..........การถอด กระทู้ 2 คำเป็น นอนนอน นั่งนั้ง ฟังฟัง ข่าวข่าว ตามหาคำที่เหลือดั่งจักลอย ลับเมฆ ลงท้ายคำเอก บาท 3 แน่เลยหนาวละห้อย ห่างน้อง นอนนหนาว มีคำโทท่อนแรก ท่อนหลังมีคำเอกโทอีก บาท 4 แน่นอนอีกคำเห็น คะค้อย ท่อนหลัง บาทที่ 2 แน่นอน อ่านแค่นี้ก็ถอดได้แล้ว
นอนนอน...ซ่อนคิดจ้อง.....ใจถอย
นั่งนั่ง........ตั้งตาคอย.......คะค้อย
ฟังฟัง.......ดั่งจักลอย.......ลับเมฆ
ข่าวข่าว.....หนาวละห้อย....ห่างน้องนอนหนาว
ตอนที่ 68 เณรป่องสะสางคดีขี้กะโมย
ท้าวป่องอายุสิบแปด พ่อให้บวชเรียนเป็นสามเณรป่อง มีเศรษฐีเป็นโยมอุปัฏฐาก วันหนึ่งเมียเศรษฐีปลดสร้อยอาบน้ำ ออกมาหายไปแล้ว จับมือใครดมก็ไม่ได้ มาวัดก็บ่นให้เณรฟัง เณรบอกเดี๋ยวจะช่วยจับโจรให้ เอาไม้ไผ่มาเหลายาวเท่า ๆ กัน ให้เอาไปแจกคนในบ้านคนละ 1 อัน ไม้ที่แจกปลุกเสกแล้ว คนที่เป็นโจร ไม้มันจะยืดออกประมาณ 1 นิ้วไม่ใช่โจรจะยาวเท่าเดิม คนใช้ที่ลักสร้อยคอไปเกรงไม้จะยืดออกจริง เลยหักทิ้งเสีย 1 นิ้วรุ่งขึ้รเณรมาตรวจไม้ พบมีคนเดียวที่ไม้สั้นกว่าปกติ จึงอธิบายให้ฟัง คนใช้รับสารภาพเศรษฐีให้ออกจากงานไป ทุกคนชื่นชมในความฉลาดของเณรป่องมาก
โคลงกลบทสังขยา
กำหนดให้แต่งคำซ่อนเอาไว้ 4 คำ อ่านย้อนกลับ ได้ 7 คำ แต่ง 5 คำ อ่านย้อนได้ 9 คำ รู้วิธีซ่อนก็ถอด
งามคมเนตรคิ้ว (4คำ) ถอด........งามคมเนตรคิ้วเตร............คมงาม ได้ครบ 7 คำ
พื้นภพสามดู (4 คำ) ถอด ........พื้นภพสามดูสาม.............ภพพื้น
ฤๅเห็นเทียบสวาททราม ( 5 คำ)....ฤาเห็นเทียบสวาททราม.... สวาทเทียบ เห็นฤา (ได้ 9 คำ)
ถนอมนึกน้อนเสน่ห์ตื้น (5 คำ).......ถนอมนึกน้องเสน่ห์ตื้น.....เสน่หืน้องนึกถนอม
ตอนที่ 69 เณรป่องเผชิญกับขุนศรี ฯ
ขุนศรีไปเยี่ยมเพื่อนที่บ้านนอกขากลับมารอเรือที่ท่าน้ำ หลวงตาใช้เณรป่องพายเรือไปส่งของให้พระนอกเมืองเช่นกัน ขากลับพายเรือผ่านมาทางท่าน้ำที่ขุนศรีรออยู่ ขุนศรีกวักมือเรียกขอข้ามน้ำไปด้วย ขึ้นเรือได้ก็วางท่าเป็นขุนนาง มีพายก็ไม่ช่วย เณรป่องอยากสอนให้สำนึก จึงลุกยืนพายเรือ ทำให้เรือเป๋ไปมา ขุนศรีเลยบอก ยืนทำไมเณร นั่งพายสิ เณรเลยเอาพายพาดขอบเรือแล้วนั่งบนพาย ขุนศรีสะอึก เจอเข้าดอกหนึ่งแล้วกูแกนึก เลยบอกใหม่ พายแบบที่เคยพายนั่นแหละดีกว่า เณรก็พายไปและถามว่าโยมจะลงไหนล่ะจะได้ส่งถูกที่ ขุนศรีบอกเรือจอดไหนก็ลงนั่นแหละ เณรพายไป ใกล้ท่าเรือ มีกอไผ่หนามหนาอยู่กอหนึ่ง เณรเลยพายเรือเอาหัวเรือซุกกอไผ่แล้วบอก เรือจอดแล้ว ลงได้โยม ขนศรีเจอดอกที่สอง ต้องบุกฝ่าหนามไผ่ได้แผลเลือดซิบนึกเจ็บใจที่ไม่สามารถตอบโต้อะไรได้ ฝากไว้ก่อน รู้จักกูน้อยไป
โคลงกลบท อุบลเบิกสร้อย
โคลงสี่สุภาพโบราณ กำหนดแต่งให้คำที่ 3 เป็นคำซ้ำสำหรับทุกบาท แล้วก็นำเอาคำที่เหลือ
มาวางเฉเฉียง รอบคำที่เป็นคำซ้ำ ให้เดาว่าอ่านอย่างไร ตัวเลขและลูกศรสีแดงเติมภายหล้ง
ตอนที่ 70 ขุนศรีซื้อของนายฮ้อย
มีนายฮ้อยคนหนึ่งแกขับเกวียนมาตั้งแผงขายเครื่องปั้นดินเผาที่สี่แยกใกล้วังหลวง มีคนมามุงดูและซื้อไปบ้าง สินค้าแกสวยงามราคาแพง ขุนศรีผ่านมาเห็นอยากได้ แกก็เลือกแล้วถามราคาเท่าไรแกเลือกอันถูก ๆ มา 4 อันหอบไว้ แล้วถามพ่อค้าว่าทั้งหมดนี่เท่าไร พ่อค่าบอก....บาท แกจ่ายเงินแล้วเก็บของคืนเกวียนแล้วขับเกวียนออกไป พ่อค้าวิ่งตาม ขุนศรีบอกฉันจ่ายตามราคาที่บอกแล้วไงทั้งหมด.......บาท แกบอกเองนี่นา พ่อค้าร้องไห้ไปฟ้องพญา เขานัดไต่สวน ขุนศรีก็เล่าเหมือนที่แกถามพ่อค้า ทางพ่อค้าก็รับว่าใช่ ศาลตัดสินยกฟ้องขุนศรีไม่ผิด พ่อค้าร้องไห้ เสียของเสียเงินไปนอนบ่นอยูศาลาวัด
โคลงกลบทชิงดวง
..........โคลงสี่ธรรมดา ๆ แต่จับมาวางเป็นกลให้อ่านยาก กลัวไม่มีคนอ่าน เลยเขียนเลขกำกับให้
ตัวบนในภาพคือกลอักษร มีเลย 1 2 4 เลข 3 หาย ดูบาทที่ 3 เริ่มด้วยคำ ซ่อน เลขที่ หายคือบรรทัดนี้สังเกตง่ายก่อนถอด ดูคำแรกเป็นกระทู้ อ่านกระทูเสร็จ ตามเส้นไปอ่านไปเรื่อยจนสุดสายเส้น ได้ครบบาทอ่าน 1แล้ว 2 3 4 ก็ครบโคลง 1 บท กระผมลองแต่งเล่น ก็เป็นกลชิงดวงได้นะ ไม่ได้ยากมากมาย
ตอนที่ 71 เณรป่องซ่อยสะสางคดี
นายฮ้อย แพ้คดีแล้ว เหมิดทางสิไป กะย่างไปเรื่อย จนมาฮอดวัดใหญ่ ที่เณรป่องอยู่ เลาเสียใจหลาย เณรป่องเห็นพ่อค้าร้องไห้สงสารเลยเข้าไปสอบถามรู้ว่าโดนขุนศรีโกงเอาข้าวของ สงสารเลยแนะนำวิธีเอาคืน กำกับการพูดจาให้ระมัดระวัง พ่อค้าไปหาเศรษฐีโยมอุปัฏฐาก ยื่นหนังสือลายมือเณรให้เศรษฐีอ่านรู้เรื่องเข้าใจดี จัดเกวียนให้ แพรพรรณใส่เต็มเกวียน แกไปตั้งแผงลอยขายที่เดิม คนมามุงดูมากเช่นกัน ขุนศรีได้ยินข่าว มาด้วย ใช้วิธีเดิม เลือกผ้ามาสามสี่ิ้น ราคารวมกันแปดบาท ขุนศรีก็ถามราคา พ่อค้าก็รู้ทันจึงตอบว่า สี่ผืนนั่นราคาแปดบาทพอดี ขุนศรียันแล้วเห็นพ่อค้าไม่หลงกลก็เอาใหม่ ทีนี้ขอลดราคาพ่อค้าบอกลดไม่ได้หรอกของราคาแพง เจ้าไม่มีเงินก็ขายให้ไม่ได้ ขุนศรีแบมือให้ดู แน่หมดตนหมดตัวข้ามีแค่เจ็ดบาทเอง ได้ไหม พ่อค้าก็บอกว่า ถ้างั้นเอาแค่หมดตัวหมดตนที่เจ้ามี ก็จะขายให้ขุนศรีดีใจ หอบผ้าใส่เกวียนกลับบ้านไป ไล่หลังไม่นาน บริวารเศรษฐีนำล้อเกวียนมาขนสมบัติที่บ้านขุนศรีไปจนเกลี้ยง เรื่องถึงศาล ขุนป่องเป็นคนว่าคดี ขุนศรีเลยหมดท่า เสียสมบัติคืนให้พ่อค้าแถมขาดทุนแทบหมดตัว
โคลงกลบทหลงห้อง
ท่านวางกลอักษรลงไปในห้องที่สมมติเป็นช่องบรรจุคำแต่งโคลงนั่นเอง ผมแก้ไขให้ดูง่ายจัด 4 X 5 แถว สำหรับวรรคแถวหน้า 4 x4 สำหรับวรรตแถวหลัง = ช่องใดเป็นคำใช้ร่วมกัน จะผนวก
บรรทัดเข้าด้วยกัน ถ้าไม่มี ถือว่าเป็นคำเดียวตามปกติ มีการใช้คำซ้ำ 4 คำ ดังนี้
.........1. คำแรกของบาทที่ 1+2 ใช้คำซ้ำกัน
.........2. คำแรกของบาทที่ 3+4 ใช้คำซ้ำกัน
.........3..คำที่ 6 ของบาทที่ 2+3 ใช้คำซ้ำกัน
.........นอกจาก 3 ข้อกำหนดนี้แล้ว นอกนั้นแต่งตามปกติ
ตอนที่ 72 สองเดือนคืนเงิน
เณรป่องแนะนำพ่อค้าเอาคืนขุนศรีชนะคดีได้ทรัพย์สินขุนศรีจำนวนมาก ลือกันไปทั่วเมือง พญารู้เรื่องเณรเป็นฉลาดมากก็ให้คนไปติดต่อขอให้สึกมารับราชการขนานนามขุนป่อง ทำงานแผนกตุลาการ ทำงานมานานแล้ว ตัดสินคดียาก ๆก็ทำได้ดี วันหนึ่งยายแตนร้องไห้มาฟ้องว่าขุนศรียืมเงินสัญญาจะคืนภายในสองเดือน นี่ก็เป็นปีแล้ว ยายเล่ารายละเอียดให้ฟัง ขุนป่องก็เข้าใจ นัดพิจารณาคดีตอนเย็น วันสิบห้าค่ำ ถามสองฝ่ายยืนยันตรงกันทั้งจำนวนที่กู้ ดอกเบี้ย และเวลาสองเดือน ขุนป่องสรุปว่านี่ก็เลยสองเดือนมาเป็นปีแล้วทำไมยังไม่คืน ขุนศรีชี้ไปท้องฟ้า บอกมีเดือนเดียว ยังไม่ถึงเวลา ขุนป่องเชิญไปยืมริมน้ำแล้วชี้ให้ดูมีสองดวงแล้ว ดูในน้ำสิ ขุนศรีหมดท่าต้องคืนเงินยายโคลงกลบทสลับห้อง โบราณท่านนำเอาคำมาวางแผนผัง ให้งง ต้องสังเกตให้ดีถึงจะรู้วิธีถอดออกมาเป้นโคลงสี่ได้ ท่านทำดังนี้
ตีตาราง 6 บรรทัด แนวตั้ง 9 ช่อง
.....ช่องแรก คร่อมบรรทัด3-4 บรรจุ 1 คำ สำหรับใช้เป้นกระทู้ยืน 4 บาท
.....ช่อง 2 ละบรรทัด 1 กับ 6 ไม่ใช้ ใช้ 2+3 บรรจุคำคร่ำ 1 คำ และคร่อมบรรทัด 3+4 อีก 1 คำ
ใช้เป็นคำที่ 3 ของบาทที่ 1กับ 2 ใช้คำแรก บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำที่อยู่ล่าง
.....ช่อง ที่ 3 ใช้บรรทดที่ 1 และ 6 บรรจุคำที่ 3 ของบาทที่ 1 และบาทที่ 4 ส่วนบาทที่ 2กับบาทที่ 3 ใช้คำซ้ำกัน จึงวางคำ คร่อม 2 บรรทัดตรงกลาง
....ช่องที่ 4 บาทที่ 1+2 ใช้คำซ้ำ บาทที่ 3+4 ใช้คำซ้ำ ในแผนผังจะมี 2 ช่อง 2 คำ
....ช่องที่ 5 ทุกบาทให้คำอิสระ เลยมี 4 คำ บรรจุลงแผนผัง
....ช่องที่ 6 ยังมีการใช้คำซ้ำ บาที่ 1 + 2 คำซ้ำ บาทที่ 3+4 คำซ้ำ
....ช่องที่ 7 และ สร้อย ตามสบาย
หมายเหตุ สังเกตผัง ช่อไหนมีคำเดียว แสดงว่าใช้คำซ้ำกันทั้ง 4 บาท ช่องมี 2 แบ่งกันละครึ่ง คือ 2 บาทใช้คำซ้ำกัน ช่อที่คำ กินพื้นที่บรรทุดเดียว ใช้กับบาทเดียว กิน 2 บรรทัด ใช้ 2 บาท เป้นบาทที่เท่าไร ดูตำแหน่งบรรทัด จาก บน ลงล่าง
ตอนที่ 73 สองปราชญ์ประลองปัญญา
.................
ขุนศรีแพ้คดีสองเดือนต้องจ่ายเงินคืนเจ้าหนี้ เพราะเซียงป่องว่าความจับได้ไล่ทัน ไปบ่เป็น อายหลายเลยคิดแผนท้าประลองปัญญาขั้นแตกหักกัยขุนป่อง ท้าประลองปัญญา ใครแพ้ให้ออกจากราชการไปทูลพญา เพิ่นกะเห็นด้วย จัดให้ตามที่ขอ มีเวทีมีกรรมการอย่างดี เขาเอาแตงโมลูกหนึ่งมาวางแล้วถามว่า ในแตงโมลูกนี้มีสีอะไร ขุนป่องตอบ สีขาว เหมี่ยงตอบสีดำ เขาผ่า แตงเนื้อสีขาว คนปรบมือเชียร์ ขุนป่องชนะ ขุนเหมี่ยงค้าน ในแตงโมหยังสีขาว เบิ่ง ใหม่ ในแตงดำ เขาปรบมือให้เหมี่ยงขุนป่องแพ้ ขุนป่องยกมือห้าม อย่าฟ้าว สีดำที่เห้นนั่นเปลือกมัน ผ่าเบิงทางในดู สีหยัง เขาแกะแล้วบอกสีขาว คนปรบมือให้ขุนป่องชนะ เหมี่ยงแพ้หมดรูป เถียงบ่ออก
รังนกกระจาบ
.......โคลงสี่ธรรมดา ๆ เพิ่มหลักเกณฑ์ บังคับให้ใช้คำที่ 3 บาทแรก ไปตั้งตั้นสำหรับบาทถัดไป
ต้นฉบับท่านนำคำไปวางรูป คล้ายรังนก ก็แปลกตาดี ถอดไม่ยาก ตามเส้นรังนก
ตอนที่ 74 กระท่อมน้อยปลายนา
ขุนศรีแพ้เซียงป่องเสียใจมากกินไม่ได้นอนไม่หลับ อับอายก็ปานนั้น เลยไปปลูกเรือนอยู่ปลายนา
เรือนแกหลังใหญ่ก็จริง แต่หลังคาต่ำ ต้องคุกเข้าก้มหัวเดินเขาเข้าไป ใครจะไปเยี่ยมไข้ก็เป็น
แบบนี้ทุกคน ขุนให้เมียไปบอกพญาว่าขุนศรีอาการหนักแล้ว อยากขอลา พญาเลยเลิกประชุม
ไปดูอาการขุนศรี ขุนศรีขอโทษที่พญาคลานมาเฝ้า แค่อยากบอกว่า ย่างปลาหมอ ต้องหมั่นพลิก
มิฉะนั่นมันจะไหม้ บ่ แซบ แค่นี้แหละที่อยากฝาก พญา พญาโกรธที่โดนมันล้อ จะตายอยู่แล้ว
ยังเล่นหัวอยู่อีก ตายไปกู้สิบอกนางสนมไปเยี่ยวใส่หลุมศพมึง เคียดหลาย
คลงกลบทโก่งศรเนตรแผลง
วางกลอักษร 4 บรรทัด 1 กับ 2 สัมผัสเสียงสระ ทำให้มีคำแถวบนและล่าง 7 คู่ บรรัดที่ 3 กับ 4
สัมผัสสระกับ มี 8 คู่
การถอดหรืออ่าน เริ่มด้วยหาคำกระทู้ 4 คำ มายืนต้นบาท แล้วอ่าน บรรทัด 1-2 ก่อน
อ่าน 3 คู่แรก เป็น 7 คำ ครบ บาทที่ 1 อ่านต่ออีก 1 คู่ เป้นคำสร้อย
อ่านกระทู้ 1 คำ และ 3 คู่ ถัดไป เป้น 7 คำ สำหรับบาทที่ 2
อ่านกระทู้ตามด้วย คู่ที่ 1-2-3และ 4 เป็นบาทที่ 3
อ่านกระทู้ตามด้วย คู่ที่ 4-5-6 เป็นบาทที่ 4
หมายเหตุ ต้นแบบถอดด้วยวิธีผ่านย้อนต้นบาท โดยไม่มีกระทู้ แต่ผมชอบแบบเติมกระทู้
แต่งง่ายกว่า
ตอนที่ 75 กองฟอนไม้ลังตัง
ก่อนตายขุนศรีสั่งเมียให้ใช้ฟืนไม้ลังตังเผาศพ มื่อตายจริง ๆ เมียก็จัดการตามที่สั่ง ทิ้งไว้หลายวัน
ยังไม่ได้เก็บกระดูก พวกสาวสนมเดินทางผ่านมาเห็นเข้า รู้ว่าเป็นขี้เถ้าถ่านเผาศพขุนศรี นึกหมั่นใส้
พวกเธอโดนขุนศรีแกล้งบ่อย ๆ ชวนกันไปเยี่ยวราดหลุมศพ 5 คนไปถึงก็ถกผ้าถุงนั่งยอง ๆ เยี่ยวราด
ไปด่าไป มึงตายแล้วทำไรพวกกูไม่ได้ เห็นไหม เยี่ยวราดหัวมึงเลย เถ้าไม้ลังตัง คลุ้งไปทั่ว บางส่วนปลิวเข้าไปในร่มผ้า สักครูก็คันคะเยอ น้อง ๆตำแย เกากันใหญ นึกว่าขุนศรีแกล้ง ร้องโอย ๆ ยอมแล้ว ๆพวกกูไม่ทำอีกแล้ว
อักษรสลับ
หลักการแต่ง กำหนดแต่สัมผัสพยัญชนะ บาทละ 1 คู่ เปลี่ยนบาทเลือกคู่ใหม่
ตอนที่ 76 ตายแล้วยังมีพิษสง
เมียขุนศรี ทำศาลเล็ก ๆ ไปวางคร่อมกอบเถ้าถ่านที่เผาศพ ผ่านไปนานมีหญิงม่ายคนหนึ่งหมั่นใส้
ขุนศรีที่ชอบโกหกหลอกลวงจนได้ดิบได้ดี ผ่านมาไปเห็นเข้าก็โกรธ ตอนมีชีวิตอยู่ ไม่กล้าตอแย
ตอนนี้มึงตายแล้ว ขอเอาคืนสักดอกเถอะ แกไปถกผ้าถุงยืนคร่อมศาล ที่หลุ่มศพ คร่อมดีแล้วก็ฉี่ราด
มันซะเลย สมน้ำหน้า ต่อมันมาทำรังอยู่ในศาล ใหม่ ๆ มีซักสิบยี่สิบตัว นึกว่าถูกรุกราน มันบินออกจากรัง ต่อยไม่ยั้ง ม่ายสาวร้องโอดโอย วิงหนีกระเจิง วิ่งไปด่าไป บักห่า ตายแล้วยังมีพิษสง ยอมแล้ว ๆ ชาวบ้านแถวนั้นมุงดูแกแก้ผ้าวิ่งหนีตัวต่อ
กำหนดแต่ง บาทละ 5 คำ บาทที่เพิ่มมาอีก 2 คำ แต่ง 7 คำ ถอด ดังนี้
คำที่ 1 และ 2 สลับตำแหน่ง เป็น 4 คำแล้วอ่านต่อที่เหลือครบ บาท พอดี บาทปกติมี 3 คำ รวมก็เป็น 7บาทที่ต้องการสร้อยอีก 2 จะมีคำเหลืออีก 5 รวมเป็น 9 คำ พอดี บาทที่ 4 ปกติ 9 คำ ก็เช่นกันหมายเหตุ ต้นฉบับ จากจารึกวัดพระเชตุพน บาทที่ 2 มีเพียง 4 คำ ทำให้ถอดยากมาก เลยถือโอกาสเพิ่มเข้าไปให้ครบ 5 คำ ทำให้ถอดง่าย และได้นำมาใช้เป้นแนวการแต่งในตอนที่ 76 นี้ อ้อคำที่กระผมเติมคือคำที่ 5 ของบาทที 2 เพราะต้นแบบมีแค่ 4
4
ตอนที่ 61 ลูกสาวผู้งามหลาย
.........ขุนศรีมีลูกสาวน้อยอายุไม่กี่เดือน รู้สึกยุ่งยากในการเลี้ยงดูเด็กอ่อน เลยคิดอุบายหาคนช่วยเลี้ยงแกให้คนใช้ไปเที่ยวป่าวประกาศว่าขุนศรีมีลูกสาวผู้จบผู้งามหยาดย้อย มรรยาทงามสมเป็นกุลสตรี ทั้งขยันไม่เคยอยู่นิ่ง มีเศรษฐีนอกคูเมืองได้ยินก็สนใจ แกมีลูกชายอายุยี่สิบแล้ว ก็กำลังหาสาวงาม มาเป็นสะใภ้อยู่พอดี ได้ยินเรื่องลูกสาวขุนนางอย่างขุนศรีธนัญไชย ก็อยากเกี่ยวดองด้วย คงจะมีคุณแก่ลูกชายและวงศ์ตระกูล จึงหาเฒ่าแก่และมนตรีผู้ใหญ่ไปสู่ขอ ขุนศรีก็ไม่ยอมยกให้ บอกว่าลูกยังเล็ก อาจเลี้ยงยาก ลำบากเศรษฐีเปล่า ๆ เศรษฐีรับอาสาจะเลี้ยงดูอย่างดี ถามสินสอด ขุนศรีก็บอกไม่แพงจึง ตกลง แต่พอขุนศรียกให้แล้ว จะมอบลูกสาวให้ กลับเป็นเด็กอ่อน เศรษฐีขอยกเลิก ขุนศรีไม่ยอม เมื่อรับอาสาแล้วถอนคืนไม่ได้ สุดท้ายก็ต้องรับเอาเด็กไปเลี้ยงจริง ๆ
แต่งด้วยโคลงกลบทแมงมุมชักใย ลักษณะเด่นคือ แต่งโคลงสามบาทแรกให้คำที่ 4 เป็นคำซ้ำ บาทที่ 4 ให้อ่านรอบทีละคำ จากคำที่ 1 บาทที่ 1 -2- 3 ได้ 3 คำ อ่านต่อคำท้ายบาทที่ 3-2-1 ได้อีก 3 คำ วนอีก 3 คำ ได้ครบ 9 คำสำหรับบาทที่ 4
| 677 | O=ครั้งขุนมีลูกน้อย | ยังเยาว์ | |||||||||
| หวงห่วงรักลูกเอา | อ่อนน้อย | ||||||||||
| แสนยุ่งยิ่งลูกเขา | จักช่วย | ||||||||||
| ครั้งหวงแสนเยาว์น้อย | ช่วยครั้งหวงแสน | ||||||||||
| 678 | O=แล้วใครจักช่วยเลี้ยง | แลหนอ | |||||||||
| คิดอุบายช่วยพอ | แบ่งบ้าง | ||||||||||
| เขาดูเด็กช่วยรอ | เติบ ใหญ่ | ||||||||||
| แล้วคิดเขาหนอบ้าง | ใหญ่แล้วคิดเขา | ||||||||||
| 679 | O=ให้ข่าวมีลูกน้อย | สุดงาม | |||||||||
| ลือทั่วใครเขาถาม | เพริศพริ้ง | ||||||||||
| ไกลทุกถิ่นติดตาม | ฟังข่าว | ||||||||||
| ให้ลือไกลงามพริ้ง | ข่าวให้ลือไกล | ||||||||||
| 680 | O=บ้านเศรษฐีชนบทด้าน | แดนไกล | |||||||||
| ยินข่าวแกใสใจ | ไม่น้อย | ||||||||||
| หวังดองกับผู้ใหญ่ | เหมี่ยงท่าน | ||||||||||
| บ้านยินหวังไกลน้อย | ท่านบ้านยินหวัง | ||||||||||
| 681 | O=ด้วยลูกหาสะใภ้ | เมียงมอง | |||||||||
| ลูกท่านขุนศรีตรอง | ค่าล้น | ||||||||||
| เสนาใหญ่มาดปอง | อยากแต่ง | ||||||||||
| ด้วยลูกเสมองล้น | แต่งด้วยลูกเส | ||||||||||
| 682 | O=แจ้งคนลองทาบอ้าง | สู่ขอ | |||||||||
| เรื่องท่านบอกมิพอ | ยกให้ | ||||||||||
| เธอยังอ่อนจงรอ | ไปก่อน | ||||||||||
| แจ้งเรื่องเธอขอให้ | ก่อนแจ้งเรื่องเธอ | ||||||||||
| 683 | O=ผู้พ่อมิหยุดสู้ | วิงวอน | |||||||||
| เด็กอยู่ธรรมดาก่อน | แต่งเจ้า | ||||||||||
| เธอคนบ่แผกตอน | ขอนี่ | ||||||||||
| ผู้เด็กเธอวอนเจ้า | นี่ผู้เด็กเธอ | ||||||||||
| 684 | O=ให้บอกสินสอดด้วย | ท่านขุน | |||||||||
| ท่านเหมี่ยงบอกเป็นบุญ | อยากเลี้ยง | ||||||||||
| ฟรีบ่คิดพระคุณ | มากยิ่ง | ||||||||||
| ให้ท่านฟรีขุนเลี้ยง | ยิ่งให้ท่านฟรี | ||||||||||
| 685 | O=สร้างสัญญาคาดคั้น | เอาจริง | |||||||||
| แต่งผูกฮักลูกหญิง | ฮักล้น | ||||||||||
| แพงมิปล่อยทอดทิ้ง | ลำบาก | ||||||||||
| สร้างแต่งแพงจริงล้น | บากสร้างแต่งแพง | ||||||||||
| 0 | |||||||||||
| 686 | O=ด้านผู้ใหญ่นั่งเฝ้า | เป็พยาน | |||||||||
| แขกตกลงรับการ | ผูกเลี้ยง | ||||||||||
| ขอชมชื่นลูกหลาน | ก่อแต่ง | ||||||||||
| ด้านแขกขอพยานเลี้ยง | แต่งด้านแขกขอ | ||||||||||
| 687 | O=แล้วขุนให้ลูกน้อย | ออกมา | |||||||||
| สามนับเดือนครบครา | นี่แล้ว | ||||||||||
| เดือนเต็มน่ารักหนา | ลูกพ่อ | ||||||||||
| แล้วสามเดือนมาแล้ว | พ่อแล้วสามเดือน | ||||||||||
| 688 | O=อ้างมิเอาเด็กให้ | เอาคืน | |||||||||
| เด็กยิ่งมิอาจฝืน | แต่งได้ | ||||||||||
| เกินไปอย่าแต่งยืน | ยกเลิก | ||||||||||
| อ้างเด็กเกินคืนได้ | เลิกอ้างเด็กเกิน | ||||||||||
| 689 | O=ด้านขุนศรีให้สอบ | เศรษฐี | |||||||||
| มันล่อหลอกกูมี | ผิดล้น | ||||||||||
| ผิดชัดยิ่งคดี | ประจัษ์ | ||||||||||
| ด้านมันผิดเศรษฐีล้น | ประจักษ์ด้านมันผิด | ||||||||||
| 690 | O=ห้าแสนปรับชั่งล้วน | ทองคำ | |||||||||
| ท่านราชครูยังจำ | ที่อ้าง | ||||||||||
| ทราบที่อวดรับทำ | ทุกเรื่อง | ||||||||||
| ห้าท่านทราบคำอ้าง | เรื่องห้าท่านทราบ | ||||||||||
| 691 | O=ถ้ามิปรับรับไว้ | เด็กเรา | |||||||||
| กลัวจ่ายแพงจงเอา | เด็กน้อย | ||||||||||
| ไปเรือนช่วยดูเยาว์ | ยามอ่อน | ||||||||||
| ถ้ากลัวไปเราน้อย | อ่อนถ้ากลัวไป | ||||||||||
หมายเหตุ นำโคลงมาลงตารางสามบาท แล้วค่อยอ่านวนรอบตามเกณฑ์ที่กำหนด เพื่อให้ได้บาท ที่ 4 จำนวน 9 คำ ยกตัวอย่างมา 8 บท ที่เหลือก็ทำแบบเดียวกัน
ตอนที่ 62 ประกวดผ้าวิเศษ
..........เมืองสีตลาลือว่าเจริญรุงเรืองทุกด้าน ทั้งการค้าขาย การศาสนาและการศึกษา ท้าวสีดาเล่นกลเก่ง พ่อค้าเชิญไปเล่นกลเพื่อขายสินค้าเมืองต่าง ๆ คนนิยมชมชอบมาก ไปขายที่เมืองทวาลีคนแห่ไปดูเล่นกลไม่ขาด แกสะบัดผ้ากลายเป็นควันไฟ น่าอัศจรรย์มาก มีแต่คนพูดถึงชื่นชม พญาเมืองเลยจัดประกวดผ้าวิเศษกับท้าวสีดา มอบให้เสนาเหมี่ยงจัดการ ผลท้าวสีดาแพ้เสนาเหมี่ยง
แต่งด้วยโคลงกลบทฟักแฝด..โคลงสี่ แต่กำหนดให้แต่งโดยซ่อนคำเอาไว้ ถ้าเอามาจัดแผนผังจะคล้ายรูปฟักนอนเคียงกันกำหนดการแต่ง ดังนี้
..........บาทที่ 1 แต่งตามปกติ วางจาก จุดที่เป็นหัวจุกฟัก ขึ้นไปด้านบน ต่อไปท้ายรูปฟัก
..........บาทที่ 2 แต่งตามปกติ เอาคำมาต่อบาทแรกที่ท้ายรูปฟัก วกลงด้านท้องฟักไปจบที่หัวฟักพอดี
..........บาทที่ 3 เริ่มจุกฟักลูกล่าง แต่งตามสบาย ไปจบบาท ก่อนถึงท้ายฟัก(ใกล้คำแรกบาท2)
..........บาทที่ 4 อ่านย้อนบาทที่ 3 มาถึงคำที่ 7 ที่เป็นคำโท อ่านต่อไปโดยวนขึ้นไปหาขั้วฟักลูกแรกและต่อไปให้ได้ 2 คำ ครบ บาทที่ 4 พอดี
..........นำคำมาวางตามแผนเขียนเป้นรูปคล้ายฟัก 2 ลูกวางชิดกัน ตัวอย่างคำโคลงจากกลอักษร
เรียม ถาม นุช นิ่ง ด้วย...............เหตุ ใด
ฤๅ แม่ เคือง คำ ไฉน.................จุ่งแจ้ง
ฤๅร้างรักแกล้ง ไกล ..................นุช กล่าว
ฤๅ กล่าว นุช ไกล แกล้ง............ รัก ร้าง เรียม ถาม
| โคลงกลบทฟักแฝด |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ตอนที่ 63 ขอลูกสาวเสี่ยวมาเฮ็ดลูก
.........ขุนศรีไปเยี่ยมบ้านเสี่ยว เห็นลูกสาวเขาผู้จบผู้งาม มักหลายอยากได้มาเป็นเมียเลยเทียวไปยามบ่อย ๆ จนลูกสาวเสี่ยวก็ชักชอบพ่อเสี่ยว ขุนศรีขนข้าวของไปฝากจนเพื่อนก็พอใจ วันหนึ่งขุนศรีบ่นว่าแต่งเมียหลายเดือนแล้วยังบ่มีวี่แววจะมีลูก อยากขอลูกสาวเสี่ยวไปทำลูก เสี่ยวเข้าใจว่าขอไปเป็นลูกเลี้ยง ให้เป็นลูกอิจฉา แล้วจะมีคนมาเกิดไว ๆ เลยตกลง ลูกสาวดีใจจะได้ไปอยู่บ้านพ่อเสี่ยว ตกลงได้ลูกสาวเสี่ยวสมใจมาบ้านขุนศรีก็สอนลูก ถึงวิธีช่วยกันทำลูก ไม่นานก็มีท้องสมอยาก ผ่านไปเป็นปีเสี่ยวมาเยี่ยมเห็นลูกสาวท้องก็ถามทำไมทำแบบนี้ ขุนศรีบอกขอมาทำลูก นี่ก็กำลังจะได้ลูกลูกสาวก็บอกช่วยพ่อเสี่ยวทำลูกทุกวัน จนมีลูกแล้ว เสี่ยวหมดความจะเว้า
โคลงกลบท นกนำฝูง.....โคลงสี่สุภาพ กำหนดให้แต่ง....
.....1. คำแรก ทุกบาทใช้เป็นคำซ้ำร่วมกัน
.....2. คำที่ 2 แยกเป็น 2 คู่ บาทที่ 2 กับ 3 ใช้คำซ้ำร่วมกัน บาทที่ 3กับ 4 ใช้คำซ้ำร่วมกัน
.....3. คำที่ 3 อิสระบาทใครบาทมัน
.....4. คำที่ 4 ใช้เหมือนคำที่ 2 คือ บาทที่ 1กับ + ใช้คำซ้ำร่วมกัน บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำซ้ำรวมกัน
.....5. คำที่ 5 เป็นต้นไป ทุกบาทแต่งอิสระ
.....จากข้อกำหนดนำมาเขียนแผนผังจะคล้ายนกหัวหน้าบินนำ 1 ตัว ที่เหลือบินตามไป
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ตอนที่ 64 หล๋อยเป็นเจ้าเมือง
ขุนศรีฉลาด แก้ปัญหาได้เก่ง เพื่อฝูงยกย่องชมเชย ในวงเหล้าวันหนึ่งมีคนบอกว่า ฉลาดปานนี้
อยากเป็นเจ้าเมืองก็คงได้เป็นแน่ ๆ กำลังมึน ๆขุนศรีก็บอกว่า ใช่ไม่เกินสติปัญญาเฮาดอก แล้วมีเวลาว่าง ๆ จะทำให้ดู วันหลังนึกได้ก็วิตกกังวลจะทำยังไงดีล่ะ หลังเข้าเฝ้าวันหนึ่งยังไม่กลับ แกหาผ้ามาฝึกเขียนตัวขอม เขียนแล้วก็โยนทิ้ง จนพญาผ่านมาเห็นก็แวะมาถาม ขุนศรีบอกกำลังฝึกเขียนตัวขอมทำไมเขียนยากจัง พญาขอดู แกจะเขียนชื่อตัวเอง ชื่อเมือง พญาพอเดาออก เลยตำหนิว่าลายมือยังกะไก่เขี่ย อ่านยาก ขุนศรีถามว่า พญาล่ะลายมือสวยไหม พญาขึงขังขอพู่กันและผ้ามาเขียนให้ดู ความว่า ขุนศรีธนัญชัย เจ้าเมืองของโง้ง ขุนศรี ขอให้เขียน พญา ให้ชมหน่อยลายมือสวยมาก พญาก็จัดให้ มันทำท่าดูแล้วดูอีก ปากก็ชมว่าสวยเหลือเกิน ค่ำแล้วจะกลับบ้านขอไปดูแบบอย่างได้ไหม ไม่เคยเห็นลายมือสวย ๆ แบบนี้ พญาจะตัวลอยอยู่แล้ว มันขออะไรไม่สงสัยแม้แต่น้อย วันรุ่งขึ้นขุนศรีแอบไปพบเจ้าหน้าที่ บอกมีรับสั่งให้ไปเป็นเจ้าเมืองของโง้ง เอาแผ่นผ้าให้ดู เขาจำลามือ พญา ได้ เลยออกหนังสือตราตั้งให้ ขุนศรีก็ได้เป็นเจ้าเมืองของโง้งสมใจ เพื่อนต่างชื่นชมบารมี เป็นได้ไม่นาน พญา ก็ถามหา พอรู้มันไปเป็นเจ้าเมืองของโง้งก็จำได้ ให้คนตามมาด่าบ้าเล่นไม่รู้จักสูงต่ำ เดี๋ยวกลากกินหัวเอา
โคลงกลบทแยกทาง
........โคลงสี่ธรรมดา เพิ่มเกณฑ์การแต่ง 3 คำแรก ของทุกบาทเกี่ยวข้องกัน ดังนี้
........คำที่ 1 ตามสบาย
........คำที่ 2 บาทที่ 1 และ 2 ให้ใช้คำซ้ำ บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำซ้ำ
........คำที่ 3 ทุกบาทใช้คำซ้ำคำเดียวกัน
.......คำนอกนั้นแต่งตามสบาย เมือนำคำมาวางแผนผัง จะคล้ายคนเดินทาง เดี๋ยวร่วมกัน เดี๋ยวแยกกัน
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ตอนที่ 65 หม้อวิเศษร้องเพลง
ขุนศรีไม่ชอบหน้ายายถี่ ขี้เหนียว ปากจัด ขี้อวด อยากหาเรื่องแกล้งแก เลยไปหาหม้อดินเผาแบบมีฝากปิด จับแมงภู่มาเอาเชือกผูกขา ติดก้อนยางเหนียวไว้ไต้ฝาหม้อ เจาะรูให้เสียงลอดออกมาได้ปิดฝาหม้อ แมงภู่บินได้ยินเสียงหึ่ง ๆ ถือเป็นของแปลก ขุนศรีถือเดินผ่านบ้านยายถี่ ทำท่าฟังเพลงจากหม้อจนเคลิ้ม ยิ้มไป จนยายถี่สงสัย เรียกให้แวะไปหาและถามฟังอะไร ขุนศรีบอกหม้อวิเศษส่งเสียงเพลงได้ ซื้อเขามาชั่งหนึ่ง ต้องฟังให้คุ้ม ยายขอฟัง เพราะดี มีอะไรในหม้อ ขุนศรีเปิดให้ดูไม่มีอะไรยายถี่ขอดู 3 รอบ ไม่เห็นอะไร แต่พอปิดฝามันร้องเพลง เลยอยากได้ไปอวดเพื่อนบ้าน ที่แท้แกไม่รู้จักขุนศรี เลยถูกหลอกขายไปชั่งหนั่ง แก่ฟังทั้งวัน ลูกชายกลับมาบ้านสงสัยเปิดดูเห็นแมงภู่เลยรู้ถูกต้ม แต่แกไม่รู้มันเป็นใคร
ลันโลงลิลิต
..........แต่งเป็นร่ายสุภาพแล้วซ่อนโคลงสี่ไว้ ต้องรู้แผนผังโคลงสี่จะได้ถอดออกได้ถูกต้อง
| 739 | O=ขุนศรีแกขุ่นข้อง | เคืองใจ จ้องนา | ||
| ยายถี่ปากหมายไฉน | ด่าข้า | |||
| จำกูจักจัดไป | แบบเจ็บ ปวดเข่า | |||
| ดีแน่ยายถี่เจ้า | จักรู้จักเรา | |||
| 740 | O=ขุนจับแมงภู่หม้อ | ขังมันรอหึ่ง | ||
| บินยินเสียงเพราะขัน | เอ่ยอ้าง | |||
| เพราะเลยตุ่มของฉัน | ยายถี่เอ่ยอ้าง | |||
| บุญบ่มาบุญจ้าง | บ่ได้ลองดู | |||
| 741 | O=เอียงหูมาชิดใกล้ | ยายถี่ไฉนแล | ||
| มันนั่นเสียงนุ่มดี | แน่แท้ | |||
| ขอหน่อยน่าขุนศรี | ขายเถิดที่แท้ | |||
| ขุนบ่สนเลยแล้ | บ่ได้อยากขาย | |||
| 742 | O=ยายออดยี่สิบห้า | ตำลึงเทียวนา | ||
| ลองคล่องอีกจนถึง | สี่ห้า | |||
| ขุนนี่ค่อยยอมจึง | แจกจ่ายจัดจ้า | |||
| ยายก็ฟังเพราะฮ้า | ครึกครื้นใจสบาย | |||
| 743 | O=ลูกชายแกกลับบ้าน | พานเห็นงงนา | ||
| ลองช่องหูเสียงเป็น | อย่างนี้ | |||
| แมงภู่ต่างเล่นเย็น | จดจ่อฟังนี้ | |||
| ยายถี่เปิดมันจี้ | ต่อยให้สองตา | |||
| 744 | O=หายายถี่ปวดร้อง | ก้องอึงแลนา | ||
| บักหอกหักหลอกมึง | นี่บ้า | |||
| คืนซีนั่นเงินถึง | ปากเหมี่ยงยอดบ้า | |||
| แกยิ่งเจ็บใจกล้า | หลอกให้เจ็บใจ |
ตอนที่ 66 งัวขี้เป็นเงิน
ขุนศรีได้เงิน 1 ชั่ง อยากลงทุนให้ได้เงินมาก ๆ แกไปซื้อวัวหนุ่มรูปงามดีตัวหนึ่งราคา ยี่ สิบบาทแกป้อนหญ้าและเงินหมดไปหกสิบบาท ใกล้ถึงเวลาวัวขี้ แกจูงไปบ้านเสรษฐีขี้โลภคนหนึ่ง เขาถามแกบอกเอาวัวขี้เป็นเงินไปขาย เอาเงินไปใช้หนี้ เศรษฐีได้ยินแอบมายืนดู เลยถามว่าถ้ามันขี้เป็นเงินจะขายทำไม ขุนศรีบอกต้องการเงิน ห้าพัน แต่มันขี้ได้วันละห้าหกสิบบาทเอง ต้องนานกว่าจะได้พูดไม่ทันขาดคำวัวขี้หล่นออกมา ขุนศรีเอาไม้เขี่ยได้มา สี่สิบ บาท เศรษฐีตาลุกหลังจากคำนวนมันขี้วันละหกสิบเดือนก็พันแปดร้อย ครึ่งปีก็เห็นกำไรแล้ว เลยขอซื้อ ขุนศรียืนยันราคาห้าพันก็ซื้อขายกันไป วันถัดมาวัวขี้ได้แค่ 20 บาท ก็หยุดไม่มีเงินอีก เศรษฐีให้คนตามไปถามขุนศรีแกบอกว่าต้องเงินมันกินถึงจะขี้เป็นเงิน เศรษฐีหมดท่ารู้ว่าถูกหลอก แต่ไม่รู้จะโวยวายอย่างไรเพราะขุนศรีเป็นข้าราชการ
โคลงกลบทอลงกฏ (ต่อต่ำ) ยกสองคำท้ายบาทไปตั้งต้นบาทถัดไป
~ เห็นเห็นผู้ใหญ่สร้าง . . . . . . สรรค์ภาพ
สรรค์ภาพเด็กยังทราบ . . . . . . สิแสร้ง
สิแสร้งกลบเกลื่อบาป . . . . . . บังจด
บังจดทะเบียนแจ้ง . . . . . . จดซ้อนสองเมีย
……..เป็นโคลงสี่สุภาพ กำหนดให้แต่งโดยใช้สองคำท้ายบาทไปตั้งต้นเป้นสองคำแรกบาทถัดไป ต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ จนจบเนื้อความ ลักษณะคล้ายนาคโสณฑิ ต่างกันตรงที่ไม่สลับตำแหน่งคำ เช่น
บ่ให้.......บ่ให้........เป็นอลงกฎ
บ่ให้.......ให้บ่...สลับตำแหน่ง.....เป็นนาคโสณฑิ(อลงกฎ)
| 745 | O=ขุนศรีรวยหีบหม้อ | เพลินยิ่ง | ||
| เพลินยิ่งนับเงินนิ่ง | ยากแท้ | |||
| ยากแท้อยากจักชิง | ลงต่อ | |||
| ลงต่อทุนดีแล้ | ภาคหน้าเศรษฐี | |||
| 746 | O=เศรษฐีเหมี่ยงศักดิ์ด้วย | เพราะมาก | ||
| เพราะมากคนเขาหาก | นอบน้อม | |||
| นอบน้อมยิ่งดีหลาก | สมเหตุ | |||
| สมเหตุมิควรอ้อม | อย่างนี้จัดการ | |||
| 747 | O=จัดการจับจ่ายซื้อ | วัวหนุ่ม | ||
| วัวหนุ่มขุนดีคุม | แต่เช้า | |||
| แต่เช้าพ่วงพีชุม | ชนชื่นแลนา | |||
| ชนชื่นแต่งงามเจ้า | อย่างนี้ค่าแพง | |||
| 748 | O=ค่าแพงแอบป้อนใส่ | เหรียญกษาปน์ | ||
| เหรียญกษปาน์ในพุงลาภ | หลอกโม้ | |||
| หลอกโม้ว่ามิทราบ | มันถ่ายค่าแล | |||
| มันถ่ายเป็นชั่งโอ้ | แต่ล้วนเงินทอง | |||
| 749 | O=เงินทองเขาส่งให้ | สืบส่อง | ||
| สืบส่องเศรษฐีปอง | อยากได้ | |||
| อยากได้นักสืบมอง | จนทั่ว | |||
| จนทั่วถามซักไซร้ | กลับบ้านรายงาน | |||
| 750 | O=รายงานสองชั่งได้ | วันหนึ่ง | ||
| วันหนึ่งวัวเหมี่ยงพึง | ถ่ายแล้ว | |||
| ถ่ายได้หมื่นตำลึง | คาดค่าขายวัว | |||
| คาดค่าบแพงแก้ว | ค่าล้ำงัวมัน | |||
| 751 | O=งัวมันขอซื้อยาก | บ่ใคร่ขายแล | ||
| บ่ใคร่ขายเติมไว | หมื่นห้า | |||
| หมื่นห้าเมื่อขายไป | ขอไถ่หน่อยแล | |||
| ขอไถ่คืนภายหน้า | อย่าได้ขายแพง | |||
| 752 | O=ขายแพงมิได้ดอก | คุณเหมี่ยง | ||
| คุณเหมี่ยวหัวขาดเพียง | บ่ให้ | |||
| บ่ให้จ่ายเงินเถียง | จูงแล่นกลับแล | |||
| จูงแล่นหนีเหมี่ยงได้ | หมื่นห้าตำลึง | |||
| 753 | O=ตำลึงงัวถ่ายให้ | สามเที่ยวแลนา | ||
| สามเที่ยวหกชั่งเชียว | เยี่ยมแล้ว | |||
| เยี่ยมแล้วเงียบทีเดียว | รอเนิ่นนานแล | |||
| รอเนิ่นบ่ถ่ายแคล้ว | คลาดได้เหรียญเงิน | |||
| 754 | O=เหรียญเงินบ่ได้อีก | ขุนท่านแลนา | ||
| ขุนท่านถามอาหาร | ที่ป้อน | |||
| ที่ป้อนพวกฟางขาน | เขาเล่า | |||
| เขาเล่าขุนบอกย้อน | อย่างนั่นบ่ไหว | |||
| 755 | O=บ่ไหวงัวเมื่อได้ | ฟางอิ่ม | ||
| ฟางอิ่มขี้ฟางพิมพ์ | อย่างนั้น | |||
| อย่างนั้นใส่เงินชิม | ยามถ่ายแลนา | |||
| ยามถ่ายเงินหลายชั้น | จับก้อนขี้งัว | |||
| 756 | O=ขี้งัวกินหญ้าออก | ยามถ่าย | ||
| ยามถ่ายเป็นหญ้าคาย | ออกก้น | |||
| ออกก้นเมื่อกินหลาย | เหรียญใส่แลนา | |||
| เหรียญใส่งัวขี้ล้น | แต่ล้วนเงินทอง |
ตอนที่ 67 บักป่องน้องผู้ปราดเปรื่อง
นับแต่น้องชายท้าวเหมี่ยงถูกผ่าท้องล้างทำความสะอาด ตายจากวาระนั้นก็ได้กลับมาเกิดเป็นคนอีก เป็นเด็กเฉลียวฉลาด ใจดีชอบช่วยเหลือคนอื่น ชาวบ้านฮักแพงหลาย มีสิ่งของก็แบ่งปันให้ จนครอบครัวมีของกินของใช้บ่เคยขาด บางทีคนก็ให้เงินทองทำให้ท้าวน้อยมีกำลังใจช่วยคนไม่เคยเบื่อ ไทยบ้านเรียกชื่อแกว่าท้าวป่อง ย้อนฉลาดหลายวันหนึ่งไปเห็นแตงโมร้านค้าเศรษฐี เขาขายหน่วยละ 25 สตางค์ แต่ท้าวป่องมีอยู่ห้าสตางค์เอง เลยขอซื้อลูกละห้าสตางค์ เศรษฐีบอก ได้หน่วยอ่อน ๆ สิเอาไปเฮ็ดหยังท้าวป่องบอกฝากไว้ก่อน มือลุนสิมาเอา กะว่าแตงสุกท้าวกะมาขอเอาแตงหน่วยห้าสตางค์ไปกิน เศรษฐีอัศจรรย์มาก มันคิดได้แบบไหนกัน
โคลงกลบททวาริกา
โคลงกระทู้โดยใช้คำยมก คือคำซ้ำรูปซ้ำเสียง เวลาไปจัดกลอักษร แยกกระทู้เป็น 2 คำวางต้นบาทกับปลายบาท คำที่เหลือไว้ตรงกลางระหว่างคำกระทู้ โดยสลับบาท ให้สังเกตเอาเองว่าบาทไหนอยู่บรรทัดไหน ตัวอย่าง
นอน ....ดั่งจักลอย.......ลับเมฆ.................นอน
นั่น......หนาวละห้อย....ห่างน้องนอนหนาว... นั่ง
ฟัง ......ซ่อนคิดจ้อง.....ใจถอย................ฟัง
ข่าง......ตั้งตาคอย.......คะค้อย............... ข่าว
..........การถอด กระทู้ 2 คำเป็น นอนนอน นั่งนั้ง ฟังฟัง ข่าวข่าว ตามหาคำที่เหลือดั่งจักลอย ลับเมฆ ลงท้ายคำเอก บาท 3 แน่เลยหนาวละห้อย ห่างน้อง นอนนหนาว มีคำโทท่อนแรก ท่อนหลังมีคำเอกโทอีก บาท 4 แน่นอนอีกคำเห็น คะค้อย ท่อนหลัง บาทที่ 2 แน่นอน อ่านแค่นี้ก็ถอดได้แล้ว
นอนนอน...ซ่อนคิดจ้อง.....ใจถอย
นั่งนั่ง........ตั้งตาคอย.......คะค้อย
ฟังฟัง.......ดั่งจักลอย.......ลับเมฆ
ข่าวข่าว.....หนาวละห้อย....ห่างน้องนอนหนาว
| 757 | O=ก่อนก่อนยังเด็กอ้าย | เหมี่ยงกรรม | ||
| ปาดปาดพุงน้องทำ | มอดม้วย | |||
| เวรเวรจ่องจูงนำ | มาเกิด | |||
| ที่ที่บ้านฝั่งห้วย | อยู่ใกล้ทวาลี | |||
| 758 | O=ด็กเด็กมันเก่งล้ำ | เลิศคน | ||
| อ่านอ่านเขียนคล่องจน | เปรื่องล้วน | |||
| ใครใครเรียกป่องชน | ชมชื่น | |||
| ป่องป่องชอบช่วยถ้วน | ทั่วถ้วนทุกคน | |||
| 759 | O=เขาเขาชมชื่นอ้าย | ป่องมัน | ||
| พ่อพ่อยากจนทัน | ป้องได้ | |||
| ของของที่เขาปัน | แจกจ่าย | |||
| แบ่งแบ่งของกินให้ | อีกทั้งเงินทอง | |||
| 760 | O=เด็กเด็กมันฉลาดล้ำ | ลึกเกิน | ||
| หนึ่งหนึ่งคราวบังเอิญ | อยากแท้ | |||
| แตงแตงที่แดงเพลิน | หิวยิ่ง | |||
| ชื่อชื่อแตงโมแล้ | อยากได้มากิน | |||
| 761 | O=นี่นี่ลูกหนึ่งถ้วน | มันมี | ||
| บอกบอกท่านเศรษฐี | บ่ช้า | |||
| ถามถามลูกสลึงดี | แพงยิ่ง | |||
| ท่านท่านหนึ่งสตางข้า | จักได้ขนาดไหน | |||
| 762 | O=เขาเขาขำช่วยชี้ | นั่นไง | ||
| เพิ่งเพิ่งติดลูกไป | เจ็ดมื้อ | |||
| ป่องป่องยืนใส้มือ | เอานั่น | |||
| เด็ดเด็ดอย่าเพิ่งซื้อ | ฝากไว้ก่อนลุง | |||
| 763 | O=นานนานวันป่องย้อน | กลับมา | ||
| ลูกลูกใหญ่เจียวหน้า | สุกแล้ว | |||
| ตาตาแก่งงตา | แทบแตก | |||
| คิดคิดยากมิแคล้ว | ฉลาดล้ำปัญญา | |||
| 764 | O=ยกยกแตงแก่เจ้า | ป่องคำ | ||
| คิดคิดเก่งเกินทำ | อย่างนี้ | |||
| ฉลาดฉลาดยิ่งคนจำ | ความเก่งมันแล | |||
| ป่องป่องเป็นเช่นชี้ | เล้าล้วนควรชม | |||
ตอนที่ 68 เณรป่องสะสางคดีขี้กะโมย
ท้าวป่องอายุสิบแปด พ่อให้บวชเรียนเป็นสามเณรป่อง มีเศรษฐีเป็นโยมอุปัฏฐาก วันหนึ่งเมียเศรษฐีปลดสร้อยอาบน้ำ ออกมาหายไปแล้ว จับมือใครดมก็ไม่ได้ มาวัดก็บ่นให้เณรฟัง เณรบอกเดี๋ยวจะช่วยจับโจรให้ เอาไม้ไผ่มาเหลายาวเท่า ๆ กัน ให้เอาไปแจกคนในบ้านคนละ 1 อัน ไม้ที่แจกปลุกเสกแล้ว คนที่เป็นโจร ไม้มันจะยืดออกประมาณ 1 นิ้วไม่ใช่โจรจะยาวเท่าเดิม คนใช้ที่ลักสร้อยคอไปเกรงไม้จะยืดออกจริง เลยหักทิ้งเสีย 1 นิ้วรุ่งขึ้รเณรมาตรวจไม้ พบมีคนเดียวที่ไม้สั้นกว่าปกติ จึงอธิบายให้ฟัง คนใช้รับสารภาพเศรษฐีให้ออกจากงานไป ทุกคนชื่นชมในความฉลาดของเณรป่องมาก
โคลงกลบทสังขยา
กำหนดให้แต่งคำซ่อนเอาไว้ 4 คำ อ่านย้อนกลับ ได้ 7 คำ แต่ง 5 คำ อ่านย้อนได้ 9 คำ รู้วิธีซ่อนก็ถอด
งามคมเนตรคิ้ว (4คำ) ถอด........งามคมเนตรคิ้วเตร............คมงาม ได้ครบ 7 คำ
พื้นภพสามดู (4 คำ) ถอด ........พื้นภพสามดูสาม.............ภพพื้น
ฤๅเห็นเทียบสวาททราม ( 5 คำ)....ฤาเห็นเทียบสวาททราม.... สวาทเทียบ เห็นฤา (ได้ 9 คำ)
ถนอมนึกน้อนเสน่ห์ตื้น (5 คำ).......ถนอมนึกน้องเสน่ห์ตื้น.....เสน่หืน้องนึกถนอม
| 765 | O=โจรรุกบ้านที่บ้าน | รุกโจร | ||
| สร้อยเพชรโดนแม่โดน | เพชรสร้อย | |||
| ฤๅเห็นแน่ขโมยโหน | ขโมยแน่เห็นฤๅ | |||
| ถามไถ่สิ้นใหญ่น้อย | ใหญ่สิ้นไถ่ถาม | |||
| 766 | O=นายแม่สุดอึ้งสุด | แม่นาย | ||
| น้ำอาบยายอาบยาย | อาบน้ำ | |||
| นาแลออกชะกาย | ชะออกแลนา | |||
| เดียวครู่นั้นเจ็บช้ำ | เจ็บนั้นครู่เดียว | |||
| 767 | O=บุญทำให้วัดให้ | ทำบุญ | ||
| เจ้าป่องคุณเณรคุณ | ป่องเจ้า | |||
| ฤๅบ่นท่านยายปุน | ยายท่านบ่นฤๅ | |||
| ยินเรื่องแท้ที่เค้า | ที่แท้เรื่องยิน | |||
| 768 | O=สาวสืบให้ป่องให้ | สืบสาว | ||
| ไม้นี่ยาวคืบยาว | นี่ไม้ | |||
| แลแจกที่คนคราว | คนที่แจกแล | |||
| คุลีหนึ่งถ้ายืดไซร้ | ยืดถ้าหนึ่งคุลี | |||
| 769 | O=มันคืออ้ายลักอ้าย | คือมัน | ||
| แท้แน่บ่ผิดผัน | แน่แท้ | |||
| แลจริงแม่ลองกัน | ลองแม่จริงแล | |||
| ขโมยจับได้นี่แก้ | นี่ได้จับขโมย | |||
| 770 | O=เรือนคนแจกให้แจก | คนเรือน | ||
| เจ้าเก่งเหมือนโจรเหมือน | เก่งเจ้า | |||
| แลยืดหนึ่งคุลีเตือน | คุลีหนึ่งยืดแล | |||
| หักก่อนแล้วซ่อนเค้า | ซ่อนแล้วก่อนหัก | |||
| 771 | O=สางรุ่งแต่เช้าแต่ | รุ่งสาง | ||
| อ้างป่องปางจับปาง | ป่องอ้าง | |||
| แลตรวจเล่นจับจาง | จับเล่นตรวจแล | |||
| นายเก่งไม้หักข้าง | หักไม้เก่งนาย | |||
| 772 | O=ทวนความได้รับได้ | ความทวน | ||
| เจ้าเก่งกวนหยิบกวน | เก่งเจ้า | |||
| แลคืนเพชรเครื่องควร | เครื่องเพชรคืนแล | |||
| งานออกให้โทษเต้า | โทษให้ออกงาน |
ตอนที่ 69 เณรป่องเผชิญกับขุนศรี ฯ
ขุนศรีไปเยี่ยมเพื่อนที่บ้านนอกขากลับมารอเรือที่ท่าน้ำ หลวงตาใช้เณรป่องพายเรือไปส่งของให้พระนอกเมืองเช่นกัน ขากลับพายเรือผ่านมาทางท่าน้ำที่ขุนศรีรออยู่ ขุนศรีกวักมือเรียกขอข้ามน้ำไปด้วย ขึ้นเรือได้ก็วางท่าเป็นขุนนาง มีพายก็ไม่ช่วย เณรป่องอยากสอนให้สำนึก จึงลุกยืนพายเรือ ทำให้เรือเป๋ไปมา ขุนศรีเลยบอก ยืนทำไมเณร นั่งพายสิ เณรเลยเอาพายพาดขอบเรือแล้วนั่งบนพาย ขุนศรีสะอึก เจอเข้าดอกหนึ่งแล้วกูแกนึก เลยบอกใหม่ พายแบบที่เคยพายนั่นแหละดีกว่า เณรก็พายไปและถามว่าโยมจะลงไหนล่ะจะได้ส่งถูกที่ ขุนศรีบอกเรือจอดไหนก็ลงนั่นแหละ เณรพายไป ใกล้ท่าเรือ มีกอไผ่หนามหนาอยู่กอหนึ่ง เณรเลยพายเรือเอาหัวเรือซุกกอไผ่แล้วบอก เรือจอดแล้ว ลงได้โยม ขนศรีเจอดอกที่สอง ต้องบุกฝ่าหนามไผ่ได้แผลเลือดซิบนึกเจ็บใจที่ไม่สามารถตอบโต้อะไรได้ ฝากไว้ก่อน รู้จักกูน้อยไป
โคลงกลบท อุบลเบิกสร้อย
โคลงสี่สุภาพโบราณ กำหนดแต่งให้คำที่ 3 เป็นคำซ้ำสำหรับทุกบาท แล้วก็นำเอาคำที่เหลือ
มาวางเฉเฉียง รอบคำที่เป็นคำซ้ำ ให้เดาว่าอ่านอย่างไร ตัวเลขและลูกศรสีแดงเติมภายหล้ง
| 773 | O=ขุนศรีเที่ยวบ้านเพื่อน | นอกเมือง | ||
| ถามไถ่เที่ยวยามเรื่อง | เพื่อนพ้อง | |||
| ขากลับเที่ยวรอเปลือง | รอเที่ยวเรือแล | |||
| ไปอีกเที่ยวจักต้อง | จักข้ามโดยเรือ | |||
| 774 | O=หลวงตาสั่งป่องให้ | ส่งของ | ||
| นอกเขตสั่งริมคลอง | วัดนั้น | |||
| เสร็จตามสั่งกลับมอง | ชายฝั่ง | |||
| โยมกวักสั่งเรียกดั้น | รับด้วยพี่เณร | |||
| 775 | O=โยมนิ่งนั่งบ่ได้ | ช่วยพาย | ||
| เณรป่องนั่งแปลกหลาย | ท่านนี้ | |||
| ใยเฉยนั่งลวดลาย | ทำหยิ่ง | |||
| ลุกจากนั่งยืนชี้ | ส่งให้เรือวน | |||
| 776 | O=เว่ยเฮ้ยช่วยหน่อยให้ | นั่งพาย | ||
| เณรป่องช่วยพาดชาย | ขอบไว้ | |||
| นั่งพายช่วยสบาย | เรือนิ่งแลนา | |||
| ขุนเหมี่ยงโดนร้องไฮ้ | อย่าแล้วเหมือนเดิม | |||
| 777 | O=สักครูป่องว่าเจ้า | ลงไหน | ||
| ขุนโกรธป่องเรือไป | ฝั่งโน้น | |||
| จึงบอกป่องลงนัย | เรือจอดนั่นแล | |||
| ขำมากป่องพายโพ้น | พุ่มไม้ไผ่หนาม | |||
| 778 | O=งัดเรือจอดพุ่มไม้ | หนามหนา | ||
| ลงหน่อยจอดตรงท่า | พุ่มไม้ | |||
| เชิญลงจอดเรือมา | ตามบอกไงโยม | |||
| ขุนเหมี่ยงจอดยากได้ | จักแก้พูดเอง | |||
| 779 | O=ลุยหนามเจ็บเกี่ยวแท้ | ผิวกาย | ||
| ใจเหมี่ยงเจ็บเสียหาย | ไม่น้อย | |||
| ใครกันเจ็บเชิงชาย | โดนลูบคมแล | |||
| สืบชื่อเจ็บเณรจ้อย | จักได้เห็นกัน | |||
ตอนที่ 70 ขุนศรีซื้อของนายฮ้อย
มีนายฮ้อยคนหนึ่งแกขับเกวียนมาตั้งแผงขายเครื่องปั้นดินเผาที่สี่แยกใกล้วังหลวง มีคนมามุงดูและซื้อไปบ้าง สินค้าแกสวยงามราคาแพง ขุนศรีผ่านมาเห็นอยากได้ แกก็เลือกแล้วถามราคาเท่าไรแกเลือกอันถูก ๆ มา 4 อันหอบไว้ แล้วถามพ่อค้าว่าทั้งหมดนี่เท่าไร พ่อค่าบอก....บาท แกจ่ายเงินแล้วเก็บของคืนเกวียนแล้วขับเกวียนออกไป พ่อค้าวิ่งตาม ขุนศรีบอกฉันจ่ายตามราคาที่บอกแล้วไงทั้งหมด.......บาท แกบอกเองนี่นา พ่อค้าร้องไห้ไปฟ้องพญา เขานัดไต่สวน ขุนศรีก็เล่าเหมือนที่แกถามพ่อค้า ทางพ่อค้าก็รับว่าใช่ ศาลตัดสินยกฟ้องขุนศรีไม่ผิด พ่อค้าร้องไห้ เสียของเสียเงินไปนอนบ่นอยูศาลาวัด
โคลงกลบทชิงดวง
..........โคลงสี่ธรรมดา ๆ แต่จับมาวางเป็นกลให้อ่านยาก กลัวไม่มีคนอ่าน เลยเขียนเลขกำกับให้
ตัวบนในภาพคือกลอักษร มีเลย 1 2 4 เลข 3 หาย ดูบาทที่ 3 เริ่มด้วยคำ ซ่อน เลขที่ หายคือบรรทัดนี้สังเกตง่ายก่อนถอด ดูคำแรกเป็นกระทู้ อ่านกระทูเสร็จ ตามเส้นไปอ่านไปเรื่อยจนสุดสายเส้น ได้ครบบาทอ่าน 1แล้ว 2 3 4 ก็ครบโคลง 1 บท กระผมลองแต่งเล่น ก็เป็นกลชิงดวงได้นะ ไม่ได้ยากมากมาย
| 780 | O=ตลาดนัดมีพ่อค้า | ดินเผา | ||
| งามยิ่งราคาเยาว์ | พี่น้อง | |||
| เชิญโลดนี่เลือกเอา | ช่วยหน่อยนาพ่อ | |||
| ขุนเหมี่ยงเจอจดจ้อง | อยากได้เหมือนกัน | |||
| 781 | O=ขุนศรีไปเลือกบ้าง | แจกันแลนา | ||
| ตัวนี่สามบาทอัน | เล็กน้อย | |||
| ชิ้นใหญ่หกบาทฉัน | ลดค่า | |||
| ส่วนนี่สิบบาทข้อย | บอกให้ย่อมเยาว์ | |||
| 782 | O=ขุนหอบมาสี่ชิ้น | ถามเขา | ||
| หมดนี่จักคิดเอา | สิบถ้วน | |||
| คนขายบ่ได้เรา | เพิ่มหน่อย | |||
| ขอยี่สิบบาทล้วน | อย่าให้ลดแล | |||
| 783 | O=ต่อรองบ่ลดให้ | บาทเดียว | ||
| ยี่สิบยี่สิบเชียว | จ่ายให้ | |||
| ขนไปหมดร้านเทียว | ขุนสั่ง | |||
| เขาว่าอย่าบ่ได้ | แต่ท้าวบ่ฟัง | |||
| 784 | O=เรื่องไปถึงเรื่องร้อง | โรงศาล | ||
| ความว่าตุลาการ | สืบเค้า | |||
| คนขายว่าชัดงาน | ตามว่าแลนา | |||
| ยี่สิบหมดจริงเจ้า | อย่างนั้นนี่นา | |||
| 785 | O=เสียใจหมดทั่งบ้าน | สิ่งของแลนา | ||
| ไปวัดนอนแลมอง | ดาดฟ้า | |||
| เณรเห็นไถ่ถามตรอง | ลุล่วงตลอดแฮ | |||
| ฉันช่วยฝึกหน่อยกล้า | จักแก้เอาคืน | |||
ตอนที่ 71 เณรป่องซ่อยสะสางคดี
นายฮ้อย แพ้คดีแล้ว เหมิดทางสิไป กะย่างไปเรื่อย จนมาฮอดวัดใหญ่ ที่เณรป่องอยู่ เลาเสียใจหลาย เณรป่องเห็นพ่อค้าร้องไห้สงสารเลยเข้าไปสอบถามรู้ว่าโดนขุนศรีโกงเอาข้าวของ สงสารเลยแนะนำวิธีเอาคืน กำกับการพูดจาให้ระมัดระวัง พ่อค้าไปหาเศรษฐีโยมอุปัฏฐาก ยื่นหนังสือลายมือเณรให้เศรษฐีอ่านรู้เรื่องเข้าใจดี จัดเกวียนให้ แพรพรรณใส่เต็มเกวียน แกไปตั้งแผงลอยขายที่เดิม คนมามุงดูมากเช่นกัน ขุนศรีได้ยินข่าว มาด้วย ใช้วิธีเดิม เลือกผ้ามาสามสี่ิ้น ราคารวมกันแปดบาท ขุนศรีก็ถามราคา พ่อค้าก็รู้ทันจึงตอบว่า สี่ผืนนั่นราคาแปดบาทพอดี ขุนศรียันแล้วเห็นพ่อค้าไม่หลงกลก็เอาใหม่ ทีนี้ขอลดราคาพ่อค้าบอกลดไม่ได้หรอกของราคาแพง เจ้าไม่มีเงินก็ขายให้ไม่ได้ ขุนศรีแบมือให้ดู แน่หมดตนหมดตัวข้ามีแค่เจ็ดบาทเอง ได้ไหม พ่อค้าก็บอกว่า ถ้างั้นเอาแค่หมดตัวหมดตนที่เจ้ามี ก็จะขายให้ขุนศรีดีใจ หอบผ้าใส่เกวียนกลับบ้านไป ไล่หลังไม่นาน บริวารเศรษฐีนำล้อเกวียนมาขนสมบัติที่บ้านขุนศรีไปจนเกลี้ยง เรื่องถึงศาล ขุนป่องเป็นคนว่าคดี ขุนศรีเลยหมดท่า เสียสมบัติคืนให้พ่อค้าแถมขาดทุนแทบหมดตัว
โคลงกลบทหลงห้อง
ท่านวางกลอักษรลงไปในห้องที่สมมติเป็นช่องบรรจุคำแต่งโคลงนั่นเอง ผมแก้ไขให้ดูง่ายจัด 4 X 5 แถว สำหรับวรรคแถวหน้า 4 x4 สำหรับวรรตแถวหลัง = ช่องใดเป็นคำใช้ร่วมกัน จะผนวก
บรรทัดเข้าด้วยกัน ถ้าไม่มี ถือว่าเป็นคำเดียวตามปกติ มีการใช้คำซ้ำ 4 คำ ดังนี้
.........1. คำแรกของบาทที่ 1+2 ใช้คำซ้ำกัน
.........2. คำแรกของบาทที่ 3+4 ใช้คำซ้ำกัน
.........3..คำที่ 6 ของบาทที่ 2+3 ใช้คำซ้ำกัน
.........นอกจาก 3 ข้อกำหนดนี้แล้ว นอกนั้นแต่งตามปกติ
| 786 | O=จำไปไกลเสน่ห์น้อง | นอนเหงา | ||
| จำแม่เจียมจิตเนา | แต่ห้อง | |||
| สมรแม่พี่ห่างเยาว์ | แต่จิตจ่อนอ | |||
| สมรมิ่งพี่จากน้อง | จากนี้เวรหลัง | |||
| 787 | O=คนขายสินค้าที่ | ถูกหลอก | ||
| คนที่ป่องจักบอก | เรื่องแก้ | |||
| ทำที่แนะไปตรอก | เรื่องเล่าแลนา | |||
| ทำอย่างเศรษฐีแล้ | ที่ได้แนะนำ | |||
| 788 | O=ไปเรือนรับเครื่องใช้ | มากมายแลนา | ||
| ไปแต่งรถเร่ขาย | ต่างค้า | |||
| ของแต่งถูกตายาย | ต่างเลือกชมนา | |||
| ของสี่แยกเดิมกล้า | หยุดไว้ป่าวขาย | |||
| 789 | O=ขุนศรีมาอีกแล้ว | ชอบใจ | ||
| ขุนเหมี่ยงหยิบสามไว | นี่ซื้อ | |||
| ถามเหมี่ยงหมดเท่าไร | นี่อยากได้แล | |||
| ถามตอบว่าสิบดื้อ | บาทได้จักขาย | |||
| 790 | O=ท่านเหมี่ยงมีแปดถ้วน | บาทเงิน | ||
| ท่านลดหน่อยมีเกิน | เท่านี้ | |||
| หมดลดน่าชักเขิน | เท่าต่อรองแล | |||
| หมดที่ตัวเลยชี้ | อยากได้ของแก | |||
| 791 | O=คนขายบอกหมดแท้ | ตัวตนจริงฤๅ | ||
| คนท่านขุนรีบชิง | ตอบถ้อย | |||
| นายท่านบอกมิติง | ตอบตกลงแล | |||
| นายหอบของเรียบร้อย | หมดสิ้นทั้งแผง | |||
| 792 | O=เขาตามมาที่บ้าน | ขุนศรีแลนา | ||
| เขาเก็บขนของหนี | หมดแล้ว | |||
| ห้ามเก็บบ่ฟังผี | หมดท่าแลนา | |||
| ห้ามยุ่งไปฟ้องแห้ว | หมดแล้วของตู | |||
| 793 | O=ศาลถามราวเรื่องรู้ | เป็นไฉน | ||
| ศาลว่าขุนเคยไป | ยึดเค้า | |||
| เห็นว่าข่มเขานัย | ยึดสิ่งของแล | |||
| เห็นตกลงหมดให้ | ค่าซื้อแพรภัณฑ์ | |||
| 794 | O=ยกฟ้องมิผิดแท้ | ตกลง | ||
| ยกโทษเขาทำตรง | ต่อเจ้า | |||
| หาโทษไม่มีจง | ต่อกลับเทอญนา | |||
| หาบ่ควรฟ้องเค้า | แต่เค้าเสมอกัน | |||
| 795 | O=เจ็บใจมันตอบแก้ | กลกูนั่นแล | ||
| เจ็บจิตลูบคมดู | แปลกแล้ว | |||
| ปวดจิตนั่นใครชู | แปลกยิ่งแลนา | |||
| ปวดยิ่งเณรป่องแป้ว | ป่องแท้แน่นอน |
เณรป่องแนะนำพ่อค้าเอาคืนขุนศรีชนะคดีได้ทรัพย์สินขุนศรีจำนวนมาก ลือกันไปทั่วเมือง พญารู้เรื่องเณรเป็นฉลาดมากก็ให้คนไปติดต่อขอให้สึกมารับราชการขนานนามขุนป่อง ทำงานแผนกตุลาการ ทำงานมานานแล้ว ตัดสินคดียาก ๆก็ทำได้ดี วันหนึ่งยายแตนร้องไห้มาฟ้องว่าขุนศรียืมเงินสัญญาจะคืนภายในสองเดือน นี่ก็เป็นปีแล้ว ยายเล่ารายละเอียดให้ฟัง ขุนป่องก็เข้าใจ นัดพิจารณาคดีตอนเย็น วันสิบห้าค่ำ ถามสองฝ่ายยืนยันตรงกันทั้งจำนวนที่กู้ ดอกเบี้ย และเวลาสองเดือน ขุนป่องสรุปว่านี่ก็เลยสองเดือนมาเป็นปีแล้วทำไมยังไม่คืน ขุนศรีชี้ไปท้องฟ้า บอกมีเดือนเดียว ยังไม่ถึงเวลา ขุนป่องเชิญไปยืมริมน้ำแล้วชี้ให้ดูมีสองดวงแล้ว ดูในน้ำสิ ขุนศรีหมดท่าต้องคืนเงินยายโคลงกลบทสลับห้อง โบราณท่านนำเอาคำมาวางแผนผัง ให้งง ต้องสังเกตให้ดีถึงจะรู้วิธีถอดออกมาเป้นโคลงสี่ได้ ท่านทำดังนี้
ตีตาราง 6 บรรทัด แนวตั้ง 9 ช่อง
.....ช่องแรก คร่อมบรรทัด3-4 บรรจุ 1 คำ สำหรับใช้เป้นกระทู้ยืน 4 บาท
.....ช่อง 2 ละบรรทัด 1 กับ 6 ไม่ใช้ ใช้ 2+3 บรรจุคำคร่ำ 1 คำ และคร่อมบรรทัด 3+4 อีก 1 คำ
ใช้เป็นคำที่ 3 ของบาทที่ 1กับ 2 ใช้คำแรก บาทที่ 3 กับ 4 ใช้คำที่อยู่ล่าง
.....ช่อง ที่ 3 ใช้บรรทดที่ 1 และ 6 บรรจุคำที่ 3 ของบาทที่ 1 และบาทที่ 4 ส่วนบาทที่ 2กับบาทที่ 3 ใช้คำซ้ำกัน จึงวางคำ คร่อม 2 บรรทัดตรงกลาง
....ช่องที่ 4 บาทที่ 1+2 ใช้คำซ้ำ บาทที่ 3+4 ใช้คำซ้ำ ในแผนผังจะมี 2 ช่อง 2 คำ
....ช่องที่ 5 ทุกบาทให้คำอิสระ เลยมี 4 คำ บรรจุลงแผนผัง
....ช่องที่ 6 ยังมีการใช้คำซ้ำ บาที่ 1 + 2 คำซ้ำ บาทที่ 3+4 คำซ้ำ
....ช่องที่ 7 และ สร้อย ตามสบาย
หมายเหตุ สังเกตผัง ช่อไหนมีคำเดียว แสดงว่าใช้คำซ้ำกันทั้ง 4 บาท ช่องมี 2 แบ่งกันละครึ่ง คือ 2 บาทใช้คำซ้ำกัน ช่อที่คำ กินพื้นที่บรรทุดเดียว ใช้กับบาทเดียว กิน 2 บรรทัด ใช้ 2 บาท เป้นบาทที่เท่าไร ดูตำแหน่งบรรทัด จาก บน ลงล่าง
| 796 | O=โฉมแม่เรียมรักเจ้า | จิตหมาย | ||
| โฉมแม่ริรักหลาย | จิตได้ | |||
| โฉมนุชริช่างกลาย | ชักเกลื่อน | |||
| โฉมนุชไฉนช่างใช้ | ชักชู้เชยโฉม | |||
| 797 | O=ลือท่านขุนพ่ายแพ้ | ต่อศาล | ||
| ลือท่านหมดพ่ายพาล | ต่อสู้ | |||
| ลือเหมี่ยงหมดท่าขาน | แผ่ทั่ว | |||
| ลือเหมี่ยงเสียท่ารู้ | แผ่กว้างเล่าลือ | |||
| 798 | O=เณรป่องลบเหลี่ยมเจ้า | ขุนศรี | ||
| เณรป่องเก่งเหลี่ยมดี | ขุนแพ้ | |||
| เณรเยี่ยมเก่งเธอขาน | ที่เด็ด | |||
| เณรเยี่ยมยิ่งเธอแก้ | ที่สู้ชนะเณร | |||
| 799 | O=พญาชอบเณรใคร่ได้ | ช่วยการ | ||
| พญาชอบป่องใคร่สาน | ช่วยเกื้อ | |||
| พญาบอกป่องเชิญ | กิจช่วย | |||
| พญาบอกชวนเชิญเอื้อ | กิจด้านงานพญา | |||
| 800 | O=ขุนป่องรอบรู้เรื่อง | กฎหมาย | ||
| ขุนป่องเก่งรู้สาย | กฎบ้าน | |||
| ขุนเชียวเก่งช่วย | ผิดถูก | |||
| ขุนเชียวชาญช่วยด้าน | ผิดแก้ลูกขุน | |||
| 801 | O=ยายตู่มีเรื่องฟ้อง | ท่านศรี | ||
| ยายตู่เชื่อเรื่องมี | ท่านให้ | |||
| ยายปล่อยเชื่อนานปี | บ่ส่ง | |||
| ยายปล่อยยืมนานได้ | บ่ให้คืนยาย | |||
| 802 | O=ขุนป่องจับเรื่องรู้ | เล่ห์กลแลฤๅ | ||
| ขุนป่องจับเรื่องคน | เล่ห์อ้าง | |||
| ขุนใคร่จับปมขาน | บอกง่ายแลนา | |||
| ขุนใคร่แกะปมล้าง | บอกให้สบายขุน | |||
| 803 | O=ศาลสืบขุนเหมี่ยงกู้ | ต่อยายแลฤๅ | ||
| ศาลสืบคุณเหมี่ยงหมาย | ต่อสู้ | |||
| ศาลท่านคุณนัดขาน | ชัดแน่แลนา | |||
| ศาลท่านเรานัดรู้ | ชัดแจ้งท่านศาล | |||
| 804 | O=เดือนที่สงครบอ้าง | แน่นอนแลฤๅ | ||
| เดือนที่ส่งครบวอน | แน่แท้ | |||
| เดือนครบส่งคืนขาน | จดแน่แลนา | |||
| เดือนครบจักคืนแล้ | จดไว้สองเดือน | |||
| 805 | O=ไฉนที่ท่าน้ำนั่น | บ่เลือน | ||
| ไฉนที่ส่องน้ำเหมือน | บ่แจ้ง | |||
| ไฉนเมื่อส่องเพ็ญขาน | นั่นหนึ่ง | |||
| ไฉนเมื่อมองเพ็ญแสร้ง | นั่นแท้เดือนไฉน | |||
| 806 | O=คืนคู่เดือนชัดแจ้ง | ที่เห็น | ||
| คืนคู่ยากชัดเป็น | ที่นั้น | |||
| คืนต่างยากบิดขาน | เหมี่ยงท่าน | |||
| คืนต่างจ่ายบิดกั้น | เหมี่ยงต้องจ่ายคืน |
ตอนที่ 73 สองปราชญ์ประลองปัญญา
.................
ขุนศรีแพ้คดีสองเดือนต้องจ่ายเงินคืนเจ้าหนี้ เพราะเซียงป่องว่าความจับได้ไล่ทัน ไปบ่เป็น อายหลายเลยคิดแผนท้าประลองปัญญาขั้นแตกหักกัยขุนป่อง ท้าประลองปัญญา ใครแพ้ให้ออกจากราชการไปทูลพญา เพิ่นกะเห็นด้วย จัดให้ตามที่ขอ มีเวทีมีกรรมการอย่างดี เขาเอาแตงโมลูกหนึ่งมาวางแล้วถามว่า ในแตงโมลูกนี้มีสีอะไร ขุนป่องตอบ สีขาว เหมี่ยงตอบสีดำ เขาผ่า แตงเนื้อสีขาว คนปรบมือเชียร์ ขุนป่องชนะ ขุนเหมี่ยงค้าน ในแตงโมหยังสีขาว เบิ่ง ใหม่ ในแตงดำ เขาปรบมือให้เหมี่ยงขุนป่องแพ้ ขุนป่องยกมือห้าม อย่าฟ้าว สีดำที่เห้นนั่นเปลือกมัน ผ่าเบิงทางในดู สีหยัง เขาแกะแล้วบอกสีขาว คนปรบมือให้ขุนป่องชนะ เหมี่ยงแพ้หมดรูป เถียงบ่ออก
รังนกกระจาบ
.......โคลงสี่ธรรมดา ๆ เพิ่มหลักเกณฑ์ บังคับให้ใช้คำที่ 3 บาทแรก ไปตั้งตั้นสำหรับบาทถัดไป
ต้นฉบับท่านนำคำไปวางรูป คล้ายรังนก ก็แปลกตาดี ถอดไม่ยาก ตามเส้นรังนก
| 807 | O=ขุนศรีพ่ายป่องล้วน | อับอายแลนา | ||
| พ่ายหมดรูปเสียหาย | ยิ่งล้น | |||
| รูปคดีมิอาจคลาย | จิตขุ้นปลนา | |||
| มิข่มตาหล้บพ้น | หลับได้เจ็บอาย | |||
| 808 | O=มึงกับกูอยู่ด้วย | กันฤๅ | ||
| กูบ่ยอมนับถือ | บ่ได้ | |||
| ยอมแตกบ่องอคือ | แตกหักกันแล | |||
| บ่อเก่งหลบออกไซร้ | อย่างนี้จึ่งควร | |||
| 809 | O=พบพญาอยากจัดท้า | แข่งขัน | ||
| อยากแข่งขุนป่องมัน | ใคร่สู้ | |||
| ขุนเก่งอยู่พ่ายพลัน | ลาออกไปแล | |||
| อยู่แต่คนเก่งรู้ | อย่างนี้จึงควร | |||
| 810 | O=พญาเออจัดได้อย่าง | ที่ขอมาแล | ||
| จัดแข่งที่วังพา | ป่าวร้อง | |||
| ที่ชนแห่ชมครา | ศึกใหญ่แลนา | |||
| แห่ชื่ชมจดจ้อง | อยากรู้ป่องศรี | |||
| 811 | O=ทุกฝ่ายมาพร้อมเริ่ม | คำถาม | ||
| มาตอบเขียนส่งตาม | ตอบได้ | |||
| เขียนมาส่งใครยาม | ฉันอ่าน | |||
| ส่งเพื่อทุกชนไซร้ | ย่อมได้ฟังเสมอ | |||
| 812 | O=แตงโมลูกนี้เปลือก | สีเขียว | ||
| ลูกนี่ในสีเชียว | อยากรู้ | |||
| ในแตงตอบมาเทียว | ใครเก่ง | |||
| ตอบหนึ่งสองสามสู้ | ส่งได้ทันที | |||
| 813 | O=เปิดปี้ขุนศรีตอบ | สีดำ | ||
| ขุนป่องตอบขาวขำ | ต่างแล้ว | |||
| ตอบต่างผ่าดูกรรม | การเร่งผ่าแล | |||
| ผ่าออกขาวเหมี่ยงแห้ว | บ่ได้สีดำ | |||
| 814 | O=เหมี่ยงค้านถามครู่อ้าง | สีในแตงแล | ||
| ถามหน่อยเม็ดแตงใคร | ใคร่รู้ | |||
| เม็ดนั่นช่วยดูไว | ตอบหน่อย | |||
| ช่วยหน่อยเขาตอบสู้ | อย่างนี้ในดำ | |||
| 815 | O=ขุนป่องพ่ายแน่แล้ว | ตอบขาว | ||
| พ่ายบ่แน่เรื่องราว | ต่อแท้ | |||
| แน่นอนที่ในพราว | สีแน่นอนแล | |||
| ที่ช่วยผ่าเม็ดแก้ | ตอบให้สีใด | |||
| 816 | O=สีขาวใช่เม็ดเจ้า | หมากแตง | ||
| ใช่ป่องเก่งเกินแซง | อีกแล้ว | |||
| เก่งมากแน่จริงแพง | ขุนป่อง | |||
| แน่เหมี่ยงหมดท่าแห้ว | พ่ายแล้วออกไป |
ขุนศรีแพ้เซียงป่องเสียใจมากกินไม่ได้นอนไม่หลับ อับอายก็ปานนั้น เลยไปปลูกเรือนอยู่ปลายนา
เรือนแกหลังใหญ่ก็จริง แต่หลังคาต่ำ ต้องคุกเข้าก้มหัวเดินเขาเข้าไป ใครจะไปเยี่ยมไข้ก็เป็น
แบบนี้ทุกคน ขุนให้เมียไปบอกพญาว่าขุนศรีอาการหนักแล้ว อยากขอลา พญาเลยเลิกประชุม
ไปดูอาการขุนศรี ขุนศรีขอโทษที่พญาคลานมาเฝ้า แค่อยากบอกว่า ย่างปลาหมอ ต้องหมั่นพลิก
มิฉะนั่นมันจะไหม้ บ่ แซบ แค่นี้แหละที่อยากฝาก พญา พญาโกรธที่โดนมันล้อ จะตายอยู่แล้ว
ยังเล่นหัวอยู่อีก ตายไปกู้สิบอกนางสนมไปเยี่ยวใส่หลุมศพมึง เคียดหลาย
คลงกลบทโก่งศรเนตรแผลง
วางกลอักษร 4 บรรทัด 1 กับ 2 สัมผัสเสียงสระ ทำให้มีคำแถวบนและล่าง 7 คู่ บรรัดที่ 3 กับ 4
สัมผัสสระกับ มี 8 คู่
การถอดหรืออ่าน เริ่มด้วยหาคำกระทู้ 4 คำ มายืนต้นบาท แล้วอ่าน บรรทัด 1-2 ก่อน
อ่าน 3 คู่แรก เป็น 7 คำ ครบ บาทที่ 1 อ่านต่ออีก 1 คู่ เป้นคำสร้อย
อ่านกระทู้ 1 คำ และ 3 คู่ ถัดไป เป้น 7 คำ สำหรับบาทที่ 2
อ่านกระทู้ตามด้วย คู่ที่ 1-2-3และ 4 เป็นบาทที่ 3
อ่านกระทู้ตามด้วย คู่ที่ 4-5-6 เป็นบาทที่ 4
หมายเหตุ ต้นแบบถอดด้วยวิธีผ่านย้อนต้นบาท โดยไม่มีกระทู้ แต่ผมชอบแบบเติมกระทู้
แต่งง่ายกว่า
| 817 | O=หลีกเจ็บเหน็บยุ่งฟุ้ง | อายตายล่านา | ||
| ลี้หลบกบกายคลาย | เบื่อเอื้อ | |||
| หนีมุดสุดอายวาย | หมุ่นวุ่นแลแฮ | |||
| อายค่อยถอยเมื่อเกื้อ | ล่ากล้าหนีผี | |||
| 818 | O=คิดมากหากได้ไข้ | ลมซมนาฮา | ||
| แก้ยุ่งมุ่งปมขม | ขื่นพื้น | |||
| เอาแต่แย่จมทม | แย่แน่ | |||
| คืนหนักคักตื่นตื้น | หมอหม้ออย่ายา | |||
| 819 | O=วาโยโธ่แผ่วแล้ว | เหมี่ยงเซียง | ||
| ระบัดซัดเสียงเพียง | คล่องคล้อง | |||
| สุดเหมือนเพื่อนเคียงเรียง | เทียมเยี่ยมแลแฮ | |||
| ท้ายเรื่องเรืองต้องร้อง | ผ่านต้านพญาฮา | |||
| 820 | O=ดูพ่อรอช้าว่า | เยือนเรือน | ||
| ใจใคร่ไปเตือนเหมือน | ข่าข้า | |||
| ขุนแต่งแบ่งเรือนเลื่อน | ถึงซึ่งแลแฮ | |||
| ศรีต่ำทำท่าถ้า | เข่าเข้าคลานนาน | |||
| 821 | O=สั่งถามตามที่นี้ | ใยไฉน | ||
| เสียง่ายดายใครไหน | พ่อพ้อ | |||
| ขุนว่างย่างไฟใน | ปลาป่าแท้แล | |||
| ศรีพลิกซิกจ่อจ้อ | ไม่ไหม้ดีหลี | |||
| 822 | O=พญาฟังยังซึ่งบึ้ง | โมโห | ||
| ด่าจักชักโทโส | บ่าบ้า | |||
| บักเหมี่ยงเซียงโปโล | ตายหน่ายแลแฮ | |||
| เหมี่ยงหลอกบอกห่าถ้า | แซ่วแล้วมึงถึง | |||
| 823 | O=ให้สาวขาวนี่ลี้ | เยี่ยวเชียว | ||
| เขาไล่ใส่เขียวเชียว | เท่าเถ้า | |||
| เยี่ยวราดฟาดเที่ยวเดียว | รดหมดลานา | |||
| ราดดูกปลูกเขาเข้า | แน่แท้เป้นเวร | |||
ก่อนตายขุนศรีสั่งเมียให้ใช้ฟืนไม้ลังตังเผาศพ มื่อตายจริง ๆ เมียก็จัดการตามที่สั่ง ทิ้งไว้หลายวัน
ยังไม่ได้เก็บกระดูก พวกสาวสนมเดินทางผ่านมาเห็นเข้า รู้ว่าเป็นขี้เถ้าถ่านเผาศพขุนศรี นึกหมั่นใส้
พวกเธอโดนขุนศรีแกล้งบ่อย ๆ ชวนกันไปเยี่ยวราดหลุมศพ 5 คนไปถึงก็ถกผ้าถุงนั่งยอง ๆ เยี่ยวราด
ไปด่าไป มึงตายแล้วทำไรพวกกูไม่ได้ เห็นไหม เยี่ยวราดหัวมึงเลย เถ้าไม้ลังตัง คลุ้งไปทั่ว บางส่วนปลิวเข้าไปในร่มผ้า สักครูก็คันคะเยอ น้อง ๆตำแย เกากันใหญ นึกว่าขุนศรีแกล้ง ร้องโอย ๆ ยอมแล้ว ๆพวกกูไม่ทำอีกแล้ว
อักษรสลับ
หลักการแต่ง กำหนดแต่สัมผัสพยัญชนะ บาทละ 1 คู่ เปลี่ยนบาทเลือกคู่ใหม่
| 824 | O=ขุนศรีคำสั่งครั้ง | ศพควร | ||
| ลองแต่งลังตังล้วน | แต่งแล้ว | |||
| จงเผาจัดแผกจวน | เพียงจัดพี่จา | |||
| กิจมุ่งการแม่แก้ว | มาดก้องหมดกรรม | |||
| 825 | O=ขุนดับเขาเด็ดขึ้น | ดงขวาง | ||
| ลองตัดลังตังลาง | แต่งล้วน | |||
| เผาศพพี่สั่งพลาง | สนองพ่อ | |||
| ถ่านก่อถมกองถ้วน | ก่อแท้กองถม | |||
| 826 | O=สาวแก่ทรงเก่งสร้าง | การศรี | ||
| พวกด่าพอเดินผี | ด่าพ้อง | |||
| เราเยี่ยวราดอย่ารี | อยู่ร่อ | |||
| ถกซิ่นเทใส่ท้อง | สาดถ้วมใส่ทำ | |||
| 827 | O=ควันฝุ่นคละฟุ้งคลุก | ฝั่งขา | ||
| ทุกหมู่แทบหมดท่า | เมื่อท้าย | |||
| ยิ่งคันยิ่งคายยา | คันยุ่ง | |||
| ห่าเหมี่ยงโหดมันฮ้าย | เมื่อฮ้องหมากหอย | |||
| 828 | O=ตายทีตีเถ้าแตก | ทิ่มตู | ||
| คันแสบขูดซิบขู่ | แสบข้า | |||
| ชิบหายช่างหัวชู | ห่าชัก | |||
| กูถูกแกถูกล้า | ที่ก้นถูแก | |||
ตอนที่ 76 ตายแล้วยังมีพิษสง
เมียขุนศรี ทำศาลเล็ก ๆ ไปวางคร่อมกอบเถ้าถ่านที่เผาศพ ผ่านไปนานมีหญิงม่ายคนหนึ่งหมั่นใส้
ขุนศรีที่ชอบโกหกหลอกลวงจนได้ดิบได้ดี ผ่านมาไปเห็นเข้าก็โกรธ ตอนมีชีวิตอยู่ ไม่กล้าตอแย
ตอนนี้มึงตายแล้ว ขอเอาคืนสักดอกเถอะ แกไปถกผ้าถุงยืนคร่อมศาล ที่หลุ่มศพ คร่อมดีแล้วก็ฉี่ราด
มันซะเลย สมน้ำหน้า ต่อมันมาทำรังอยู่ในศาล ใหม่ ๆ มีซักสิบยี่สิบตัว นึกว่าถูกรุกราน มันบินออกจากรัง ต่อยไม่ยั้ง ม่ายสาวร้องโอดโอย วิงหนีกระเจิง วิ่งไปด่าไป บักห่า ตายแล้วยังมีพิษสง ยอมแล้ว ๆ ชาวบ้านแถวนั้นมุงดูแกแก้ผ้าวิ่งหนีตัวต่อ
กำหนดแต่ง บาทละ 5 คำ บาทที่เพิ่มมาอีก 2 คำ แต่ง 7 คำ ถอด ดังนี้
คำที่ 1 และ 2 สลับตำแหน่ง เป็น 4 คำแล้วอ่านต่อที่เหลือครบ บาท พอดี บาทปกติมี 3 คำ รวมก็เป็น 7บาทที่ต้องการสร้อยอีก 2 จะมีคำเหลืออีก 5 รวมเป็น 9 คำ พอดี บาทที่ 4 ปกติ 9 คำ ก็เช่นกันหมายเหตุ ต้นฉบับ จากจารึกวัดพระเชตุพน บาทที่ 2 มีเพียง 4 คำ ทำให้ถอดยากมาก เลยถือโอกาสเพิ่มเข้าไปให้ครบ 5 คำ ทำให้ถอดง่าย และได้นำมาใช้เป้นแนวการแต่งในตอนที่ 76 นี้ อ้อคำที่กระผมเติมคือคำที่ 5 ของบาทที 2 เพราะต้นแบบมีแค่ 4
4
| 829 | O=นับแต่แต่นับได้ | ลับลา | ||
| เมียแต่งแต่งเมียหา | จัดให้ | |||
| ศาลเล็กเล็กศาลมา | วางคร่อมหลุมแฮ | |||
| เทียวกราบกราบเทียว | เพื่อให้บุญผลา | |||
| 830 | O=สี่เดือนเดือนสี่แล้ว | ห่างไกล | ||
| หลุมศพศพหลุมใย | รกร้าง | |||
| สาวม่ายม่ายสาวนัย | โกรธหมี่ยงมากแล | |||
| เดินผ่านผ่านเดิน | นี่บ้านเหมี่ยงมัน | |||
| 831 | O=ถกซิ่นซิ่นถกแล้ว | คร่อมศาล | ||
| ฉี่ราดราดฉี่หวาน | ฉี่แล้ว | |||
| รังต่อต่อรังปาน | ใครรุกรังแล | |||
| คาดด่างด่างคาดแคล้ว | ต่อยให้ต่อยมัน | |||
| 832 | O=โอดโอยโอยโอดโอ้ | บักเหมี่ยง | ||
| ตายดับดับตายเพียง | ดั้งนี้ | |||
| ยังต่อยต่อยยังเงี่ยง | เจ็บปวดแลนา | |||
| บักห่าห่าบักจี้ | เจ็บจี้ต่อยกู | |||
| 833 | O=โลดแล่นแล่นโลดผ้า | หลุดหาย | ||
| มากปวดปวดมากมาย | บักบ้า | |||
| ยอมค่าค่ายอมชาย | ชาติชั่วแลนา | |||
| เจ็บแสบแสบเจ็บจ้า | บ่กล้าอีกแล | |||
| 834 | O=กลับหาหากลับแก้ | ทิ้งไหน | ||
| อยู่นั่นนั่นอยู่ไป | หยิบแล้ว | |||
| มือยกยกมือไหว้ | ท่านเหมี่ยงแลนา | |||
| กลัวค่าค่ากลัวแห้ว | อย่าได้โกรธฉัน | |||
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น