วันเสาร์ที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2562

รวมทักทายรายวันเดือนมิถุนายน



ถ่ายที่วัดสมานรัตนาราม ฉะเชิงเทรา
มิถุนายน ๒๕๖๒

              เขียนบททักทายรายวันเดือน มิถุนายน  ๒๕๖๒ ครบ  ๓๐ วัน รวม ๓๐ บท เขียนด้วยกลอน กาพย์ และฉันท์ ปนกันไป ครบเดือนแล้วนำมารวมไว้ที่เพจนี้ เพื่อสะดวกในการตรวจตราและแก้ไขข้อบกพร่อง แต่วันนี้รวมมาให้ตรงนี้ก่อน วันหลังค่อยเข้ามาดูอีก ที

ขุนทอง ศรีรประจง
๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒
วันสร้างเพจนี้



































วันพฤหัสบดีที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2562

ชีวประวัติคำกลอน


...........เขียนชีวประวัติด้วยกลอนแปด ลองดูจะทำได้ไหม ปรากฏว่ามันไหลไปได้เช่กัน เลยได้ชีวประวัติแบบยาวไม่รู้จบ คนอ่านอย่าสนใจว่าจะจบเมื่อไร เพราะมีเขียนต่อได้เรื่อย ๆ ครับ 

ขุนทอง ศรีประจง
23 มิย.2562 
 วันที่เขียนสองบรรทัดนี้ครับ


วัยเด็กวัยเล่น 
ทูเร นิทานัง อดีตกาล.................ครั้งหนึ่งนานจริงแท้แต่หนหลัง 
ประมาณปีเก้าหนึ่งซึ่งเรายัง..........เป็นเด็กตั้งต่อเล่นมิเป็นการ 
สักห้าขวบเช้ามาหาไม่เห็น...........แสนยากเข็ญอยู่เหย้าเขาเล่าขาน 
โน่นเข้าวัดช่วยพระปัดกวาดลาน...แค่คิดอ่านเล่มเกมผองเพื่อนมี 
มะค่าแต้เก็บไว้เต็มกระเป๋า...........เพื่อนก็เอามาเล่นเป็นวิถี 
แข่งโยนแตกเอาหมากสนุกดี........มาเพื่อนซี้แข่งขันพนันมือ 
จะเล่นหมาก ห้าเจ็ดเก้าเท่าไรหนอ..รอตกลงกันได้แน่แหละหรือ 
วางหมากกองตรงกลางจัดแถวคือ..กำแพงชื่อตีแตกแถวกระดาน 
เล่นตาห้าคนแรกเรียงห้าเม็ด........เสร็จคนสองวางต่อรอประสาน 
คนที่สามถัดไปเป็นเสร็จการ........ขีดเส้นด้านหน้าแถวสักหนึ่งวา 
ถัดไปอีกสองวาขีดอีกเส้น..........พวกลงเล่นตรงนี้ยืนชิดหน้า 
มิล้ำเส้นมองไปแถวมะค่า...........ปั่นลูกหาแถวนั่นเป้าโยนกัน 
สองนิ้วชี้คีบเคยลองปั่นคุณ.........ให้ลูกหมุนติ้วติ้วดีนักสรรพ์ 
หมุ่นเก่งแล้วลองโยนไปแถวพลัน.ลูกเคยมันโดนแถวได้ยิ่งดี 
ล้มเท่าไรเก็บไปเป็นของเรา.........ต่อไปเขาโยนมั่งตามวิถี 
ลูกใครชิดโยนอีกรอบสองมี.........จากตรงที่ลูกตกนั่นปะไร 
ครบทุกคนรอบแรกจบลงแล้ว.......ตรงแถวมีเม็ดเหลือทำไฉน 
จัดเรียงอีกรอบสองแข่งกันไป......จนหมดได้ลูกมะค่าก็จบลง 
จะเล่นใหม่ถามไหม่เท่าไรหนอ.....บางคนขอตาสิบตามประสงค์ 
สิบก็สิบสามคนยังมั่นคง.............วงมะค่าเดิมพันสนุกดี 
เข้าประถมยังเล่นไม่ยอมหยุด.......แต่เปลี่ยนชุดลูกใหญ่มิหน่ายหนี 
มะค่าโมงลูกโตเล่นครานี้............ต้องไปที่ลานวัดสะอาดพลัน 
ทั้งโล่งกว้างวางหมากสะดวกยิ่ง...โยนก็กลิ้งหมุนติ้วปลิวชวนขัน 
กระทบแถวแตกกระจายสนุกกัน....มันจนลืมทานข้าวก็เคยมี 
รำลึกถึงความหลังครั้งเยาว์วัย......ประมาณได้สิบขวบตามวิถี 
ไปเรียนเจอวันเด็ก 
ยังมิเกิดวันเด็กยังไม่มี................เรียนอยู่ที่โนนสังวิทยา 
ปีสองสี่เก้าแปดเรียนมอหนึ่ง........ยังตราตรึงเหตุการณ์นานนักหนา 
ปีสองสี่เก้าเก้าค่อยมีมา..............เขาเรียกว่าวันเด็กยังงุนงง 
ครูสั่งเข้าแถวเพลินเดินขบวน.......ประกาศชวนที่ว่าการจุดประสงค์ 
ไปพบนายอำเภอเป็นมั่นคง.........จำได้ธงเขียวเหลืองของโรงเรียน 
เขาถือคู่ธงชาตินำขบวน.............มิเรรวนเรียบร้อยสถิตเสถียร 
ยืนนิ่งฟังโอวาทนับจำเนียร..........บ้างก็เพียรยืนหลับคำนับไป 
โดนมะเหงกเคาะหัวกลัวก็ตื่น........กลับมายืนตรงบ้างยังสงสัย 
เขกหัวกูอยากรู้มันเป็นใคร............ข้าเองใหญ่พอตัวไม่กลัวมึง 
เสียงคุณครูประจำชั้นเพื่อนหัวร่อ...จำต้องหงอเงียบไปไม่กล้าอึง 
โดนอีกทีสามคราเพื่อฮาตึง.........แถมโดนดึงหูเจ็บนี่กระไร 
นานสักครึ่งชั่วโมงโอวาทจบ........ก็ถึงพบอิสระทำไฉน 
ครูเขาปล่อยตามสบายชวนกันไป..กลับบ้านไงเจ็ดกิโลโถสุดเพลิน 
มีทางลัดตัดตรงไปถึงบ้าน...........ลัดเลาะผ่านป่าไม้ดังเขาเขิน 
พวกป่าไผ่เต็งรังมันเจริญ.............รกชัฏเกินชอบบุกสนุกดี 
คล้องกะปอมตลอดทางช่างขยัน...เล่นติดพันชอบใจในวิถี 
จนบ่ายคล้อยหิวข้าวทำไงดี.........ก่อไฟซีย่างกะปอมมากินกัน 
เปิดห่อข้าวแจ่วบองของมีครบ......เป็นระบบมีประจำนำมาสรรพ์ 
ผักกระโดนสะเม็ดเด็ดมาพลัน.......ฝาดรสมันอร่อยลิ้นกินคนเดียว 
อิ่มบุกป่าล่าพร้อมกระปอมจับ......จวนค่ำกลับถึงบ้านพาลนึกเสียว 
กลัวแม่ดุไถลกันทั้งวันเชียว.........แม่ยิ่งเฮี้ยวดุเก่งทำปากดี 
พอดุเสร็จข้าวปลาหารพร้อม........แม่มิยอมให้หิวอย่ากลัวหนี 
ดุด่าเสร็จได้กินเป็นทุกที.............มิเคยตีหวดลมข่มให้ดู 
ช่วงเข้าเรียนมอหนึ่งที่โนนสัง......ไปพักยั้งบ้านยายอายอดสู 
ยากปรับตัวทำไฉนมิใครรู้............มิมีครูสอนให้เด็กในเมือง 
ต้องหาบน้ำใส่ตุ่มกลุ้มจริงนัก.......เดินไปตักสองกิโลโถนึกเคือง 
ทำกิจบ้านการเรีอนมิได้เรื่อง........เขาว่าเปลืองข้าวน้ำช้ำนึกอาย 
ชอบเล่นเกมหมากฮอส 
เก่งแต่เล่นเลิกเรียนมันเมามั่ว.......ชอบทำตัวไร้สาระมันกระหาย 
ชอบเล่นหมากเกมกระดานดูวุ่นวาย..คุณผู้ชายในตลาดชอบเล่นกัน 
เลิกเรียนผ่านยืนดูจนรู้หมด..........ฉลาดกฏกติกาจนน่าขัน 
พอเขาว่างลองเล่นจนติดมัน........จึงติดพันอยากเล่นเป็นเจ้าครอง 
เอาชนะผู้ใหญ่เกมหมากฮอร์ส.......มันสุดยอดลุงชอบตอบสนอง 
เจอหน้าชวนเล่นหมากอยากจับจอง..แพ้เด็กต้องแก้มือเขาถือกัน 
เลยต้องช่วยลุงแก้กันบ่อยบ่อย......เจ้าเด็กน้อยมีชื่อลือเล่าขัน 
แพ้เจ้าเด็กมอหนึ่งนี่สำคัญ...........แต่เด็กมันเอาจริงไม่เบามือ 
บางร้านยังยอมแพ้ไม่แก้แล้ว........โดนเพื่อนแซวกลัวเด็กมิกล้าหือ 
เล่นจนเขาให้นามว่าเด็กดื้อ.........จนได้ชื่อแก่แดดรู้ทั่วกัน 
เป็นเด็กบ้านเศรษฐีไม่ดีนัก..........มิรู้จักกิจบ้านงานเสกสรรพ์ 
โดนบ่นว่านานาสาระพัน.............มินานวันต้องลามาเดินเรียน 
เจ็ดกอมอไกลหน่อยพอทนไหว....เช้ามืดไปเดินเดี่ยวเทียวอ่านเขียน 
เดินอยู่สองสามเทอมมีเพื่อนเพียร..รุ่นน้องเปลี่ยนชื่อเขาร่วมทางเดิน 
เป็นเด็กวัดรู้จักทำงานบ้าง 
ขึ้นมอสองชวนกันไปอยู่วัด.........พ่อก็จัดฝากให้มิได้เขิน 
เป็นศิษย์วัดทุ่งสว่างทางดำเนิน....ดีเหลือเกินฝึกงานได้มากมาย 
ทั้งหลวงพี่หลวงพ่อท่านเรียกใช้...ตักน้ำใส่ตุ่มเต็มสนุกหลาย 
ไปหาบน้ำถึงไกลไม่วุ่นวาย.........ชอบกรีดกรายอวดสาวผิวขาวนวล 
ที่บ่อน้ำรอคิวช่วยตักให้..............ส่งทรามวัยเรียบร้อยค่อยเหหวน 
ตักของตัวเร็วไวไม่เรรวน............พรรคพวกชวนหาบน้ำกลับวัดไป 
ทำวัตรเช้าจัดการสถานที่............ตามหลวงพี่ทำวัตรขัดนิสัย 
เตรียมบาตรส่งมือท่านชาญชอบใจ..ท่านจักได้โปรดสัตว์วัตรประจำ 
กลับมากวาดลานวัดกำจัดขยะ......มินานกะไปรับบาตรนึกขำ 
พระท่านเสร็จรับบาตรอุ้มเดินนำ....ไปจัดทำที่ตักบาตรบนศาลา 
ตอนเช้าเช้าโยมเขาจะตักบาตร.....ค่อยจัดถาดสำรับกับข้าวหนา 
เจ็ดโมงเศษพระขึ้นรีบเข้ามา........จัดน้ำท่าถวายก่อนรอรับงาน 
เขาเรียกให้ไปยกของถวาย..........มิวุ่นวายปกติเชิญเรียกขาน 
พวกเด็กวัดเราขยันทุกกิจการ........ดังลูกหลานตายายท่านเมตตา 
พระฉันเสร็จสำรับยกกลับให้.........คุณยายได้จัดการเรียบร้อยหนา 
ส่งถ้วยชามถาดเปล่าให้เรามา.......ยกไปท่าสระน้ำล้างให้ดี 
จัดใส่เข่งยกไปได้ผึ่งแห้ง.............คุณยายแจงสำรับตามวิถี 
แบ่งให้เด็กวัดมาท่านปราณี..........มิรอรียกไปได้ทานกัน 
สิบเอ็ดคนเด็กวัดยายจัดให้...........เสร็จจักได้ทำกิจอื่นพร้อมสรรพ์ 
แปดโมงต้องไปเรียนนี่สำคัญ........มีบางวันไปสายมีหวายรอ 
ครูมองหน้าไม่ถามไม่ต้องสอบ.....รู้คำตอบเด็กวัดสายอีกหนอ 
คนละสามไม้เรียวตีแค่พอ...........ระเบียบขอเบาเบาครูเข้าใจ 
มิได้สายเพราะชอบจะเตร็ดเตร่.....มัวโอ้เอ้ชักช้ามาสายไฉน 
แต่กิจวัดบางครามาสายไป..........ต้องรับใช้วัดก่อนค่อยมาเรียน 
เรียนมัธยมต้นที่โนนสัง 
อยู่มอหนึ่งสองสามที่โนนสัง........ตอนนั้นยังแห่งเดียวสอนอ่านเขียน 
เอกชนท่านจัดมาจำเนียร............ได้พากเพียรศึกษาวิชชาการ 
เขาสอนเป็นชั่วโมงแปลกใจนัก.....ได้รู้จักคุณครูสอนประสาน 
ครูละเรื่องวิชาตามเชี่ยวชาญ........ครูบางท่านสอนคณิตวิทยสังคม 
เรียนประวัติเรขาภาษาไทย..........บางคาบได้เรียนอังกฤษประสิทธิ์สม 
คัดเขียนไทยเรียงความค่านิยม.....คุณครูชมผ่านเกณฑ์การประเมิน 
ปลายปีสอบเลื่อนชั้นเรียกสอบไล่.ต้องสอบได้เปลี่ยนชั้นน่าสรรเสริญ 
ญาติพี่น้องยินดีพ่อจำเริญ...........หากตกเกินเจ็บอกกว่าตกตาล 
ต้องซ้ำขั้นหนึ่งปีมันเจ็บปวด........สมัยทวดเขาประเมินจัดสอบสาน 
เราสอบได้ที่หนึ่งมานับนาน.........ประถมผ่านที่หนึ่งมาสี่ปี 
มัธยมเป็นหนึ่งยึดไว้ได้...............สบายใจเรื่องเรียนเพียรวิถี 
เขาจัดเรียนกวดวิชาเรามิมี..........ค่าเรียนชี้แพงไปไม่มีเงิน 
แต่ผลสอบที่หนึ่งประจำเสมอ.......พวกเพื่อนเกลอมันล้อจนนึกเขิน 
มึงรู้จักข้อสอบดีเหลือเกิน...........ที่หนึ่งเพลินทุกทีบักหมีดำ 
ความจริงเรืองเรียนดีเคยมีชื่อ......นามระบือสอบปอสี่นี่น่าขำ 
คะแนนสูงที่หนึ่งยังจดจำ............ที่อำเภอกมลาไสยชนะมา 
เขาให้สิทธิ์เรียนต่อหกปีครบ........เรียนจนจบมัธยมกิจศึกษา 
แต่ก็พลาดครอบครัวย้ายอำลา......สืบเสาะหาที่ทำกินย้ายถิ่นเดิม 
กาฬสินธุ์ถิ่นเก่ากมลาไสย...........เก้าแปดได้ย้ายมาศึกษาเสริม 
มัธยมโนนสังเรียนต่อเติม...........ตอนนี้เริ่มเป็นคนเมืองอุดร 
สอบเข้าเรียนเกษตรได้ที่ ๓๙ 
สามปีจบมอสามตามที่หมาย.......พ่อให้ย้ายเรียนเกษตรอนุสสรณ์ 
สองพันห้าร้อยหนึ่งจึงต้องจร.......แบบกินนอนเด็กประจำกระทำการ 
เขารับเด็กสองห้องเก้าสิบคน.......ห้องแรกผลจากคัดตามที่ขาน 
นักเรียนทุนเรียนดีคัดคนชาญ.......จังหวัดผ่านแผนเขตเกษตรกรรม 
เหลือสอบเลือกทั่วไปสี่สิบห้า.......พ่อเราพาไปสอบยังนึกขำ 
ได้ที่สามสิบเก้ายังจดจำ..............เจ็บใจซ้ำมิเคยโหล่โง่หรือเรา 
แต่นั้นมาตั้งใจใฝ่ศึกษา...............อ่านตำรามากมายให้หายเขลา 
ห้องสมุดโรงเรียนก็มิเบา.............อ่านจบเอาแทบทุกเล่มสบายสบาย 
เว้นเฉพาะภาษาต่างประเทศ........มันมีเหตุอ่านมิออกยากเหลือหลาย 
ภาษาไทยอ่านได้มีมากมาย........จนกลับกลายเป็นหนอนแทะตำรา 
ห้องสมุดโรงเรียนหมดสนุก.........อ่านทุกเล่มอ่านไวด้วยเชียวหนา 
ห้าร้อยหน้าต่อวันคืออัตรา...........ฝึกปรือมาต้องทำประจำวัน 
พวกการตูนนิยายช่วยได้มาก........มิลำบากห้าร้อยยังนึกขัน 
หนังสือภาพเปิดดูนับหน้ากัน........ห้าร้อยนั่นน้อยไปไม่ยากเย็น 
พอสอบไล่แปลกดีได้ที่หนึ่ง.........แถมยังตรึงเอาไว้ให้ได้เห็น 
คนเรียนเก่งของจริงต้องเรียนเป็น..ดูเปอร์เซ็นต์แปดสิบบวกทุกเทอมไป 
ตกงานเพราะเขารับคนจบสูงกว่า 
สามปีจบเกษตรได้ที่หนึ่ง............แต่ก็ถึงตอนจบเหตุไฉน 
ปีสองห้าศูนย์สามเขารับให้.........มีสิทธิ์ได้สอบรับราชการ 
ครูมอหกประถมรุ่นสุดท้าย...........อีกมากมายเพื่อนเราเขาประสาน 
พวกเกษตรตำบลคนทำงาน.........ขาดคนท่านรับเพิ่มมอหกไป 
เสียดายเราอายุต่ำกว่าเกณฑ์.......แค่รู้เห็นมิมีสิทธิ์ทำไฉน 
ยังมิขึ้นทะเบียนทหารไง.............สิบแปดไซร้เขารับเข้าทำงาน 
ต้องรออีกสองปีถึงมีสิทธิ์............แต่เขาปิดรับแล้วฟังว่าขาน 
เลิกรับครูมอหกประจำการ...........จะต้องผ่านปอกอศอประกาศมี 
พวกเกษตรตำบลรับสูงขึ้น...........จนชักมึนทำไฉนในวิถี 
เคยวาดหวังเอาไว้สิบแปดปี.........คงเปรมปรีดิ์ได้สอบระบอบการ 
เป็นอันจบไม่มีที่ให้สอบ..............ถึงมิชอบอยู่เรือนเพื่อนเขาขาน 
ถามอยู่เรื่อยเมื่อไรจะได้งาน........อายนะท่านเรียนจบว่างวันวัน 
สาระพัดสำเนียงเสียงติฉิน...........ยินเขาว่าเรียนไปไม่สร้างสรรค์ 
เสียเงินทองมากมายนับหมื่นพัน...งานสักอันก็ไม่มีไม่สมควร 
มิอยากยินก็ต้องฟังพลังตก..........ยากจักยกใจสู้ดูน่าสรวล 
คงเป็นช่วงตกอับกลับนึกชวน......ให้ทบทวนชีวิตอนิจจัง 
ลูกผู้ชายฝึกถักทอและจักสาน........ 
งานถักถอฟั่นเชือกเลือกทำได้......ปอปลูกไว้เต็มสวนควรเสาะหา 
เล็นเชือกป่านสานแหฝึกปรือมา....หนักหน่อยถ้าเชื่อกล่ามผูกวัวควาย 
ฟั่นเชือกคร่าวเส้นใหญ่ไถคราดขึง.วัวลากตึงเหนี่ยวแน่นมิขาดหาย 
ต้องฟั่นเองทั้งนั้นมันวุ่นวาย........ล้วนสบายฝึกได้ไม่ยากเย็น 
งานจักสานสนุกเราเอาทุกอย่าง...พ่อเป็นช่างชั้นดีตามที่เห็น 
พี่ชายยิ่งชอบช่างทุกอย่างเป็น.....มาเคี่ยวเข็นให้ฝึกลองตรึกตรอง 
แรกให้สานลายขัดตอกแข็งแข็ง...นี่มาแกล้งหรือไฉนได้ลายสอง 
ท้ายก็เป็นตะแกรงร่อนรำกรอง.....พี่สาวมองบอก"เขิง"ไว้ร่อนรำ 
สานกระด้งกระจ่อพอทำได้........จะสานไซถักลอบชอบนึกขำ 
งานไม้ไผ่มิง่ายหลายกิจกรรม......ฝึกกระทำมากมายสบายดี 
หนักสานฝาลายคุบสี่ปล้องยั้ง.....ห้าปล้องผังทางยาวตามวิถี 
เปลี่ยนฝาบ้านของเก่านานหลายปี.ควรจักมีฝาใหม่ไว้เปลี่ยนกัน 
เปลี่ยนสามด้านเจ็ดแผ่นช่วยกันทำ..จักตอกนำไม้ไผ่ลำใหญ่สรรพ์ 
ไผ่ตงบ้านเหนียวดีนี่สำคัญ..........พ่อตัดมันมาไว้ให้ฝึกปรือ 
แจกมีดให้ลับคมชมว่าขลัง.........ลับระวังเบาเบาคนเขาถือ 
ลับบ่คมละเหี่ยมันเสียชื่อ............ลับต่อคือสองข้างลับเบาเบา 
จนไม่เห็นสันคมแหละใช้ได้........นำมาใช้จักตอกตัดผ่าเหลา 
สะดวกงานระวังมือจะบาดเอา......โดนบาดเราได้แผลเป็นประจำ 
จักตอกเสร็จก็สานผ่านยากหน่อย..แต่เรียบร้อยคนขยันมันน่าขำ 
มีโอกาสฝึกงานจักสานทำ .........ของใช้นำมาบอกเหมือนหลอกกัน 
ชิ้นแรกสานฝาแตะตบตั๊กแตน......อย่าดูแคลนมิง่ายขายหน้าสรรพ์ 
สุดฝีมือฝึกไปได้สามอัน.............ก็น่าขันสานยากเอาเรื่องเชียว 
สานพัดบ้างกระด้งแลกระจ่อ........ยังมิพองานละเอียดยากแหลเหลียว 
สานกระเช้าครุตะกร้าเรียงมาเชียว.ทำงานเดี่ยวครูปล่อยไม่ลอยนวล 
เสร็จนำส่งพ่อพี่มีคนตรวจ...........ชอบมากกวดสานครุจนนึกสรวล 
ตอกกลมกลมเหลี่ยมๆตามกระบวน..สานแล้วชวนชันยาทาให้ดี 
ต้องขังน้ำไม่รั่วแหละใช้ได้..........เขาเอาไปตัดน้ำตามวิถี 
ครุกะแป๋งมิรู้ยังมิมี.....................สังกะสีป๋องนมเพิ่งเกิดมา 
เก่งมากขึ้นลอบไซสานยากเข็ญ...ทำยากเย็นครูฝึกเรียกหา 
เตรียมเครื่องมือมากมายไว้จัับปลา..ยากนักหนาจักสานมิขาดมือ 
ลอบไซเผียกถักไว้มิได้ว่าง..........ฝนมาช่างพอดียามนี้หรือ 
จะทำต้อนทำต่งนั่นแหละคือ........มิต้องซื้อหาใครได้ใช้การ 
๑๐ ฝึกงานไม้ ทำเครื่องมือทำนาไร่........ 
พี่ชายชวนเข้าป่าหาถากเสา.........เอามาสร้างกระท่อมนาตามว่าขาน 
กระท่อมเดิมปลูกมานับช้านาน.....ถึงถึงกาลรื้อถอนทำใหม่กัน 
พาไปดูต้องใช้อะไรบ้าง.............จะเป็นช่างดูไว้ให้พร้อมสรรพ์ 
เสาหกต้นหกศอกที่นำคัญ...........เครื่องบนนั้นหัวเสาสามคู่มี 
ติดตั้งจั่วเอาไว้พาดระแนง...........หลังแปแต่งควบคู่ดูวิถี 
พาดห่างกันสักศอกบอกพอดี.......ตรงนั้นชี้พาดกลอนลำดับงาม 
ตับหญ้าคามัดติดกลอนนั่นแหละ...แน่นยากแกะมัดดีพาทีถาม 
มีแป้นเกล็ด สังกะสีดีทุกยาม........ฝนตกตามแดดกล้าหลังคาดี 
มิกังวลกันได้ทั้งแดดฝน..............ด้านล่างคนอาศัยได้หลบหนี 
ยามฝนตกแดดออกบอกมาซี.......หลบในนี้แสนสบายคลายกังวล 
สรุปงานต้องทำสร้างกระท่อม......บ้านหลังย่อมดีดีมิสับสน 
กระทำได้ย่อมง่ายสร้างเรือนตน....หนึ่งเริ่มต้นที่เสาสำรวจงาน 
ป่าหัวไร่ปลายนานเขาแผ้วถาง......เขาทิ้งขว้างต้นใหญ่ไฟเผาผลาญ 
ยังมิไหม้ขอเขาไม่ต้องการ..........เชิญจัดการลากหนีให้ทีคุณ 
เลือกขนาดพอดีทำเสาบ้าน.........ห้าศอกผ่านหกท่อนมิหันหุน 
กลับไปบ้านขับล้อเทียมควายรุน...ลากไปปุนแปลงเสาที่นาตน 
ถึงกระท่อมทิ้งไม้กองไว้ก่อน........ว่างจักจรถากเสามิสับสน 
เร่มสี่เหลี่ยมดัดตรงดูชอบกล........อีกรอบมนได้เสาแปดเหลี่ยมงาม 
ขวานเราใช้ขวานหอนตอนถากเสา...จ้วงฟันเอาเย็นใจใครอย่าถาม 
วันละต้นหกศอกที่เคยตาม...........กลมกลึงยามทำเสร็จเด็ดฝีมือ 
รอบที่สองคานตงอย่างละสาม.....เลือกไม้งามหกศอกเศษเขาถือ 
เผื่อไว้เกินยามสอดเสาแหละขื่อ...จักได้ซื่อจำนงตงและคาน 
ถากสี่เหลี่ยมผืนผ้ารวมหกท่อน.....ครบแล้วท่อนตัวใหญ่ได้สืบสาน 
ส่วนเครื่องบนไม้ไผ่ตัดไว้นาน......แช่น้ำผ่านมอดไม้มิไต่ตอม 
ทำหน้าจั้วสามเหลี่ยมฐานหกศอก.สูงสองศอกเศษหน่อยค่อยถนอม 
ตาปูย้ำหวานรัดแน่นไม่ยอม........เตรียมให้พร้อมตรึงแน่นจั่วสามอัน 
คุณพ่อตามอบที่ให้หนึ่งแปลง......ตามที่แจ้งเตรียมที่ไว้พร้อมสรรพ์ 
ปรับที่แล้วขุดหลุมลึกสำคัญ........หกสิบนั้นนับเซ็นต์ลึกพอดี 
เจาะเสาไว้สอดคานทั้งหกต้น......ปลานส่วนบนบากร่องขื่อวิภี 
พาดหน้าจั่วใช้ขื่อฐานย่อมมี........สะดวกนี่กระท่อมสบายสบาย 
เครื่องบนมีไม้ไผ่มัดติดตรึง.........ขนาดดึงมิโยกตลอดสาย 
เหลือแต่มุงหลังคามิกลับกลาย.....ตับหญ้าขายอยู่ไหนไปหามา 
ตงไม้ไผ่ปูฟากสักสองชั้น............ตรึงให้มั่นดีหน่อยค่อยสรรหา 
จะนั่งนอนก็เกษมเปรมปรีดา........ส่วนเป็นฝาก็ฟากมิยากเย็น 
ทำประตูหน้าต่างไม้ไผ่ช่วย..........เสร็จก็สวยไม่เบาใครเขาเห็น 
ทำเรือนหอยังได้เรือนไผ่เป็น........ทำเล่นเล่นน่าอยู่ก็ดูดี 
มีคำถามสับฟากทำแบบไหน........ก็ไม้ไผ่ลำโตโตหาดูถี 
พวกไผ่ตงไผ่ซางถามากมี...........ตัดมาซีทำฟากมิยากเย็น 
ตัดหัวท้ายตามยาวที่ประสงค์.......เลาะข้อตรงเรียดีตามที่เห็น 
ถามอีโต้คมกริบลับให้เป็น...........สับเล่นเล่นได้ฟากมาใช้งาน 
เคยเห็นเขาใช้รถตักดินช่วย..........ลานดินสวยเรียเรียงเคียงประสาน 
ไผ่โดนเหยียบก็แตกแทบแหลกราน.แต่บันดาลเป็นฟากหลากใจเชียว 
มีดคมคมตกแต่งเป็นแผ่นยาก.......เลยมิยากเสร็จไวได้แลเหลียว 
ฟากห้าสิบนับแผ่นเหยียบรอบเดียว..มิต้องเทียวหลายรอบชอบจริงจริง 
๑๑ ฝึกแปรรูปไม้ทำเครื่องเรือน........ 
พี่ชายบอกเครื่องบนได้ไม้พลวง....อยู่นานล่วงหลายปีที่ชายหญิง 
สร้างเรือนหอเขาใช้ไม่ต้องติง......หลังคาทิ้งหญ้าเปื่อยเครื่องยังดี 
แต่ต้องหาไม้แก่นมาแปรผัน.........จะเสกสรรค์หลายอย่างต่างวิถี 
ไม้ระแนงตงคานได้มากมี............แปรรูปชี้ใช้การงานมากมาย 
ไม้หัวไร่หัวนาถ้ามีอยู่.................เทียวหาดูพอได้ไม่ต้องขาย 
เอามาจัดแปรรูปคุณกระจาย........พวกลูกชายช่วยกันขยันงาน 
เขามีเลื่อยอกตลกนัก................ตอนรู้จักใหม่ใหม่ได้ประสาน 
สองคนดึงคนละข้างต่างชำนาญ...ช่วยกันฝานท่อนไม้ให้เปลี่ียนแปร 
เป็นกระดานขื่อตงทำได้หมด........บ้างกำหนดไม้ฝาตามกระแส 
เหมือนโรงเลื่อยผลงานก่อนกาลแล..เคยฝึกแท้ทำได้ไม่ยากเย็น 
เลื่อยไม้ได้ตีค่าว่าคนเก่ง.............ใครก็เล็งลูกใครยามได้เห็น 
ไปจีบสาวข่าวเขาอยากให้เป็น......เขยเขาเน้นแบบนี้ที่พอใจ 
อีกงานพวกเครื่องมือทำนาสวน....พวกเราชวนเพื่อนกันขยันฉไน 
เข้าป่าดงเสาะหาฝ่าพงไพร..........หาหางไถหาคราดมิพลาดงาน 
ตอมะค่าประดูที่ดูสวย.................รูปทรงช่วยทำไถใส่หัวผาน 
รีบขุดเซาะเจาะเอากระทำการ.......สองวันผ่านค่อยได้หางไถมา 
ปีหนึ่งเตรียมสามชุดขุดมาไว้........สบายใจแตกหักจักแลหา 
เปลี่ยนซ่อมได้ไม่ต้องเสียเวลา.....มีปัญญาขยันนักรักการงาน 
สำหรับคราดมิยากถากไม้ตรง.......เป็นรูปทรงแม่คราดใจอาจหาญ 
สามชั่วโมงเรียบร้อยแม่คราดชาญ.ต่อไปการเจาะรูรู้เรื่องดี 
หลักสองคู่เสี้ยมฟันสอดใส่ไว้.......ปลายแหลมไม้ฟันสรรงามสี 
คันชักลากสองอันเจาะช่องมี........สอดตรึงที่สองข้างห่างพอควร 
ปลายด้ามผูกแอกไว้ใส่คอควาย....จะได้ช่วยลากไปอย่าได้สรวล 
ต้องแข็งแรงแน่นหนาแลนุ่มนวล...แล้วค่อยชวนควายลากลำบากมัน 
๑๒ ชีวิตชาวไร่ชาวนา 
ยามไถดะไปแปรจะกว่านกล้า.......เรียกคราดมาสวมใส่คอควายสรรพ์ 
ให้มันช่วยลากคราดย่อยดินพลัน..คราดหญ้านั่นและขยะจะกวาดไป 
ช่วยเกลี่ยดินสม่ำเสมอดูดีด้วย.....คราดแหละช่วยเตรียมดินดูดีไฉน 
หว่านข้าวปลูกตกกล้าทำนาไว......ย่อมเข้าใจเครื่องมือแลใช้งาน 
อีกงานย่อยแต่สำคัญการฟั่นเชือก.ชาวเราเลือกป่านปอพอประสาน 
ปลูกเอาไว้ในสวนมานับนาน........พอใช้การตัดเลือกเปลือกทำปอ 
นิยมขูดเปลือกทิ้งใยตากแห้ง........เก็บไว้แปลงเป็นเชือกกันแหละหนอ 
หนึ่งฉีกเป็นเส้นย่อยมัดรวมพอ......บิดเกลียวต่อยืดยาวทำเชือกกัน 
สองเกลียวเชือกเส้นเล็กราวเส้นด้าย.ถักแหง่ายเทืองป่านงานเสกสรรค์ 
เอาไปใช้สานแหถักมองนั่น..........ยามเขาฟั่นเรียก"เล็น"เห็นอย่างง 
เริ่มฟั่นเชือกสองเกลียวเทียวปั่นขา..เกลียวเชือกมาสองอันพันมิหลง 
ยาวสักศอกพอแล้วเริ่มห้อยตรง.....ปลายเชือกคงห้อยมาคว้าจับมา 
สองนิ้วโป้งนิ้วชี้จับปลายเชือก......สองเส้นเลือกบิดเกลียวเหนียวแน่นหนา 
เชือกจักบิดเป็นเกลียวด้วยปัญญา..คนเขาพาสอนกันฟั่นให้เป็น 
เคยช่วยพ่อเล่นป่านสานแหห่าง....คำทานอ้างปลาชะโดตัวโตเห็น 
ฟันแหลมคมจับยากยามโลดเต้น...ขาดกระเด็นแหด้ายสบายมัน 
ต้องแหป่านสานมาตาห่างห่าง......จ้างชะโดเป็นฝูงมาพร้อมสรรพ์ 
ปลาลูกครอกตัวโตเท่าแขนั่น.......ยังผูกพันแม่ลูกมาเป็นแพ 
พวกด้ายพอหลบไปใช้ลำบาก......มิยุ่งยากเส้นป่าหากสานแห 
เจอชะโดเป็นฝูงทอดดีแม้...........มิเหลือแน่จับได้ไม่กังวล 
ต่อไปฟั่นเชือกเลือกเส้นใหญ่.......จัดกเอาไปล่ามวัวผูกควายสน 
ใช้ลากจูงคราดไถหนุ่มทุกคน.......ฝึกฟั่นจนชำนาญงานสามัญ 
นิยมเชือกสามเกลียวเที่ยวบิดเชือก..เล็กใหญ่เลือกเกลียวงามตามสร้างสรรค์ 
เกลียวสองหุนเชือกล่ามลากจูงกัน.ฟั่นออกมาห้าหุนกำลังดี 
รอบที่หนึ่งฟันไปได้สองเกลียว.....ย้อนกลับเที่ยวที่สองตรองวิถี 
เชือกงามเกลียวเรียบร้อยงดงามมี..ทำแบบนี้เชื่อล่ามงามน่าชม 
สนตะพายก็ใช้ขนาดนี้................กรรมวิธีบิดเกลียวเชือกเหมาะสม 
ม้วนพันกับก่างปอเขานิยม...........จะถักพรมเสื่อสาดฉลาดทำ 
ภารกิจงานช่างต่างฝึกฝน............ทุกผู้คนชาวบ้านนานฉนำ 
ฝึกลูกหลานกิจการงานประจำ.......ท่านแนะนำดีล้วนควรชื่นชม 
อีกเรื่องการหากินเป็นไฉน...........ทั้งผู้ใหญ่ต่างชิดสนิทสนม 
มีลูกหลานรักใคร่นัยนิยม............บอกอาคมวิทยามามากมาย 
๑๓ หากิน หามาได้ถึงได้กิน 
เรื่องทำมาหากินกันนินแหละ........จะลองแกะสอนอะไรให้มากหมาย 
ตอนเช้าเช้าตื่นมาพาลงทุ่ง.........ไปเพราะมุ่งหากินมีหลายหลาย 
เอาเรื่องแรกแปลใจกองขี้ควาย.....มันเรียงรายอยู่กลางแกมตอซัง 
พี่สาวนั่งเสียมขุดเขียพลิกออก......มิรู้ดอกเก็บอะไรใส่ลงถัง 
ตัวดำดำอ้อกุดจี่นี่ระวัง................อย่าได้พลั้งสับมันดูไม่งาม 
หมดสองกองย้ายไปที่แปลงอื่น.....มีดาดดื่นตามไปไม่ต้องถาม 
เข้าใจแล้วล่วงหน้ามากอ่นยาม.....พบแล้วตามพี่สาวไปขุดกัน 
สักสิบกองพี่สาวบอกพอได้.........มากลับไปที่บ้านพาลนึกขัน 
แม่กับพี่เด็ดปีกเด็ดขามัน............บีบขี้รันล้างน้ำสะอาดมี 
หม้อดินเผาใบใหญ่ตั้งไฟรอง.......เสร็จแล้ขอใส่คั่วตามวิถี 
แม่มิลืมเกลือหน่อยอร่อยดี..........สุกแล้วชี้ให้ลองยอดเยี่ยมจริง 
อร่อยมากมันมันช่างสรรหา.........ได้มาคัวก็เด็ดเด็กชายหญิง 
ถือจานเปล่ามาขอมิต้องติง.........แล้ววิ่งไปนั่งทานอาหารกัน 
อร่อยเหลือนานานได้ทานที........ขอบแบบนี้หายากลำบากสรรค์ 
อยู่บ้านนอกคอกนาหาได้พลัน.....เรื่องสำคัญหากินอีกมากมี 
๑๔ ขัวหอย
มุมคันนาหัวหอยรอยคนหา..........ถือเสียมมาเซาะไปไม่หน่ายหนี 
ต้องขยันอดทนไว้แหละดี............ลองดูซีหอยขมจมมากมาย 
ทีละตัวเซาะพบมันหลบซ่อน........มุดดินก่อนโคลนแห้งแล้งเหลือหลาย 
ไปขุดเซาะได้มาหอยกลับกลาย....อ่อมหอยคล้ายเลิศรสปรากฏการณ์ 
พี่ชายบอกได้ปีเลียนเสียงกบ.......เป่าอ๊บอ๊บแปลกมากหลากใจหาญ 
พี่ขัวหอยเราเล่นหลอกกบงาน......วิ่งไปด้านขวายั้งฟังเสียงมัน 
ไม้แส้ชี้กบร้องจ้องตรงไหน..........แล้วเดินไปตรงเสียนยินนึกขัน 
เราพี่น้องสองคนต่างทิศกัน.........เดินชนนั่นแหละกบซ่อนในรู 
รีบค้นไปไม่นานก็พบถิ่น..............ตรงที่ยินเสียงกบพบด้วยหู 
จำสำเนียงทิศทางสองข้างดู........ตามจนอยู่จุดตัดจึงชัดเจน 
ครู่หนึ่งก็พบได้ไม้แหย่ลอง..........โดนกบต้องนิ่มนิ่มที่เคยเห็น 
เปลี่ยนเอาเบ็ดเกี่ยวดึงมิยากเย็น...ตัวเป็นเป็นจับได้ชอบใจกัน 
ก็มีบ้างบางครั้งก็ยังพลาด...........ตัวประหลาดงูเห่าเราดึงขัน 
หลุดออกมารีบหนีไปเร็วพลัน.......งูเองมันกลัวตายเตลิดไป 
คนหกล้มลืมลุกวิ่งกันใหญ่...........ว่ายบกได้อยู่กับที่หนีมิเป็น 
พี่มาจับลุกได้ค่อยหัวร่อ..............ด่าแม่พ่อมึงวิ่งแบบที่เห็น 
หากเป็นเสือตายแน่มิยากเย็น.......ล้อกันเล่นสุขสันต์ขันน้องชาย 
พี่สาวไปนาลุ่มโนนกกกอก..........บอกมีกบเขียดซ่อนตามหลืบหลาย 
หน้าฝนดินโคลนตมมากมาย........แล้งกลับกลายแตกระแหงมีร่องรอย 
ร่องนั้นแหละเรียกหลืบกบเขียดซ่อน..แบบละอ่อนเขืยดแอ๋แถมพวกหอย 
เขียดบักหมื่นขาคำหลบตามรอย....มิใช่น้อยจับมาหาเขียดกัน 
อีกอย่างขุดหลุมหลอกบอกที่เร้น...ภายในเย็นน่าหลบกบเขียดสรรพ์ 
หาที่เร้นพบหลุมมาชุมพลัน..........ใต้ฟางนั่นก้นหลุมเกาะกลุ่มมี 
ขุดเอาไว้ทุ่งนาห้าหกหลุ่ม...........เลือกตรงชุ่มดินเย็นดักทางหนี 
หาหลบซ่อนกลางวันพลันพบที่.....หลุมดักชี้ลงหลบกบเขียดมา 
หลุ่มหนึ่งหกเจ็ดตัวมิเคยขาด........มิเคยพลาดเช้าดูรู้แลหา 
จับเอาได้พอแกงกบเขียดนา.........เป็นตำราทำกินท้องถิ่นเรา 
ช่วงเดือนหกต้นปีมีฝนชุก............เหมือนไปปลุกกบเขียดเบียดเบียนเขา 
หลบจำศีลหน้าแล้งนับนานเนาว์....น้ำมากเมาลืมกลัวก็ออกมา 
จับคู้เต้นร้องรำทำเพลงรัก...........แหกปากทักทายกันขวัญยิหวา 
เป็นคู่คู่วางไข่ให้ปรีดา................คนก็หาตามจับปรับโทษแรง 
ตายทั้งนั้นปิ้งย่างลงกระทะ..........มิลดละประหารดังศาลแขวง 
โทษอะไรไม่รู้กูจะแกง................คงโทษแย่งจับคู่หนวกหูคน 
ผ่านไปสองสามเดือนพวกลูกอ๊อด.มีบ้างรอดตาสวิงตางูผล 
โตเป็นกบเขียดหนุ่มชุมอึงอล.......ส่งเสียงจนหนวกหูรู้ฝนพรำ 
ยามค่ำคืนไฟส่องย่องคันนา........โดนจับมามากมายคล้ายถลำ 
มิเกรงกลัวพวกยักย์มารกระทำ......เอาไปทำต้มแกงก็มากมาย 
บางคนสานกับดักเรียกชื่อแงบ......ดูปากแบบตะข้องตะกร้าหวาย 
ปากเสียบงามีช่องเปิดทางท้าย.....เหยื่อล่อหมายใส้เดือนวางด้านใน 
ผ้าขี้ริ้วห่อไว้แต่ได้กลิ่น..............ไปวางดินชุ่มน้ำดูตรงไหน 
กบเขียดชอบหากินวางดักไป........ตกเย็นได้ออกมาหากินกัน 
กลิ่นใส้เดือนเริ่มเน่าเขาชอบนัก....มันก็มักแห่มาเสาะหาสรรพ์ 
เลาะเรียบกับดักเราบ้างเข้าไป......งับเหยื่อได้จักกินแต่ยากเกิน 
เขามัดแน่นปากกัดฟัดให้ขาด.......กบฉลาดพากเพียรน่าสรรเสริญ 
เท่ากับชวนพวากพ้องมาครับเชิญ..ย่งกันเพลินสองสามสี่ห้าตัว 
บางคนใช้วางเบ็ดก็เสร็จสรรพ......ง่ายหนาจับเขียดกบพบชวนหัว 
เขาขุดดินลานโคลนทาให้ทั่ว.......หวังจักยั่วกบกบมาวางท่ากัน 
เห็นลานโลงชอบมาท่าดังแบบ.....ลานคับแคบเบียดแย่งดังแข่งขัน 
แถมมีเหยื่อใส้เดือนแย่งกินพลัน....เบ็ดแหละนั่นติดไปไม่หลุดเลย 
จับกบเขียนมากมายหลายวิธี........คนบาปมีความรู้ปู่สอนมา 
๑๖ เรียนการจับปลา 
แล้วเรื่องปลาจับได้ตอนไหนเล่า...ชาวบ้านเขาหากินศิลป์ศึกษา 
เด็กประถมวันหยุดไปทุ่งนา........ตามพี่ป้าแม่พ่อก็ยินดี 
เราไปดูอ้ายชายเราเขาวางเบ็ด.....ปักจนเสร็จตามดูรู้วิถี 
ทำไฉนวางเบ็ดเสร็จมากมี........คนเป็นพี่เขาสอนกิจการงาน 
แปดสิบหลังพี่บอกเสร็จเรียบร้อย...เหยื่อหัวหอยจำมาพ่อว่าขาน 
จะได้ปลาตัวโตพ่อชำนาญ........ทำตามท่านบอกไว้ได้คอยดู 
ไปตรวจตราเบ็ดกันรอบที่หนึ่ง......หกโมงถึงตรวจไปได้ยินหู 
เสียงปลาตีตรงโน้นยังมิรู้........เดินถึงอยู่ปลาดุกติดเบ็ดเรา 
เหยื่อก็ล่อนเปลี่ยนไปก็หลายหลัง..บ้างก็ยังผ่านไปไม่ต้องเหงา 
ตีอีกแล้วครานี้แรงมิเบา........พี่จับเอาปลาช่อนตัวโตโต 
จนทุ่มหนึ่งกลับบ้านปลาสิบตัว......มิใช่ชั่วพ่อชมอพิโถ 
จับปลาเก่งพวกพึงอย่าคุยโว........รุ่งเช้าโผล่กู้เบ็ดกันอีกที 
ได้ปลานับสิบตัวปลาดุกหก........มันตลกปลาหมอสามตัวนี่ 
เป้นลูกมันขนาดนิ้วแหละพอดี......อวดมาตีติดเบ็ดเสร็จสามราย 
ส่วนอีกตัวปลาช่อนตัวใหญ่มาก....รอยมันลากเบ็ดไปไหนเบ็ดหาย 
ยินเสียงดิ้นอยู่ไกลไม่สบาย.........นึกว่าคล้ายหลุดเบ็ดแต่โชคดี 
พันกอข้าวดิ้นได้ก็ไม่หลุด...........พวกเรารุดตามไปอย่าได้หนี 
จับมาได้ตัวโตโอ้โชคมี..............เก่งนักพี่วางเบ็ดได้ปลากัน 
เคยได้ฝึกวางเบ็ดมาหลากหลาย...แบบมีสายยืดยาวเบ็ดราวสรรพ์ 
มีเชือกราวเบ็ดแขวนสักร้อยอัน....ฝึกมานั่นน้ำพองสะดวกดี 
ตามลำห้วยทุ่งนาก็พอได้...........มีหลักไม้ปักแน่นตามวิถี 
มัดราวเบ็ดปลายหลักปักมากมี.....ผู้เบ็ดถี่เมตรครึ่งกำลังงาม 
มีแบบจมเบ็ดหย่อนลงถึงพื้น........ปลาน้ำตื่นน้ำลึกมิต้องถาม 
เลือกเหยื่อถูกชนิดปลาเคยติดตาม..ดูพ่อยามวางเบ็ดพิเศษมี 
เหยื่อใส้เดือนนี่ครอบจักรวาล.......ปลามันรานรุกกินคงยินดี 
ทั้งปลาเล็กปลาน้อยหอยเร็วรี่.......ได้กลิ่นปรี่เข้าฮุบเร็วทันใจ 
ปลาดุกด้านปลาหมอปลาสลิด......ชอบประชิดฮุบเหยื่อมิสงสัย 
เหยื่อพวกนี้หมดง่ายถ่ายเร็วไว......จับปลาได้มากมายหลายแผกพันธุ์ 
แมงกะชอนจิ้งหรีดนี่ก็เริด............มันประเสริฐจริงนาอย่านึกขัน 
พวกปลาช่อนปลาดุกชอบฮุบกัน...เหยื่อปูนั่นปลาช่อนปลาบู่จอง 
เหยื่อใส่ไก่ใส้หมูหมักมีกลิ่น........เหม็นดังดินเน่านิดปลาทั้งผอง 
แย่งกันกินมากมายยายตามคลอก.จนแทบร้องเบือปลดปลาเบ็ดกัน 
พ่อทำต้อนจับปลามีฝาเผียก........รอยดินเปียกปลาตะกุยตะกายสรรพ์ 
คงจักข้ามคูคลองลองทำกัน........แผงเผียกกั้นเปิดปล่องลองดักไซ 
ด้านขวาลอบดักซุ่มคลุมด้วยหญ้า.เปิดช่องงาผ่านเข้าสบายสบาย 
ส่วนทางออกมิมีนี่กับดัก.............ปลาก็มักติดกันมีมากหลาย 
ทั้งกุ้งซิวปลากดหลดลวดลาย......มาตามสายน้ำไหลให้จับกัน 
เห็นพ่อขุดหลุมไว้ใหญ่กว้างศอก...ยาวก็บอกสักแขนแสนน่าขัน 
ลึกก็ศอกบอกว่าพวกปลามัน........ตกหลุมนั่นรอให้ไปจับเอา 
พ่อไปขุดโคลนหนองบึงมาใส่......ทาข้างให้กลินโคลนหลอกปลาเขลา 
นึกว่าหนองบึงใหญ่ได้กลินเมา......ตะกายเข้าจักถึงบึงใหญ่มี 
กลายเป็นหลุมดักปลาหมดท่าสิ้น..ยากจักดิ้นหลุดลงตรงวิถี 
แต่ละวันจับได้ดูแปลกดี.............ง่ายแบบนี้ทำต้อนตอนจับปลา 
จับด้วยตุ้มด้วยลอบก็ดูง่าย..........เขามีขายแล้วด้วยช่วยเสาะหา 
ซื้อมาใช้สะดวกดีมีราคา.............ถูกซื้อมาเอาไว้ใช้ดักดู 
เหยื่อรำอ่อนขนมปังล่อปลาน้อย..ไส้เป็ดคอยปลาใหญ่กระดูกหมู 
เอามาล่อปลาลอบและไซรู้.........เคยทำอยู่มากมีดีทีเดียว 
๑๗ ลอยเรือจับปลาที่เขื่อนอุบลรัตน์ 
มีเวลาลงเขื่อนวางตาข่าย........สนุกหลายลอยเรือได้หวาดเสียว 
น้ำยี่สิบเมตรลึกน่ากลัวเชียว........ตัวเป็นเกลียววางเบ็ดเสร็จต่ออวน 
หกโมงเสร็จพายเรือไปที่ทับ........เพื่อนเขากลับมาก่อนนอนเสสรวล 
เสียงร้องรำทำเพลงเก่งกระบวน......ทั้งยั่วยวนเหล้าขาวออกฤทธิ์แรง 
หมดปลาเผาหลายไม้ไอ้พวกนี้.......ขยันดีเรื่องเหล้าเขาคอแข็ง 
ปลาเบ็ดเราเขารู้เราไม่แพง........มิต้องแย่งยกให้ใคร่กินปลา 
อยู่ที่เขื่อนหาง่ายสบายเพื่อน..........มิต้องเตือนมันเลือกจับเองหนา 
จะปิ้งย่างเผาเกลือเมื่อเรามา........เพื่อนมันหากินง่ายคลายกังวล 
ลอบขังปลาของเราเอาวางไว้........พิงตอไม้เพื่อนมาตรวจตราผล 
มีเยอะไหมจัดการเก่งทุกคน........มันเผาจนสุกดีสามสี่ตัว 
ไปตั้งแค้มป์หาปลาสองสามคืน.......เพื่อนเขายืนใช้อวนก็เพียงพอ 
ส่วนเราอวนก็มีห้าหกผืน........เบ็ดน้ำตื้นน้ำลึกครบครันหนอ 
เลยมีงานต้องทำมิต้องรอ........ค่ำมืดถ่อเรือลอยลำตรวจตรา 
สักสองทุ่มได้พักจักหลับนอน........ก็ถึงตอนทานข้าเราคนเดียว 
ได้ปลาเผาเพื่อนทำนำมากิน........จนหมดสิ้นอิ่มหนำสำราญใจ 
ตีสี่เศษตื่นมาหากู้เบ็ด........กว่าจะเสร็จจวนแจ้งแสงทองไข 
ถึงรอบกู้อวนข่ายหน่ายกระไร........มันติดได้ติดดีมีแต่ปลา 
อวนลึกถึงสี่ศวกเป็นเกลียวเชือก......ยากจักเลือกปลดได้ทำไงหนา 
สาวกองไว้ในเรือละลานตา........ตะเพียนมาเป็นเทือกเลือกยากเกิน 
มาถึงบ้านพี่สาวแม่มาช่วย........ปลดปลาด้วยฟังบ่นจนนึกเขิน 
มันติดได้ติดดีมีแต่เพลิน........ปลาบังเอิญติดอวนปลดไม่ทัน 
สองปีได้จับปลาหากินอยู่........ได้ความรู้มากมายหลายอย่างสรรค์ 
จับปลาเล็กปลาใหญ่ล้วนสำคัญ......เทคนิคนั้นมากมีวิธีการ 
จากพอศอสองห้าศูนย์สี่ครบ........มาบรรจบหนึ่ศูนย์มีคำขาน 
ควรมีเมียแล้วหนาบ้าแต่งาน........ดูนั่นหลานสาวครูเธอผู้ดี 
ช่างขยันนัขแข็งทำนาไร่........เธอทำได้เก่งนักสมศักดิ์ศรี 
กิริยามรรยาทงามเธอมี........คนแบบนี้เป็นสะใภ้ได้เยี่ยมเกิน 
เลยต้องแย้งแต่งยังมิได้ดอก..........จะขอบอมิบวชก็นึกเขิน 
เป็นคนดิบมิดีเลยถูกเชิญ........บวชจนเพลินเบ็ดเสร็จถึงเจ็ดปี 
๑๘ อนุชีวประวัติหลังจากได้บวช 
ลุสองห้าหนึ่งศูนย์พูนสวัสดิ์........ชีพพิพัฒน์สังสารกาลวิถี 
บวชเป็นพระอยู่วัดก็หลายปี........หลายเรื่องมีแปลกต่างทางงดงาม 
ต้องทำวัตรสวดมนต์เช้าและเย็น......เลิกการเล่นทุกอย่างช่างน่าขาม 
คนชอบเล่นชอบสนุกมาทุกยาม......น่าติดตามเลิกได้หรือพ่อคุณ 
นั่นก็ผิดนี่ไม่งามตามแบบแผน........มันยากแสนศีลพระจะเกื้อหนุน 
ขัดเกลากายวาจาอ่อนละมุน........มุ่งหมายบุญสั่งกุศลผลมากมาย 
จะยืนเดินนั่งนอนสำรวมไว้........ระวังใจดีงามความมากหลาย 
ต้องศึกษาปฏิบัติวัตรแพรวพราย......มิใช่ง่ายเป็นพระจะจำเริญ 
ตื่นตี่สี่ทำวัตรที่ห้องนอน........จากนั้นจรทำวัตรมิขัดเขิน 
ตื่นแต่เช้าพร้อมกันกิจดำเนิน........เสร็จแล้วเชิญลานวัดปัดกวาดกัน 
ตีห้าครึ่งทำกิจส่วนตัวได้........เสร็จพร้อมไปบิณฑบาตรมิขาดสรรพ์ 
ทุกทุกเช้ากิจกรรมประจำวัน........จิตมุ่งมั่นสำรวมดำเนินไป 
พบญาติโยมทำบุญอบอุ่นจิต........แผ่ความคิดโมทนาจะหาไหน 
ท่านทำบุญเกิดกุศลผลเกริกไกร......ขอจงใด้ผลบุญจัตตุรพร 
อายุมั่นขวัญยื่นสดชื่นขวัญ........โสภาพรรณสุขสมสโมสร 
เพียบพลังจรูญจรัสวิวัฒน์บวร..........ทุกบทจรแผ่บุญกรุณใจ 
เจ็ดโมงครึ่งกลับวัดพักถิ่นมี........ยินเสียงตีระฆังเรียกมิสงสัย 
บนศาลาญาติโยมเรียกลงไป........รับไทยทานภัตตาตามเกิดมี 
พระเณรสิบนับดูก็ไม่มาก........แต่ลำบากชาวบ้านย่านวิถี 
ห่วงพระเณรจัดหาภัตตาดี........เลือกสรรที่เลิศค่ามาทำบุญ 
จัดสำรับสิบที่มีคาวหวาน........ถวายทานนิมนต์คนเกื้อหนุน 
ถ้าวันพระเจริญไชยมงคลคุณ..........ฟังเทศน์อุ่นอกใจไตรบำเพ็ญ 
ทานมัยสีลมัยได้ฟังเทศน์........ครบสามเขตกิริยาบุญที่เห็น 
แล้วค่อยฉันหลังเพื่อนมิยากเย็น......โยมจัดเป็นชุดพิเศษคนเทศน์มี 
บวชพร้อมกันหลายคนสนใจเรียน....ยากจักเพียรขาดครูรู้วิถี 
ถึงเวลาจัดส่งตรงบัญชี........นักธรรมมีรวมสิบใหม่แปดคน 
นักธรรมโทมีสองเคยบวชเณร........จึงเข้าเกณฑ์ชั้นโทมิสับสน 
ส่งบัญชีเรื่องเรียนยังกังวล........จนหลวงพ่อพระครูท่านแนะนำ 
วัดท่านห่างสองกอมอพอสอนได้....ส่งชื่อไปได้เลยเผยแล้วขำ 
ท่านก็สอนวัดท่านเป็นประจำ........กิจกรรมวัดเราเรียนสบาย 
มิต้องรอครูมาพากันเรียน............พวกเราเพียรไม่ท้อรอใจหาย 
อ่านหนังสือกันเองมิวุ่นวาย..........เรียนสบายตามใจคนอยากเรียน 
ปีนั้นส่งเข้าสอบสี่รูปไป...............สอบผ่านได้สองรูปผลอ่านเขียน 
ช่วยบันทึกไว้นามสำนักเรียน........มีคนเพียรสอบผ่านการประเมิน 
อยากเรียนต่อพอใจได้ศึกษา........เมื่อบวชมาเล่าเรียนมิขัดเขิน 
พึงพอใจศึกษาพาเจริญ..............ทางดำเนินถูกต้องดำเนินการ 
ว่างจะออกแสวงหาที่อ่านเขียน.....สำนักเรียนจริงจังหวังประสาน 
เรื่องเทศน์ธรรมสำคัญเกินประมาณ..ออกจากบ้านเที่ยวไปในตำบล 
จากโนนสังนากลางก็หลายวัด......หลายแห่งจัดนักธรรมคำสับสน 
แต่เลิกไปไม่มีครูบวชกังวล..........หลายแห่งหนร้างราน่าเสียดาย 
วันต่อมากระนวนคือที่สอง...........ก็จำต้องพลาดหวังน่าใจหาย 
รับไว้เต็มจำนวนมีมากมาย...........เชิญท่านย้ายไปหาที่ใหม่ดู 
กลับมาที่น้ำพองหนองหานจาง.....แปลกอยู่บ้างยินข่าวมาเต็มหู 
พระปราชญ์ท่านเทศน์ธรรมชนเชิดชู..นามพ่อครูเหลาทองชื่อโด่งดัง 
ไปถึงวัดพบพานเจ้าอาวาส..........พระยังขาดรับได้ตามที่หวัง 
คุณคำภาถอนตัวจะกลับยัง..........สำนักหลังเคยอยู่แต่ก่อนมา 
สามรูปคงสมัครเรียนกันที่นี่..........หลวงพ่อมีการุณบุญนักหนา 
หลวงพ่อเสาร์อภินันโทบุญญา.....กราบท่านตราเป็นศิษย์สนิทใจ 
ท่านเป็นศิษย์ต้นเค้าท่านเหลาทอง.ภาระครองสำนักมิสงสัย 
๑๙ เรียนนักธรรมนักเทศน์และบาลี 
สืบสถานศึกษามาเกริกไกร..........รักษาไว้สำนักเทศน์พิเศษคุณ 
ปีสองห้าหนึ่งหนึ่งเรียนบาลี..........แถมยังมีสอนเทศน์อาจารย์หนุน 
ส่วนนักธรรมเรียนโทต่อเป็นบุญ....เพื่อนมากอุ่นรัตนะคุณพระเณร 
สองปีผ่านสอบได้นักธรรมเอก......บาลีเสกประโยคสองสอบผ่านเห็น 
หกกระษัตริย์เทศน์ได้อาจารย์เป็น..ครูฝึกเข็นจนผ่านการประเมิน 
พาออกงานประมาณสักสิบครั้ง.....พอใจตั้งเป็นผู้นำมิขัดเขิน 
นำคณะสี่รูปออกดำเนิน..............ไปเจริญเทศนาเวสสันดร 
โยมนิมนต์สองธัมมาสน์ก็รับไว้.....เทศน์กันไปงานกฐินอุทาหรณ์ 
งานแจกข้าวสงกรานต์ชื่อขจร......เทียวแรมรอนเทศนาสุขารมณ์ 
ปีสองห้าหนึ่งสามตามพ่อครู........ย้ายมาอยู่เลยบุรีศรีสุขสม 
สอนนักธรรมบาลีค่านิยม............วิชาคมแก่กล้าน่ายินดี 
ปอธอสามที่ชอบก็สอบได้...........ยากยิ่งนัยพอกอศอมิหน่ายหนี 
สอบได้อีกสองโชคประโยคมี.......พลังชี้ชวนขยันสรรค์สร้างตน 
ล่วงเข้าปีสองห้าหนึ่งห้าเสร็จ.......กิจสำเร็จปอธอสี่มิสับสน 
สมัครสอบพอมอไม่กังวล...........จนสอบได้ครบชุดในปีเดียว 
พิลึกหน่อยได้ชุดวิทยาศาสตร์......ดูประหลาดลำบากยากหวาดเสียว 
พวกโยมไปอบรมไม่ผ่านเชียว......แรกสอบเทียวผ่านได้แบบไหนกัน 
ก็ยากบอกไม่รู้ดูหนังสือ..............สอบมีชื่อผ่านได้ให้งงฉัน 
มิรู้ดอกสอบไปก็งงงัน ...............ผ่านได้นั่นพอใจก็ยินดี 
โหอาตมามอหกโรงเรียนเกษตร....ยากพิเศษเรียนวิทย์ตามวิถี 
แยกสัตว์พืชลึกซึ้งตรึงตรามี.........พอได้ชี้คำตอบสอบผ่านกัน 
ได้วุฒิพอมอก็เหมาะสม..............ค่านิยมสอบบรรจุคุรุสรรพ์ 
ลาสิกขาสิบเอ็ดเมยอนั้น.............ไปสอบทันที่สนามจังหวัดเลย 
วุฒิอนุปริญญาวิชาครู................ลำดับอยู่ที่หนึ่งจึงนิ่งเฉย 
รายงานตัวเลือกโรงเรียนก็ตามเคย..เลือกก่อนเอ่ยออกนามตามพอใจ 
เลือกโรงเรียนศอสอวอพอประจักษ์..รู้สึกรักชื่นชมนิยมสมัย 
อยู่ทำการนานนักจนผ่านไป.........ถึงคราวได้โยกย้ายเข้าเมืองเลย 
เขาก่อตั้งสำนักงานสามัญศึกษา...วิชาการศูนย์กลางต่างเปิดเผย 
อยากให้เราช่วยประสานการดังเคย..มีคนเอ่ยปากชวนก็ยินดี 
ได้ทำงานส่วนกลางกิจประสาน.....วิชาการจังหวัดมิหน่ายหนี 
กระทำอยู่นับนานผ่านหลายปี.......จนวันที่ครบเกษียณราชการ 
สามสิบกันยายนคนเกษียณ.........นับจำเนียรสองห้าสี่เจ็ดขาน 
วันสิ้นสุดอำลามาจากงาน...........กลับมาบ้านพักผ่อนสบายใจ 
ขอบพระคุณทุกท่านที่เกี่ยวข้อง....ตามครรลองหัวหน้าอัชฌาสัย 
มากพระคุณกูลเกื้อเอื้อเฟื้อนัย......ส่งเสริมให้ทำการงานจำเริญ 
ขอบพระคุณเพื่อนพ้องทั้งน้องพี่...ต่างก็มีน้ำใจใคร่สรรเสริญ 
เคยช่วยเหลือเกื้อกูลกิจดำเนิน......พระคุณเกินกล่าวอ้างขอขอบคุณ 
สาธคุณไตรรัตน์จรัสจรูญ............พึงเกื้อกูลอวยชัยได้นำหนุน 
ขอทุกท่านสมหวังพลังบุญ..........กิจปองปุนพีงสัมฤทธิ์อดีตจีรัง
๒๐ ช่วงปี ๒๕๑๐-๒๔๑๖ อุปสมบท........ 
ขอย้อนเล่าเหตุการณ์งานจะบวช...ใช่จะอวดแค่คะนึงถึงเรื่องหลัง 
จบมอหกทำนาท่าจะดัง..............มีมนต์ขลังทำอะไรก็ดูดี 
แรกแรกถูกนินทาว่าด้อยค่า..........ร่ำเรียนมาตกงานน่าหน่ายหนี 
ก็จำทนพัฒนามานานปี...............เป็นหนุ่มมีความขยันมากหมั่นเพียร 
พัฒนาทักษะนานาชนิด..............ล้วนประสิทธิ์ทุกการเพราะอ่านเขียน 
ศึกษามามากมายมาอาเกียรณ์.....ชาญวิเชียรทำกิจสฤษดิ์คุณ 
ต้องประเมินกันใหม่ลูกใครหนอ.....เคยหัวร่อกลับมาท่าอยากหนุน 
อยากพูดคุยคบหาคงการุณ..........ถือเป็นบุญโลกธรรมจำขึ้นใจ 
ยามทำนาลงนาหลับนอนนั่น........พ่อแม่ขันแปลกคนเป็นไฉน 
เป็นหนุ่มแน่นดูแปลกแยกออกไป..นอนนาไรคนเดียวเปลี่ยวเอกา 
มีบักโหล่ยตัวเดียวนอนเป็นเพื่อน..รักมันเหมือนลูกชายเลยเชียวหนา 
ขอพี่สาวอีแดงตกลูกมา..............ฉีกเศษผ้าผูกคอหล่อมากแก 
จนมันโตเป็นหนุ่มติดกันมาก........ดูมันอยากไปด้วยมิแยแส 
ใครจะห้ามิฟังมิเปลี่ยนแปร..........ตามนายแน่อ้ายมอมมันตั้งใจ 
นอนในยามตามนายมันไม่เบื่อ.....มิอยากเชื่อชอบล่าเป็นนิสัย 
สามสีเดือนยังชอบติดตามไป......เที่ยวพงไพรกับนายมีหน่ายเลย 
วันหนึ่งไปถากไม้ทำหางไถ..........ริมป่าไม้หัวไร่ได้เปิดเผย 
ถึงนิสัยนักล่าหมาไม่เคย.............ลมพัดเชยบ่ายคล้อยจึงพักนอน 
สักครูพายุฝนดังมนต์ขลัง............ส่งเสียงดังอึงอลจนทอดถอน 
จะพักหน่อยกวนใจอ้าวพังพอน.....มันรีบร้องเข้าป่าทางทางเรา 
อ้ายมอมเห็นชอบใจวิ่งไล่กวด......มันเจ็บปวดเด็กไล่ผู้ใหญ่เขา 
หายลับไปในป่าบ้างยังเยาว์.........เดี๋ยวเป็นเป้าถูกล่าบักหมามอม 
เรียกให้กลับมิสนจนนานเนิ่น........ยินเสียงเดินโผล่มาน่าถนอม 
จับใส่ย่ามยามกลับหมาพรานปลอม...ดูมันพร้อมโผล่หน้าออกมามอง 
อยากลงวิ่งกวดไล่ในป่าอีก........จำต้องหลีกห่างไปไม่สนอง 
จนมันติดนิสัยใคร่อยากลอง........วิ่งตามช่องตามป่าแบบหมาพราน 
นอนกระท่อมสุมไฟไว้ใต้ถุน........มันนอนอุ่นข้างไฟไม่ต้องขาน 
ประเดี๋ยวหายลับไปจนเนิ่นนาน.....ค่อยค่อยคลานกลับมานักล่าเยาว์ 
ผ่านไปห้าหกเดือนโตแข็งแร็ง......ฝึกให้แกร่งการล่าอย่าขลาดเขลา 
พวกหนูนามาขุดจอมปลวกเรา......อ้ายมอมเห่าไล่ฟัดกันน่าดู 
หนูประมาทเห็นหมาว่าตัวเล็ก.......แบบหมาเด็กมิกลัวเชิญอ้ายหนู 
หลบที่รูขุดไหม่มอมไล่มัน...........เลยกัดกันร้องลั่นเอ๋งเอ๋งไป 
จนต้องตามดูมันขยันนัก.............มิรู้จักกลัวตายหรือไฉน 
ต้องช่วยจับหนูนามาย่างไฟ.........สุกแล้วให้มันกินตามสบาย 
แต่นั้นมามันล่านกหนูได้.............คาบมาให้รับรองต้องมิหาย 
จัดการให้สุกดีมีคลาคลาย...........อร่อยหลายบักมอมมันรู้ดี 
มิกินดิบเป็นนิสัยไม่ห่วงขัน..........นับแต่นั่นพัฒนาล่าวิถี
ยิ่งนานวันแข็งแกร่งเจ้ามอมมี......พอใจชี้ชวนเที่ยวฝึกล่าเพลิน
ที่กระท่อมแม่ไก่เราสองครอก.......มีลูกออกยังอ่อนนอนขัดเขิน 
ใช้สุ่มครอบหินทับใต้ถุนเพลิน.......พังพอนเดินมาใกล้หมาไล่ไป 
ตลกดีลูกหมากล้าไล่กัด..............พังพอนลัดลงรูหนูสงสัย 
มิกลัวมึงหมาน้อยมิเป็นไร...........มอมเห่าไล่ขุดรูตามพังพอน
สักหกโมงรำคาญมันเห่าหอน........ตามไปตอนมันขุดรูหนูดี
นึกสนุกหาเสียมมาเซาะช่วย.........มุดมิด้วยบักห่ามิยอมหนี
ไฟฉายส่องขนหางแปลกแปลกมี...เสียมกดที่ลำตัวบีบคอมัน
อ้าวพังพอนตัวใหญ่มอมไล่กัด......หลบทางรัดรูใหม่ให้นึกขัน
รูตื้นตื้นเลยเสร็จมอนไล่ทัน..........นับแต่นั้นชอบมากอยากล่าเกิน
ชีวิตแบบลูกทุ่งละล่วงวัย.............สมควรได้มีเมียเสียทีเขิน
เสียงคุณแม่บอกกล่าวใช่บังเอิญ....สาวพินเพลินงามขำกัลยา
ลูกสาวเจ้าของนาอยู่ติดกัน..........แม่จอมขวัญสาวรุ่นช่วนอุ่นทรวง
รูปร่างเจ้าโตใหญ่ใช่แข็งแกร่ง.......ยิ่งเรี่ยวแร็งขวัญตาน่าหึงหวง
แม่ฟันดินทำคันนาหนาพุ่มพ่วง......เช้าจนล่วงพระเพลมิเหนื่อเลย
พ่อแม่เราได้เห็นคนขยัน..............เก็บไปฝันก้าวไกลได้เปิดเผย
สะใภ้เราช่งงงามหนอทรามเชย .   ผู้เฒ่าเผยมากค่ากว่าทองคำ
สองเราก็คุ้นกันฉันท์พี่น้อง...........ตามครรลองนาใกล้ให้นึกขำ
มิเคยคิดเกินเลยพิโถกรรม...........ผู้เฒ่านำไปฝันกันมากมาย
บุญบั่งไฟบ้านเราเขามีบวช..........พวกหนุ่มกวดขันแข่งแย่งกันหลาย
บวชก่อนเบียนนั่นหนาลูกผู้ชาย.....กองบวชคล้ายเต็มศาลาฉลองกัน
คุณสนิทคุณสีคุณห่วยเลิศ...........คุณประเสริฐอีกคนจะบวชขัน 
คุณคำภาคุณอุทิศงานสำคัญ.......หกกองนั้นเฉลิมฉลองบวชมากมาย 
เราเข้านาคศึกษาหากฏเกณฑ์......ทองบทเล่นแคล่วคล่องสะดวกหลาย 
วันบวชจึงสวดได้สะดวกสบาย......มิวุ่นวายพระท่านต้องบอกนำ
หลวงปู่ลีมีอยู่เจ้าอาวาส..............อายุคาดร้อยเกินเดินยากหลาย 
พื้นเพเดิมสุรินทร์สาธยาย............เวทมนต์คล้ายฤาษีบูชาไฟ 
ญาติโยมบรรทุกฟืนมาส่ง............กองวางตรงกุฏิท่านนานไฉน 
ต้องสุมลุกตลอดกาลไป.............ขาดมิได้สะสมกองฟืนมี 
พวกบวชใหม่ช่วยดูรู้ที่เขื่อน.........กองไม้เกลื่อนตัดลงตรงวิถี 
เขตหนองน้ำต้นไม้มิค่อยดี..........เขาตัดชี้ทำฟืนสะดวกดาย 
บ่ายลงเขื่อนเลือกฟืนให้หลวงปู่....ชาวบ้านรู้ล้อเกวียนมาเป็นสาย 
นำไปส่งที่วัดค่อสบาย...............ใช้กันหลายนับเดือนไม่หมดเลย 
กิจของวัดมอบให้พระบวชใหม่.....หลวงปู่ไม่อาจช่วยด้วยเปิดเผย 
กูแก่เกินเดินยากมิเหมือนเคย........หูตาเอ่ยมิค่อยดีมีกังวล 
ท่านสอนกิจควรทำอะไรบ้าง........แนะช่องทางกิจใดใดไม่สับสน 
พอเข้าใจทำได้ไม่กังวล..............ฝึกตัวตนเป็นนักบวชกวดจรรยา 
ตีสี่ครึ่งตื่นเช้าทำวัตรพระ.............ที่ห้องนะกายใจใฝ่ศึกษา 
กิจลำพังส่วนตนทำวัตรมา...........เสร็จออกหาพวกผองห้องพระกัน 
ทำวัตรเช้าพร้อมหน้าสถาผล........กิจสวดมนต์ทำวัตรจัดพร้อมสรรพ์ 
เสร็จค่อยลงลานวัดปัดกวาดพลัน..หกโมงนั่นบิณฑบาตจาริกไป 
เข้าหมู่บ้านจาริกตามถนน............พบผู้คนตักบาตรที่ตรงไหน 
แวะเข้าหาเปิดบาตรตักกันได้........สำรวมไว้ดวงจิตแผ่เมตตา 
เลาะเลียบไปสุดทางข้างถนน.......ถึงค่อยวนกลับวัดวางบาตรหนา 
สักครูมีชาวบ้านติดตามมา...........บนศาลาตักบาตรกันอีกที 
เจ็ดโมงครึ่งเขาจัดภัตตาหาร........เสียงกังวานระฆังดังเขาตี 
เรียกพระเณรลงศาลามาหลวงพี่....เรียบร้อยมีถวายภัตตาหารพลัน 
นิมนต์ครับรับมาอาหารเช้า...........ชาวบ้านเขาเรียกขานว่าจังหัน 
อิ่มยถาสัพพีติโยกัน...................ญาติโยมสรรพ์รับพรโมทนา 
มีเวลาส่วนตัวครึ่งชั่วโมง.............ก็จักโยงไปด้านการศึกษา 
ภาคเช้าสอนนักธรรมนักเรียนมา....ถึงเวลาฉันเพลก็เลิกไป 
บ่ายโมงครึ่งบาลีมีพร้อมสรรพ......พร้อมก็บรับสั่งสอนมิสงสัย 
จนสี่โมงเลิกเรียนพักครู่นัย...........ห้าโมงได้กิจวัตรปัดกวาดกัน 
หกโมงเย็นทำวัตรจัดประจำ ........สวดถ้อยคำบูชามาพร้อมสรรพ์ 
รีบลงโบสถ์ตรงเวลามาพร้อมพลัน.เสียงสนั่นสวดมนต์จนเคลิ้มใจ 
รำลึกคุณพระพุทธพระธรรมตรง....แลพระสงฆ์ผ่องผุดพิสุทธิ์ใส 
น้อมจิตลึกเป็นหนึ่งตรึงตรงนัย......คุณพระไตรรัตนาสถาพร 
เสร็จสวดมนต์จัดธรรมเสวนา........สากัจฉะเสกสมสโมสร 
เจ้าอาวาสทรงคุณอันสุนทร.........มักไหว้วอนประกาศโอวาทธรรม 
เคยถูกท่านไหว้วานช่วยฉันหน่อย..พูดซะบ่อยนานวันฉันก็ขำ 
พูดเรื่องเก่าเรื่องใหม่ไม่ค่อยจำ.....มันก็ซ้ำคนฟังจะเบื่อเอา 
ก็ได้ครับหลวงตาลองหาเรื่อง.......มิให้เคืองจดไว้มิได้เขลา 
ผ่านไปนานเดี๋ยวจักหลงลืมเรา.....ดูเรื่องเก่าฤๅใหม่ตรวจได้ดู 
เป็นพระใหม่เทศน์ได้ปฏิภาณ........จนชำนาญเทศน์ง่ายสบายหู 
โยมชอบฟังถามหาเรียกพระครู.....เพิ่งมาอยู่สามพรรษาเองนะคุณ 
วันหนึ่งหลวงตาเรียกมาพบ.........ฟังว่าจบ ม.ต้นหรือท่านขุน 
มาช่วยสอน กญ.เถิดเอาบุญ........ยากเลี่ยงลุ้นสอนเลขครูไม่มี 
ครูคณิตติดงานมามิได้...............หลวงพ่อให้สอนแทนแสนยากถี 
ก็พอไหวพื้นฐานเรียนมาดี...........พระเณรที่ร่ำเรียนก็ชอบใจ 
เลยเป็นครูสอนคณิตแทนครูเก่า....จนย่างเข้าเทอมสองมองทางไหน 
มิเห็นหาครูคณิตคนสอนใคร........คุณสอนได้สอนต่อหลวงพ่อวาน 
รำลึกถึงความหลังก็ยังขำ............กิจกรรมบวชเรียนจำเนียนสาร 
กระทำกิจนานามานับนาน...........ได้ช่วยงานวัดวาน่าชื่นใจ 
เช้าช่วยสอนนักธรรมตรีโทเอก.....บ่ายช่วยเสกบาลีดีไฉน 
เย็นยังช่วย กญ.สอนเลขไป........ว่างทำได้เลขาฯเจ้าอำเภอ 
ธุรการงานหนังสือคือเรื่องหลัก.....งานก็มักมีมานำเสนอ 
จากอาวาสตำบลต่างเคยเจอ........หนังสือเห่อมากมายสายทำบุญ 
ชวนสร้างพระสร้างวัดสร้างศาลา...แจกฎีกาผ่านอำเภอขอให้หนุน 
ทำความเห็นถึงหลวงพ่อท่านการุณ..ผ่านให้คุณจัดการงานมากมี 
ยุ่งหน่วยช่วงเตรียมสอบปริยัติ......บุญชีจัดตรวตราตามวิถี 
ส่งตามสายจังหวัดมิรอรี.............พระเณรมีร่วมพันเข้าสอบธรรม 
เสร็จนักธรรมบาลีจัดสอบด้วย......ก็ต้องช่วยตรวจตราจนน่าขำ 
มิค่อยว่างงานเข้ามาประจำ.........จนต้องนำล่วงเวลาบ่อยบ่อยไป 
พรรษาห้าหกสอบพอกอศอ.........ผ่านเรียนต่ออีกระดับจับตรงไหน 
ครู พอมอ สอบผ่านปีเดียวไง.......สี่ชุดได้ครบถ้วนกระบวนการ 
โยมเขาขอดูหน้าพระรูปไหน........วัดหลวงพ่อเจ้าคณะโยมเล่าขาน 
รูปไหนหนามิทราบอยากพบพาน...ที่แท้ท่านองค์ดำขำนั่นแล 
ปกติอยู่วัดทำแต่กิจ....................มิสนิทญาติโยมมิแยแส 
รูปไม่หล่อคุยมิเก่งแต่ของแท้.......นอกวัดแน่นักเทศน์ท่านขุนทอง 
เคยไปเทศน์ข้ามโขงท่านาแล้ว....โยมเขาแต่งการบุญคุณสนอง 
นิมนต์ไปแสดงธรรมนำครรลอง....แบบมีสองธัมมาสน์แสดงคุณ 
เล่าเรื่องฌาปนกิจสงเคราะห์ได้....โยมชอบใจกัณฑ์เทศพิเศษหนุน 
แบงค์ห้าร้อยแบงค์พันขอทำบุญ...ดูอบอุ่นคนลาวเขาใจดี 
เจ็ดพรรษาบวชเรียนเพียรสิกขา....สอบวิชาชุดครูรู้วิถี 
สอบบรรจุได้เป็นครู 1 พค.2516
สอบบรรจุคงได้เป็นไรมี........มิรอรีลาสิกขามาสอบพลัน 
ที่สิบเอ็ดเมษาปีหนึ่งหก........สงกรานต์ตกวันสอบยังนึกขัน 
อยากเล่นน้ำกับสาวสาวก็ปานนั้น..พอถึงวันสอบไปสอบทันที 
สอบเสร็จกลับมาเล่นสงกรานต์ต่อ.สาวยังรอถามไถ่ไปไหนพี่ 
อ้ายทิดเพลินสงกรานต์สนุกดี.......ผลสอบมีอันดับหนึ่งชวนซึ่งใจ 
บรรจุวันที่หนึ่งพฤษภา........หนึ่งหกมาโรงเรียนเวียนสงสัย 
มีคุณครูบางท่านสื่อสารไว........รับครูใหม่ ศอสอวอ ก็ยินดี 
นับแต่นั้นทำงานการศึกษา........ใช้วิชชามากมายหลายวิถี 
สอนศีลธรรมสืบต่อก็พอดี........ก่อนมานี่สอนธรรมประจำงาน 
สอนพระเณรสอนโยมก็ปานนั้น.....เป็นครูขันศีลธรรมนำประสาน 
ตามมาให้สอนอีกยากหลีกการ......เขาว่าท่านสอนธรรมนั่นแหละดี 
บุคลิกแบบมหาท่าทางให้........เลยยกให้ลำบากยาหลีกหนี 
รับผิดสอบสอนธรรมกันทั้งปี........หนึ่งแปดมีศึกษาต่อปริญญา 
กอศอบอสารคามเรียนเอกไทย.....จะจบได้สองปีนานนักหนา 
กลับโรงเรียนตารางเขาจัดมา.......ศีลธรรมจ้ายี่สิบคาบพ่อคุณ 
ภาษาไทยไปขอเขาให้สี่........พร้อมแถมมีหัวหน้าพาเกื้อหนุน 
หมวดวิชายกให้นำเป็นบุญ........ล้วนอบอุ่นน้องพี่มีน้ำใจ 
หัวหน้าหมวดวิชาพากอปรกิจ.......ผลสัมฤทธิ์ดูดีพิสุทธิ์ใส 
ติดตามผลสัมฤทธิ์ทุกชั้นไป.........ผ่านเกณฑ์ได้ทุกชั้นน่ายินดี 
ค่าเฉลี่ยทุกห้องต้องเกินครึ่ง.........นั่งแหละจึงพอใจในวิถี 
นักเรียนอ่อนไม่เกินห้าพอดี..........ร้อยละที่ยังอ่อนภาษาไทย 
สรุปผลรายงานประจำภาค...........ขยันมากหัวหน้าอย่าสงสัย 
กำลังบ้าสถิติแลวิจัย..................นิเทศได้ทุกระดับมิอับอาย 
สอบเสร็จหอบคะแนนมาพบหน้า.....ช่วยหน่อยค่าสถิติยากเหลือหลาย 
อยากสรุปผลงานดีมากมาย........วิเคราะห์ง่ายใช้คอมแจกตาราง 
ไปกรอกลงคะแนนเป็นรายห้อง........ลงชื่อจองเวลามาสะสาง 
จะสอนให้มากมายหลายหนุ่มนาง....หลายคนต่างอยากรู้ดูคะแนน 
แค่แนะนำทำเองนะน้องน้อง........ครั้งเดียวต้องเก่งได้ดีใจแสน 
เทอมต่อมาสบายใจไม่ดูแคลน..........เห็นยิ้มแป้นหอบผลมาให้ดู 
น้องทำถูกต้องไหมคะคุณพี่........โหทำดีมากมากยากนักหนู 
คงขยันมากมายเห็นก็รู้........เป็นคุณครูแบบอย่างได้ทีเดียว 
หายไปแวบกลับมาถือโอเลี้ยง..........วางไว้เคียงโต๊ะครูดูเฉลียว 
ติดสินบนหรือเปล่าเอาเรื่องเชียว......ตรวจหลายเที่ยวผลงานน่าชื่นชม 
ค่ามีนส์ เอกบาร์และเอสดี........ 
วันหนึ่งเจอหน้าครูคณิตศาสตร์........เธอประกาศหนูได้ไปอบรม 
เขาให้ทำวิเคราะห์ค่าระดม........หลายอย่างก้มศึกษาค่ามากมาย 
สถิติเอกซ์บาร์และเอสดี........เทียบเกณฑ์ที่หนึ่งศูนย์ดีเหลือหลาย 
วิเคราะห์ดูข้อสอบทีละราย........ตรวจดูหมายเหมาะสมเทียบกับเกณฑ์ 
ดูค่าพีค่าอาร์ มีนต้องถึง........เอสดีตรึงซักห้าตามที่เห็น 
คือสถิติรายห้องแสนยากเย็น........แบบสอบเฟ้นจุดห้าคือค่าพี 
ส่วนค่าอาร์อย่างน้อนต้องจุดสอง.....ตามครรลองวิทยากรบอกวิถี 
โรงเรียนเราเอาอย่างทำแบบนี้..........คงจักดีนะท่านหรืออย่างไร 
ครับฟังมาเข้าท่าน่าจะดี........แต่ยังมีงุนงงน่าสงสัย 
ค่าพีแบบทดสอบที่ว่าไว้........จุดห้าได้ยากง่ายขนาดกลาง 
เข้าใจครับแต่ไม่เหมาะกับการสอน...นึกดูตอนยุ่งยากหากสะสาง 
สอนให้เรียนถึงเกณฑ์จุดปลายทาง...สอนทุกอย่างเป้าหมายให้นักเรียน 
รู้ได้หมดเต็มร้อยที่ครูสอน........เป้าหมายตอนวางแผนเรื่องอ่านเขียน 
ต่ำกว่านั้นจักถือครูอาเกียรณ์........ไม่พากเพียรขยักไว้ไม่เต็มงาน 
เปิดดูแผนการสอนเกณฑ์ประเมิน.....ตั้งเป้าเพลินต่ำกว่าร้อยน้อยเรียกขาน 
ไม่เต็มใจสอนเด็กไม่ได้การ........คงไม่ผ่านเลื่อนขั้นระวังนา 
แบบทดสอบเลือกพีที่ห้าสิบ........เหมาะใช้หยิบสอบกันเลือกสรรหา 
เอามาสอบนักเรียนผ่านวิชชา........สมน้ำหน้าเด็กตกครึ่งกลุ่มกัน 
แบบสอบวัดสัมฤทธิ์ทางการเรียน.....เขาเขียนไว้แปดสิบเปอร์เซ็นต์สรรค์ 
หากรู้เรื่องเขาใจที่สอนพลัน........ระดับนั้นรับได้เข้าใจมี 
ต่ำกว่านั้นซ่อมเสริมเติมให้ด้วย........เรียกมาช่วยแนะให้ในวิถี 
การประเมินใช้เป็นเลือกให้ดี........จึงจักมีคุณค่าน่าชื่นชม 
พอแหละนะเรื่องเก่าเล่าความหลัง....นึกถึงครั้งก่อนมาพาขื่นขม 
กิจนิเทศยากนักมักน่าตรม........ดังยาดมฉุนเหลือน่าเบื่อเมา 
แผนการสอน........ 
อีกงานตรวจแผนงานกิจการสอน...ครูบ่นตอนถามหาฟังว่าเขา 
แผนมีอยู่ในหัวไม่กลัวเรา.............อยากเห็นเอามาดูเชิญครูมา 
หนึ่งชั่วโมงครูสอนอะไรบ้าง........หัวหน้ากางบันทึกจดไว้หนา 
อีกคนสุ่มเด็กหญิงจดสารา...........แล้วส่งมาที่ห้องวิชาการ 
เรียกบันทึกกิจกรรมที่ครูสอน........ทุกขั้นตอนเด็กเอามาเล่าขาน 
สองฉับยันกันยามสอบทาน.........ได้รู้งานครูสอนเป็นฉันใด 
กิจกรรมการอ่านให้เด็กจด...........คล้ายกันหมดหลายห้องเป็นไฉน 
ยามประชุมบอกเล่าให้เขาใจ........หวังคงได้ปรับปรุงมุ่งพัฒนา 
หลายคุณครูมีแผนส่งให้ตรวจ......บ้างเข้มงวดเชิญให้ไปศึกษา 
ช่วยสังเกตการสอนติดตามมา......ตามสัญญาบึนทึกเขียนรายงาน 
เอาไปช่วยแนบเรื่องกิจการสอน....ชื่นชมตอนครูใช้หลักประสาน 
ชื่นชมครูจิตวิทยาวิชาการ...........ขอบคุณท่านใส่ใจสิ่งกระทำ 
วันหลังมีคุณครูมาบอกให้............หนูเชิญไปดูด้วยช่วยงามขำ 
มิค่อยอายกันดีมีประจำ...............นิเทศนำประกอบผลวิชาการ 
ประเมินผลเลื่อนชั้นเลื่อนตำแหน่ง.เห็นลายแทงชอบใจใช้สื่อสาร 
มีควบคุมคุณภาพยามทำงาน.......บันทึกท่านผู้ช่วยด้วยรับรอง 
พวกศึกษานิเทศเห็นแค่ชื่อ..........คนตรวจคือผู้ช่วยด้วยสนอง
ขลังดีนะลงนามท่านขุนทอง........งานทั้งผองมักผ่านการประเมิน
ครูสอนไปวัดไปถึงถูกต้อง...........ทำให้คล่องสอนได้ไม่ขัดเขิน
ส่งห้าคนสามวันไปกันเชิญ...........มาดำเนินพัฒนาวิชาการ
คุณครูสาวน้องเราดูเอาเรื่อง........คงนึกเคืองยินมาเขาว่าขาน
เรื่องการสอนวัดผลต้องทันงาน....สอนให้ชาญวัดพร้อมถึงจักดี 
สอนจบแล้วค่อยวัดช้าไปหน่อย....จักมิค่อยได้ประโยชน์ตามวิถี 
กลับมาฟ้องครูขาวัดแบบนี้..........ผิดหลักซีวัดบ้าประสาอะไร 
ใจเย็นเย็นนังหนูฟังครูเลา............ยามเมื่อเจ้าสอนเด็กอยากรู้ไหม 
สิ่งเจ้าสอน.เด็กเด็กมันเข้าใจ.......หรือว่าไม่นวลอนงค์เจ้าสงกา 
อ้ออยากทราบซิคะปกติ..............วิชาที่หนูสอนยากนักหนา 
สอนอังกฤษพวกเขาเข้าใจช้า.......ต้องถามหาเด็กเขาควรเข้าใจ 
สอนคำศัพท์เพิ่มใหม่ให้ทุกวัน......เนื้อหาสรรพ์ยากเย็นเป็นไฉน 
นักเรียนควรรู้ดูอย่างไร...............จึงต้องใช้สอบถามบ่อยบ่อยกัน 
หนูถามบ่อยไหมล่ะ....................ประมาณได้คาบหนึ่งนั้น 
สักกี่ครั้งที่ถามพวกเด็กมัน...........ยังนึกขันเธอบอกยี่สิบเกิน 
คาบหนึ่งเกณฑ์เวลา..................นับห้าสิบนามีเพลิน 
คงสอนสักสามสิบและประเมิน......ก็คงเดินทุกถามบ่อยเหมือนกัน 
ประมาณสามนาทีครั้ง.................ถามไม่ยั้งนะครูรู้คงขัน 
นั่นแหละคือประเมินที่หมายมั่น.....ตามผลพลันสอนเด็กให้เข้าใจ 
ที่เรียกสอนประเมินก็ควบคู่...........แค่นึกดูย่อมเห็นเป็นไฉน 
มันเกิดเองการประเมินที่ครูใช้.......สอบผลให้รู้ชัดวัดประเมิน 
บอกเนื้อหาเวลาสิบนาที.............จบก็มีสอบวัดมิขัดเขิน 
เข้าใจกันหมดแล้วหรือยังเชิญ......ยังขาดเกินให้ถามตามสบาย 
นี่แหละคือประเมินผลการสอน......พอจบตอนครูใช้กันหลากหลาย 
หาใช่เรื่องวัดผลจนวุ่นวาย...........วัดง่ายง่ายค่อสอนตอนต่อไป 
สมัยเป็นครูน้อยคอยสั่งสอน........รู้เด็กอ่อนชื่อเสียงสำเนียงไหน 
จดชื่อเอาในห้องสองสามคน........เครื่องกลการประเมินเกินง่ายดี 
สอบจบคาบทดสอบถามไถ่เขา.....ฟังนะเจ้าบอกมาหนานวลศรี 
ในคาบสอนครูสาธยายมี.............เนื้อหาที่สำคัญเรื่องอันใด 
มันตอบได้เชื่อถือคือทั้งห้อง........รู้หมดตรองเป็นจริงมิสงสัย 
ขนาดคนที่โง่ยังเข้าใจ................พวกเชาวน์ไวย่อมรู้เป็นธรรมดา 
การประเมินแบบนี้เป็นธรรมชาติ....มิประหลาดใครใครให้ศึกษา 
พฤติกรรมการสอนผ่านผ่านมา.....จะรู้ว่าคุณครูชอบประเมิน 
แต่จะอ้างหลักฐานชัดคงยาก........คงลำบากหัวหน้าน่าสรรเสริญ 
จักชวนไปนั่งดูที่ห้องเชิญ............ลำบากเกินจักว่างไปชื่นชม 
อยากให้รู้ครูสอนเป็นแบบไหน......ครูเคยใช้วัดประเมินเดินเหมาะสม 
ดูที่แผนการสอนก่อนร้อนอาคม....มิต้องงมเดารู้ครูทำงาน 
ดูขั้นตอนประจักษ์หลักการสอน....มีบทตอนกลยุทธสุดประสาน 
จิตวิทยาถ้ามีชี้หลักการ...............เมื่อดูผ่านแผนเห็นก็เย็นใจ 
มีโอกาสเยี่ยมชั้นวันครูสอน.........ชมขั้นตอนกิจกรรมทำไฉน 
นำเข้าสู๋บทเรียนเป็นอย่างไร........ถ่ายทอดให้สาระกิจกรรม 
สอดรับแผนการสอนขั้นตอนครบ..สอนได้จบน่าชมมากคมขำ 
การใช้สื่อประเมินวัดผลทำ..........ชำนาญเชี่ยวเชิงชาญน่าชื่นชม 
บันทึกลงที่แผนบอกเอาไว้..........ได้มาชมชั้นเรียนเพียรเหมาสม 
บรรยากาศชั้นเรียนน่านิยม...........น่าภิรมย์บรรยากาศจัดได้ดี 
วันหลังพบครูสาวมาต่อว่า...........ทำไมตานิเทศการสอนนี้ 
ห้องหนู่เล่ามิไปมิเห็นมี...............หนูสอนชี้หนูบ้างเป็นอย่างไร 
ก็หนูสอนอังกฤษฟังมิออก...........คงยากบอกอยากเห็นเป็นไฉน 
จำเยี่ยมห้องอังกฤษติดตามไป.....พอดูได้กิจกรรมที่ทำการ 
ดูการใช้สื่อประกอบกิจการสอน....ติดตามตอนหนูประเมินเพลินประสาน 
ครูอังกฤษพูดเก่งเร่งทำงาน.........มิค่อยชาญอุปกรณ์สอนก็มี 
บันทึกลงในแผนแล้วมอบให้........จะขัดใจก็ช่างต่างวิถี 
ประหลาดนักวันหลังมาพบพี่........ขอบคุณชี้ผลงานการสอนตรง 
มิเคยมีครูไหนกล้าชี้บอก.............หนูนึกหลอกตัวเองเก่งจนหลง 
พอได้อ่านบันทึกถึงได้ปลง.........พี่เจาะจงจุดเด่นมีมากมาย 
จุดอ่อนด้อยยังมีสองสามแห่ง......จะเปลี่ยนแปลงให้ดีมีหลากหลาย 
ไปเยี่ยมชั้นอบอุ่นมิวุนวาย...........สบายใจคุณครูหนูขอบคุณ
เป็นหนุ่มธรรมดา ๆ บ้าง
มีเสียงติข้างหูฟังดูหน่อย............กระซิบบ่อยครอบครัวเคยเกื้อหนุน
มิค่อยพูดถึงเลยโปรดการุณ.........คงอบอุ่นครอบครัวเป็นอย่างไร
ปีหนึ่งเก้าเป็นครูอยู่มินาน............เคยพบพานแม่ยายพ่อตาไข
คือทายกทายิกาแต่ก่อนไซร้........เลยพบได้พูดจาแต่ก่อนกัน
พักอยู่วัดเดินทางไปโรงเรียน….....นั่งรถเพียรจักรยานคนขยัน
ไปต่อรถประจำทางที่ตรงนั่่น........เป็นสวนท่านพ่อตามานับนาน
มีกระท่อมเล็กเล็กท่านพักอยู่........พอเห็นครูดีใจได้กล่าวขาน
ฝากไว้นี่แหละครับจักรยาน.........เมื่อเลิกงานค่อยมารับเอากลับไป
เลิกเรียนมารับจอคุณยาย............มีมากมายพืชพรรณสวนสงสัย
ท่านชอบปลูกนานามวลมาลัย......มากดอกไว้ปลูกขายสบายดี
เราก็เรียนเกษตรมานานเนิ่น.........เลยขอเดินดูสวนมวลวิถี
เจอศัตรูพืชพันธุ์ทันบอกชี้...........กำจัดชี้ทำไฉนบอกคุณยาย
นับนานวันคุ้นเคยวิสาสา.............ปรมาดังญาติดีเหลือหลาย
ที่สุดเรื่องแปรผันมันกลับกลาย.....ดีมากมายเป็นเขยท่านจริงจริง
ลูกสาวยายเป็นครูอยู่ต่างเขต.......สอนพิเศษเด็กประถมสมครูหญิง
ภูกระดึงตั้งไกลใช่ประวิง.............มิทอดทิ้งทำงานบ้านห่างไกล
หลายเดือนค่อยมาว่าเยี่ยมบ้าน.....พอพบพานกันบ้างต่างสงสัย
พี่เป้นครูเป็นมหาอยู่วัดไง............สึกมาได้สอนเด็กมัธยม
เธอเป็นครูสอนอยู่ภูกระดึง...........นานวันจึงเยี่ยมบ้านครูประถม
แฟนก็มีคบหามานานนม.............น่าชื่นชมสมัยเรียนเพาะช่างนาน
มีแม่สื่อทักถามท่านมหา.............ตอนนี้อายุมากอยากสื่อสาร 
ยี่สิบเก้าช้าแล้วเรื่องแต่งงาน........รีบจัดการดีกว่าช้าวอยู่ใย
ดูแล้วล้วนแต่คนเคยรู้จัก............จึงถามทักสุขทุกข์เป็นไฉน
ยังมิลืมวกกลับมาร่ำไป...............จะบอกให้เนื้อคู่ดูให้ฟรี
เสาร์อาทิตย์พักอยู่ชายคาวัด........กิจถนัดทำสะอาดตามวิถี
ดูลานวัดศาลาในโบสถ์มี.............ถึงตอนนี้ช่วยการงานแบบเณร
จนผ่านไปหลายเดือนได้รู้จัก........คนเขามักจัดคู่ลูกหลานเหลน
ก็ญาติโยมนั่นแหละเข้าหลักเกณฑ์...สุดท้ายเป็นเขยเขาจึงเลิกรา
พ่อเธอเป็นท่านมัคคทายก...........คุณยายตกเวรวันจันทร์นั่นหนา
เป็นผู้นำชาวคุ้มกลุ่มภัตตา..........เพลาเช้าและเพลเกณฑ์กระทำ
แวะมาพบถามไถ่ท่านหล่วงพี่.......โรงครัวมีขาดอะไรให้นึกขำ
พระเณรร้อยใยถามฉันประจำ........แท้ก็นำวิสาสะใคร่คุ้นเคย
ทำบุญบ้านบุญสวนชวนไปชม......น่านิยมช่างขยันนักเฉลย
ลูกหลายยายดูงามล้วนทรามเชย...สองปีเอ่ยบอกลาสิกขาไป
สอบบรรจุเป็นครูยังอยู่วัด............แม่สื่อนัดเยี่ยมบ้านย่านไหนไหน
มิค่อยว่างผัดผ่อนเรื่อยร่ำไป.........ที่สุดได้ไปบ้างสองสามคราว
มีบ้านหนึงบอกเล่าลูกเป็นครู........ชวนไปดูถึงบ้านงามนักสาว
ดูนิสัยวัยรุ่นเธอแพรวพราว...........สมเป็นชาวชนเมืองเรืองวิไล
คงตามเขาไม่ทันเราบ้านนอก.......ก็ดูออกคนละชั้นสาวสมัย
แวะเยี่ยมบ้านอีกสาวต่างกันไป.....ยังมิใช่แบบนิยมมิสนใจ
ที่สุดข่าวเชิญไปงานบุญบ้าน.......ลูกชายท่านทายกที่ตรงไหน
ภูกระดึงไร่พวยจึงแวะไป.............ทำบุญได้รู้จักญาติมิตรมวล
ได้พบครูกาญจนาท่าทางแปลก...ได้แลกเปลี่ยนพูดจาก็น่าสรวล 
มีเพื่อนสาวสามครูดูเนื้อนวล........พูดจาชวนสนิทสนมภิรมย์ใจ
ฟังว่ามีแฟนหนุ่มจากเมืองกรุง......เขามาดมุ่งตามมามิสงสัย
เคยรู้จักมักคุ้นกันก่อนนัย............คงสมัยเพาะช่างแหละคุณครู
ถึงเวลาเลี้ยงพระคนมาตาม.........คุณยายถามเห็นมหาไหมพวกหนู
เชิญในบ้านตรวจงานเตรียมสวดดู.เครื่องบูชาครบครันเรียบร้อยดี
พระมาแล้วสวดมนต์ให้เราจัด......กิจวัตรทำไฉนไม่หน่ายหนี
นำไหว้พระรับศีลฟังเทศน์ชี้.........ถามหลวงพี่บอกได้อาราธนา
จนเสร็จงานตอนเย็นพระปริต.......ภัตตกิจตอนเช้าเขาปรึกษา
ทำแบบไหนแบบไหนได้พรรณนา..ตามตำราถูกต้องครรลองธรรม
พวกผู้เฒ่าสนใจใครนะนั่น...........คนหนุ่มมันสวดได้ให้นึกขำ
พอยายบอกคือมหาเลยเงียบทำ....เช้ายังจำทานข้าวสาวมากมาย
มาร่วมวงทานด้วยสวยทั้งนั้น........แนะนำฉันคนนี้พี่โฉมฉาย
นั่นน้องสาวคนใส่เสื้อลายลาย......ไม่วุ่นวายเสร็จงานกลับบ้านมา
วันหนึ่งคุณยายเชิญทานข้าว........ได้พบสาวคนงามตามวาสนา
ชื่อครูแก้วกลับบ้านเยี่ยมมารดา.....ยายนำพาพบกันฉันท์ไมตรี
คุณยายเป็นแม่สื่อดูประหลาด.......เทียวประกาศลูกฉันน่ะนวลศรี
จะจัดคู่เป็นมหาแน่ครานี้..............คงจักดีอย่าขวางทางคุณยาย
เราก็ดูรู้จักตาและยาย.................ล้วนเป็นสายทางบุญอุ่นในทรวง
ทางสะดวกพัฒนารวดเร็วนัก........เริ่มรู้จักพัฒนาน่าห่วงหวง
คุณยายบอกหมันหมายกับพุ่มพวง..กิจทั้งปวงเตรียมพร้อมน้อมรับคำ
หมั้นเสร็จสองสามเดือนก็ตกแต่ง...ยายจัดแจงเรียบร้อยได้งามขำ
คุณครูแก้วภรรยามาคู่กรรม..........ครอบครัวนำสุขเกษมสภาพร
หลายปีได้บุตรธิดามาตั้งสาม.......หนึ่งนงรามน้องนกศรีสมร
ชื่อจริงกราบหลวงพ่อท่านให้พร....ศศิธรหลานพระครูศรีวิชัย
คนที่สองลูกชายชื่อโฆษิต..........ท่านลิขิตผูกดวงทั้งปวงไข
ลูกหลานพระเจริญศรีมีโชคชัย.....สุดท้ายได้ลูกสาวสาวิตรี
ท่านพระครูผูกดวงให้ครันครบ......ขอน้อมนบมงคลถกลศรี
ล้วนเติบใหญ่ถ้วนหน้ามาด้วยดี.....ทุกคนมีพัฒนาน่าชื่นชม
ศศิธรเป็นครูมัธยม....................เอกอุดมอังกฤษประสิทธิสม
โฆษิตเอกพืชไร่ใจนิยม..............วิชชาคมการเกษตรเอราวัณ
บริษัทเอกชนคนเขาจ้าง.............ตำแหน่งวางห้วหน้าวิชชาสรรพ์
สาวิตรีลูกสาวก็สำคัญ................โปรแกรมมั่นเทคโนเชี่ยวเชิงชาญ
สามลูกมีกิจการงานเป็นหลัก.......ได้พึ่งพักถ้วนหน้าปรีดาขาน
สบายใจพวกเธอมีการงาน...........จงพบพานสุขเกษมสถาพร
บรรจุเป็นเกษตรกร ชาวนา 2542
กล่าวถึงกิจการงานส่วนบุคคล......งานเริ่มต้นทำเกษตรเหตุครูสอน
ปีสองห้าศูนย์สี่ที่จบตอน............แบบกินนอนเรียนเกษตรครบสามปี
จากชัยภูมิกลับบ้านหนองลุมพุก...ช่วงตกทุกข์ลำบากยากวิถี
อยากบรรจุอายุต่ำเกณฑ์มิดี.........เงินมิมีเรียนต่อก็ยากเย็น
คนเขาเรียกตกงานจำอยู่บ้าน.......ต้องทำงานชาวนาว่ายากเข็ญ
ช่วยครอบครัวทุกอย่างทำให้เป็น..ยากใช่เล่นงานหนักนะชาวนา
ช่วงเดือนสี่วางแผนพร้อมทำงาน...รีบจัดการเครื่องมือเสาะสืบหา
พวกคราดไถเชือกคร่าวจัดหามา...เดือนหกถ้าฝนดีได้เริ่มงาน
วันดีงามจัดการเริ่มไถแฮก...........พ่อแม่แยกเครื่องบูชามาประสาน
ที่ตาแฮกเลี้ยงเจ้าพ่อจัดการ........เสร็จเบิกบานเริ่มกิจชาวนาเรา
ไถนาใช้แรงควายมิง่ายดอก........มีแอกปลอกสวมคอรอให้เขา
ลากดึงไถดึงคราดฉลาดเชาวน์....บังคับเอาซ้ายขวาให้เดินจร
รอยไถกว้างประมาณห้านิ้วเศษ....วนรอบเขตแปลงนาพ่อมาสอน
ฝึกหลายวันทำได้ไถดะตอน........ตกกล้าก่อนเตรียมไว้ใช้ปักดำ
ไถดะทั่วแปลงนากว่าหนึ่งเดือน....กล้างามเหมือนโตไวใช้พอดี 
เดือนเจ็ดเข้าฝนมากล้างามนัก.....พร้อมจะปักปลูกง่ายหลายวิถี
เตรียมดินพร้อมไถแปรคราดปรับมี..เศษหญ้าชี้สองอย่างแตกต่างกัน
บางอย่างซุกดินโคลนก็เปื่อยเน่า...บางอย่างเอาวางคันนาอย่านึกขัน
มีรากหัวงอกงามเขียวเร็วพลัน.......อยู่ตรงนั่นไม่เบียดกอข้าวเรา
เตรียมดินเสร็จถามหากล้ามาปัก....จับจีบจักสี่ต้นคำคนเขา
แนะนำให้ปลูกกอพอดีเอา...........หรือห้าเหล่ากอข้าวพอดีงาม
ระยะห่างดินดีสักหนึ่งศอก...........ดินจืดบอกถี่หน่อยสองปักสาม
อุ้มมัดกล้าปักดำก็ทำตาม............เสร็จดูงามเรียบร้อยค่อยเปลี่ยนแปลง
สองสามคนดำนาว่าเป็นเดือน......ฝนดีเหมือนน้ำทิพย์ชโลมลง
ลงข้าวเบาสามเดือนก็ได้เกี่ยว......พรรษาเดี๋ยวข้าวเม่าใจประสงค์
ต้องให้ทันทำบุญจิตมั่งคง..........ทำได้ตรงตามวันบุญมากมี
ข้าวหนักต้องอีกเดือนก็เริ่มเกี่ยว....เขาชวนเที่ยวปีใหม่ใคร่จักหนี
เคยไปเที่ยวบ่อยบ่อยประจำปี.......สามหนึ่งชี้ธันวาน่าเสียดาย
ข้าวกองเต็มลานอยู่ทำไฉน..........จะแอบไปเที่ยวงานกลัวเสียหาย
โจรขโมยมีข่าวมันวุ่นวาย............มัดข้าวยายผึ่งแดดยังลักไป
หลังปีใหม่เสร็จนาสบายหน่อย.....จากนั้นค่อยพักผ่อนนอนที่ไหน
นอนอยู่นาตามเดิมนั่นยังไง.........สบายใจชอบสงบสงัดดี
อันวิถีชีวิตในช่วงนั้น..................ผ่านคินวันมากมายจนหน่ายหนี
จนไปบวชค่อยสงบจิตใจมี..........ปรับเปลี่ยนชี้อีกทางพิพัฒนา
เรียนนักธรรมตรีโทและชั้นเอก.....สอบเทียบเทกตัวตนปรารถนา
วิชาครูมากมายร่ำเรียนมา...........แกร่งวิชชาสอบผ่านการเป็นครู