วันพฤหัสบดีที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2562

ชีวประวัติคำกลอน


...........เขียนชีวประวัติด้วยกลอนแปด ลองดูจะทำได้ไหม ปรากฏว่ามันไหลไปได้เช่กัน เลยได้ชีวประวัติแบบยาวไม่รู้จบ คนอ่านอย่าสนใจว่าจะจบเมื่อไร เพราะมีเขียนต่อได้เรื่อย ๆ ครับ 

ขุนทอง ศรีประจง
23 มิย.2562 
 วันที่เขียนสองบรรทัดนี้ครับ


วัยเด็กวัยเล่น 
ทูเร นิทานัง อดีตกาล.................ครั้งหนึ่งนานจริงแท้แต่หนหลัง 
ประมาณปีเก้าหนึ่งซึ่งเรายัง..........เป็นเด็กตั้งต่อเล่นมิเป็นการ 
สักห้าขวบเช้ามาหาไม่เห็น...........แสนยากเข็ญอยู่เหย้าเขาเล่าขาน 
โน่นเข้าวัดช่วยพระปัดกวาดลาน...แค่คิดอ่านเล่มเกมผองเพื่อนมี 
มะค่าแต้เก็บไว้เต็มกระเป๋า...........เพื่อนก็เอามาเล่นเป็นวิถี 
แข่งโยนแตกเอาหมากสนุกดี........มาเพื่อนซี้แข่งขันพนันมือ 
จะเล่นหมาก ห้าเจ็ดเก้าเท่าไรหนอ..รอตกลงกันได้แน่แหละหรือ 
วางหมากกองตรงกลางจัดแถวคือ..กำแพงชื่อตีแตกแถวกระดาน 
เล่นตาห้าคนแรกเรียงห้าเม็ด........เสร็จคนสองวางต่อรอประสาน 
คนที่สามถัดไปเป็นเสร็จการ........ขีดเส้นด้านหน้าแถวสักหนึ่งวา 
ถัดไปอีกสองวาขีดอีกเส้น..........พวกลงเล่นตรงนี้ยืนชิดหน้า 
มิล้ำเส้นมองไปแถวมะค่า...........ปั่นลูกหาแถวนั่นเป้าโยนกัน 
สองนิ้วชี้คีบเคยลองปั่นคุณ.........ให้ลูกหมุนติ้วติ้วดีนักสรรพ์ 
หมุ่นเก่งแล้วลองโยนไปแถวพลัน.ลูกเคยมันโดนแถวได้ยิ่งดี 
ล้มเท่าไรเก็บไปเป็นของเรา.........ต่อไปเขาโยนมั่งตามวิถี 
ลูกใครชิดโยนอีกรอบสองมี.........จากตรงที่ลูกตกนั่นปะไร 
ครบทุกคนรอบแรกจบลงแล้ว.......ตรงแถวมีเม็ดเหลือทำไฉน 
จัดเรียงอีกรอบสองแข่งกันไป......จนหมดได้ลูกมะค่าก็จบลง 
จะเล่นใหม่ถามไหม่เท่าไรหนอ.....บางคนขอตาสิบตามประสงค์ 
สิบก็สิบสามคนยังมั่นคง.............วงมะค่าเดิมพันสนุกดี 
เข้าประถมยังเล่นไม่ยอมหยุด.......แต่เปลี่ยนชุดลูกใหญ่มิหน่ายหนี 
มะค่าโมงลูกโตเล่นครานี้............ต้องไปที่ลานวัดสะอาดพลัน 
ทั้งโล่งกว้างวางหมากสะดวกยิ่ง...โยนก็กลิ้งหมุนติ้วปลิวชวนขัน 
กระทบแถวแตกกระจายสนุกกัน....มันจนลืมทานข้าวก็เคยมี 
รำลึกถึงความหลังครั้งเยาว์วัย......ประมาณได้สิบขวบตามวิถี 
ไปเรียนเจอวันเด็ก 
ยังมิเกิดวันเด็กยังไม่มี................เรียนอยู่ที่โนนสังวิทยา 
ปีสองสี่เก้าแปดเรียนมอหนึ่ง........ยังตราตรึงเหตุการณ์นานนักหนา 
ปีสองสี่เก้าเก้าค่อยมีมา..............เขาเรียกว่าวันเด็กยังงุนงง 
ครูสั่งเข้าแถวเพลินเดินขบวน.......ประกาศชวนที่ว่าการจุดประสงค์ 
ไปพบนายอำเภอเป็นมั่นคง.........จำได้ธงเขียวเหลืองของโรงเรียน 
เขาถือคู่ธงชาตินำขบวน.............มิเรรวนเรียบร้อยสถิตเสถียร 
ยืนนิ่งฟังโอวาทนับจำเนียร..........บ้างก็เพียรยืนหลับคำนับไป 
โดนมะเหงกเคาะหัวกลัวก็ตื่น........กลับมายืนตรงบ้างยังสงสัย 
เขกหัวกูอยากรู้มันเป็นใคร............ข้าเองใหญ่พอตัวไม่กลัวมึง 
เสียงคุณครูประจำชั้นเพื่อนหัวร่อ...จำต้องหงอเงียบไปไม่กล้าอึง 
โดนอีกทีสามคราเพื่อฮาตึง.........แถมโดนดึงหูเจ็บนี่กระไร 
นานสักครึ่งชั่วโมงโอวาทจบ........ก็ถึงพบอิสระทำไฉน 
ครูเขาปล่อยตามสบายชวนกันไป..กลับบ้านไงเจ็ดกิโลโถสุดเพลิน 
มีทางลัดตัดตรงไปถึงบ้าน...........ลัดเลาะผ่านป่าไม้ดังเขาเขิน 
พวกป่าไผ่เต็งรังมันเจริญ.............รกชัฏเกินชอบบุกสนุกดี 
คล้องกะปอมตลอดทางช่างขยัน...เล่นติดพันชอบใจในวิถี 
จนบ่ายคล้อยหิวข้าวทำไงดี.........ก่อไฟซีย่างกะปอมมากินกัน 
เปิดห่อข้าวแจ่วบองของมีครบ......เป็นระบบมีประจำนำมาสรรพ์ 
ผักกระโดนสะเม็ดเด็ดมาพลัน.......ฝาดรสมันอร่อยลิ้นกินคนเดียว 
อิ่มบุกป่าล่าพร้อมกระปอมจับ......จวนค่ำกลับถึงบ้านพาลนึกเสียว 
กลัวแม่ดุไถลกันทั้งวันเชียว.........แม่ยิ่งเฮี้ยวดุเก่งทำปากดี 
พอดุเสร็จข้าวปลาหารพร้อม........แม่มิยอมให้หิวอย่ากลัวหนี 
ดุด่าเสร็จได้กินเป็นทุกที.............มิเคยตีหวดลมข่มให้ดู 
ช่วงเข้าเรียนมอหนึ่งที่โนนสัง......ไปพักยั้งบ้านยายอายอดสู 
ยากปรับตัวทำไฉนมิใครรู้............มิมีครูสอนให้เด็กในเมือง 
ต้องหาบน้ำใส่ตุ่มกลุ้มจริงนัก.......เดินไปตักสองกิโลโถนึกเคือง 
ทำกิจบ้านการเรีอนมิได้เรื่อง........เขาว่าเปลืองข้าวน้ำช้ำนึกอาย 
ชอบเล่นเกมหมากฮอส 
เก่งแต่เล่นเลิกเรียนมันเมามั่ว.......ชอบทำตัวไร้สาระมันกระหาย 
ชอบเล่นหมากเกมกระดานดูวุ่นวาย..คุณผู้ชายในตลาดชอบเล่นกัน 
เลิกเรียนผ่านยืนดูจนรู้หมด..........ฉลาดกฏกติกาจนน่าขัน 
พอเขาว่างลองเล่นจนติดมัน........จึงติดพันอยากเล่นเป็นเจ้าครอง 
เอาชนะผู้ใหญ่เกมหมากฮอร์ส.......มันสุดยอดลุงชอบตอบสนอง 
เจอหน้าชวนเล่นหมากอยากจับจอง..แพ้เด็กต้องแก้มือเขาถือกัน 
เลยต้องช่วยลุงแก้กันบ่อยบ่อย......เจ้าเด็กน้อยมีชื่อลือเล่าขัน 
แพ้เจ้าเด็กมอหนึ่งนี่สำคัญ...........แต่เด็กมันเอาจริงไม่เบามือ 
บางร้านยังยอมแพ้ไม่แก้แล้ว........โดนเพื่อนแซวกลัวเด็กมิกล้าหือ 
เล่นจนเขาให้นามว่าเด็กดื้อ.........จนได้ชื่อแก่แดดรู้ทั่วกัน 
เป็นเด็กบ้านเศรษฐีไม่ดีนัก..........มิรู้จักกิจบ้านงานเสกสรรพ์ 
โดนบ่นว่านานาสาระพัน.............มินานวันต้องลามาเดินเรียน 
เจ็ดกอมอไกลหน่อยพอทนไหว....เช้ามืดไปเดินเดี่ยวเทียวอ่านเขียน 
เดินอยู่สองสามเทอมมีเพื่อนเพียร..รุ่นน้องเปลี่ยนชื่อเขาร่วมทางเดิน 
เป็นเด็กวัดรู้จักทำงานบ้าง 
ขึ้นมอสองชวนกันไปอยู่วัด.........พ่อก็จัดฝากให้มิได้เขิน 
เป็นศิษย์วัดทุ่งสว่างทางดำเนิน....ดีเหลือเกินฝึกงานได้มากมาย 
ทั้งหลวงพี่หลวงพ่อท่านเรียกใช้...ตักน้ำใส่ตุ่มเต็มสนุกหลาย 
ไปหาบน้ำถึงไกลไม่วุ่นวาย.........ชอบกรีดกรายอวดสาวผิวขาวนวล 
ที่บ่อน้ำรอคิวช่วยตักให้..............ส่งทรามวัยเรียบร้อยค่อยเหหวน 
ตักของตัวเร็วไวไม่เรรวน............พรรคพวกชวนหาบน้ำกลับวัดไป 
ทำวัตรเช้าจัดการสถานที่............ตามหลวงพี่ทำวัตรขัดนิสัย 
เตรียมบาตรส่งมือท่านชาญชอบใจ..ท่านจักได้โปรดสัตว์วัตรประจำ 
กลับมากวาดลานวัดกำจัดขยะ......มินานกะไปรับบาตรนึกขำ 
พระท่านเสร็จรับบาตรอุ้มเดินนำ....ไปจัดทำที่ตักบาตรบนศาลา 
ตอนเช้าเช้าโยมเขาจะตักบาตร.....ค่อยจัดถาดสำรับกับข้าวหนา 
เจ็ดโมงเศษพระขึ้นรีบเข้ามา........จัดน้ำท่าถวายก่อนรอรับงาน 
เขาเรียกให้ไปยกของถวาย..........มิวุ่นวายปกติเชิญเรียกขาน 
พวกเด็กวัดเราขยันทุกกิจการ........ดังลูกหลานตายายท่านเมตตา 
พระฉันเสร็จสำรับยกกลับให้.........คุณยายได้จัดการเรียบร้อยหนา 
ส่งถ้วยชามถาดเปล่าให้เรามา.......ยกไปท่าสระน้ำล้างให้ดี 
จัดใส่เข่งยกไปได้ผึ่งแห้ง.............คุณยายแจงสำรับตามวิถี 
แบ่งให้เด็กวัดมาท่านปราณี..........มิรอรียกไปได้ทานกัน 
สิบเอ็ดคนเด็กวัดยายจัดให้...........เสร็จจักได้ทำกิจอื่นพร้อมสรรพ์ 
แปดโมงต้องไปเรียนนี่สำคัญ........มีบางวันไปสายมีหวายรอ 
ครูมองหน้าไม่ถามไม่ต้องสอบ.....รู้คำตอบเด็กวัดสายอีกหนอ 
คนละสามไม้เรียวตีแค่พอ...........ระเบียบขอเบาเบาครูเข้าใจ 
มิได้สายเพราะชอบจะเตร็ดเตร่.....มัวโอ้เอ้ชักช้ามาสายไฉน 
แต่กิจวัดบางครามาสายไป..........ต้องรับใช้วัดก่อนค่อยมาเรียน 
เรียนมัธยมต้นที่โนนสัง 
อยู่มอหนึ่งสองสามที่โนนสัง........ตอนนั้นยังแห่งเดียวสอนอ่านเขียน 
เอกชนท่านจัดมาจำเนียร............ได้พากเพียรศึกษาวิชชาการ 
เขาสอนเป็นชั่วโมงแปลกใจนัก.....ได้รู้จักคุณครูสอนประสาน 
ครูละเรื่องวิชาตามเชี่ยวชาญ........ครูบางท่านสอนคณิตวิทยสังคม 
เรียนประวัติเรขาภาษาไทย..........บางคาบได้เรียนอังกฤษประสิทธิ์สม 
คัดเขียนไทยเรียงความค่านิยม.....คุณครูชมผ่านเกณฑ์การประเมิน 
ปลายปีสอบเลื่อนชั้นเรียกสอบไล่.ต้องสอบได้เปลี่ยนชั้นน่าสรรเสริญ 
ญาติพี่น้องยินดีพ่อจำเริญ...........หากตกเกินเจ็บอกกว่าตกตาล 
ต้องซ้ำขั้นหนึ่งปีมันเจ็บปวด........สมัยทวดเขาประเมินจัดสอบสาน 
เราสอบได้ที่หนึ่งมานับนาน.........ประถมผ่านที่หนึ่งมาสี่ปี 
มัธยมเป็นหนึ่งยึดไว้ได้...............สบายใจเรื่องเรียนเพียรวิถี 
เขาจัดเรียนกวดวิชาเรามิมี..........ค่าเรียนชี้แพงไปไม่มีเงิน 
แต่ผลสอบที่หนึ่งประจำเสมอ.......พวกเพื่อนเกลอมันล้อจนนึกเขิน 
มึงรู้จักข้อสอบดีเหลือเกิน...........ที่หนึ่งเพลินทุกทีบักหมีดำ 
ความจริงเรืองเรียนดีเคยมีชื่อ......นามระบือสอบปอสี่นี่น่าขำ 
คะแนนสูงที่หนึ่งยังจดจำ............ที่อำเภอกมลาไสยชนะมา 
เขาให้สิทธิ์เรียนต่อหกปีครบ........เรียนจนจบมัธยมกิจศึกษา 
แต่ก็พลาดครอบครัวย้ายอำลา......สืบเสาะหาที่ทำกินย้ายถิ่นเดิม 
กาฬสินธุ์ถิ่นเก่ากมลาไสย...........เก้าแปดได้ย้ายมาศึกษาเสริม 
มัธยมโนนสังเรียนต่อเติม...........ตอนนี้เริ่มเป็นคนเมืองอุดร 
สอบเข้าเรียนเกษตรได้ที่ ๓๙ 
สามปีจบมอสามตามที่หมาย.......พ่อให้ย้ายเรียนเกษตรอนุสสรณ์ 
สองพันห้าร้อยหนึ่งจึงต้องจร.......แบบกินนอนเด็กประจำกระทำการ 
เขารับเด็กสองห้องเก้าสิบคน.......ห้องแรกผลจากคัดตามที่ขาน 
นักเรียนทุนเรียนดีคัดคนชาญ.......จังหวัดผ่านแผนเขตเกษตรกรรม 
เหลือสอบเลือกทั่วไปสี่สิบห้า.......พ่อเราพาไปสอบยังนึกขำ 
ได้ที่สามสิบเก้ายังจดจำ..............เจ็บใจซ้ำมิเคยโหล่โง่หรือเรา 
แต่นั้นมาตั้งใจใฝ่ศึกษา...............อ่านตำรามากมายให้หายเขลา 
ห้องสมุดโรงเรียนก็มิเบา.............อ่านจบเอาแทบทุกเล่มสบายสบาย 
เว้นเฉพาะภาษาต่างประเทศ........มันมีเหตุอ่านมิออกยากเหลือหลาย 
ภาษาไทยอ่านได้มีมากมาย........จนกลับกลายเป็นหนอนแทะตำรา 
ห้องสมุดโรงเรียนหมดสนุก.........อ่านทุกเล่มอ่านไวด้วยเชียวหนา 
ห้าร้อยหน้าต่อวันคืออัตรา...........ฝึกปรือมาต้องทำประจำวัน 
พวกการตูนนิยายช่วยได้มาก........มิลำบากห้าร้อยยังนึกขัน 
หนังสือภาพเปิดดูนับหน้ากัน........ห้าร้อยนั่นน้อยไปไม่ยากเย็น 
พอสอบไล่แปลกดีได้ที่หนึ่ง.........แถมยังตรึงเอาไว้ให้ได้เห็น 
คนเรียนเก่งของจริงต้องเรียนเป็น..ดูเปอร์เซ็นต์แปดสิบบวกทุกเทอมไป 
ตกงานเพราะเขารับคนจบสูงกว่า 
สามปีจบเกษตรได้ที่หนึ่ง............แต่ก็ถึงตอนจบเหตุไฉน 
ปีสองห้าศูนย์สามเขารับให้.........มีสิทธิ์ได้สอบรับราชการ 
ครูมอหกประถมรุ่นสุดท้าย...........อีกมากมายเพื่อนเราเขาประสาน 
พวกเกษตรตำบลคนทำงาน.........ขาดคนท่านรับเพิ่มมอหกไป 
เสียดายเราอายุต่ำกว่าเกณฑ์.......แค่รู้เห็นมิมีสิทธิ์ทำไฉน 
ยังมิขึ้นทะเบียนทหารไง.............สิบแปดไซร้เขารับเข้าทำงาน 
ต้องรออีกสองปีถึงมีสิทธิ์............แต่เขาปิดรับแล้วฟังว่าขาน 
เลิกรับครูมอหกประจำการ...........จะต้องผ่านปอกอศอประกาศมี 
พวกเกษตรตำบลรับสูงขึ้น...........จนชักมึนทำไฉนในวิถี 
เคยวาดหวังเอาไว้สิบแปดปี.........คงเปรมปรีดิ์ได้สอบระบอบการ 
เป็นอันจบไม่มีที่ให้สอบ..............ถึงมิชอบอยู่เรือนเพื่อนเขาขาน 
ถามอยู่เรื่อยเมื่อไรจะได้งาน........อายนะท่านเรียนจบว่างวันวัน 
สาระพัดสำเนียงเสียงติฉิน...........ยินเขาว่าเรียนไปไม่สร้างสรรค์ 
เสียเงินทองมากมายนับหมื่นพัน...งานสักอันก็ไม่มีไม่สมควร 
มิอยากยินก็ต้องฟังพลังตก..........ยากจักยกใจสู้ดูน่าสรวล 
คงเป็นช่วงตกอับกลับนึกชวน......ให้ทบทวนชีวิตอนิจจัง 
ลูกผู้ชายฝึกถักทอและจักสาน........ 
งานถักถอฟั่นเชือกเลือกทำได้......ปอปลูกไว้เต็มสวนควรเสาะหา 
เล็นเชือกป่านสานแหฝึกปรือมา....หนักหน่อยถ้าเชื่อกล่ามผูกวัวควาย 
ฟั่นเชือกคร่าวเส้นใหญ่ไถคราดขึง.วัวลากตึงเหนี่ยวแน่นมิขาดหาย 
ต้องฟั่นเองทั้งนั้นมันวุ่นวาย........ล้วนสบายฝึกได้ไม่ยากเย็น 
งานจักสานสนุกเราเอาทุกอย่าง...พ่อเป็นช่างชั้นดีตามที่เห็น 
พี่ชายยิ่งชอบช่างทุกอย่างเป็น.....มาเคี่ยวเข็นให้ฝึกลองตรึกตรอง 
แรกให้สานลายขัดตอกแข็งแข็ง...นี่มาแกล้งหรือไฉนได้ลายสอง 
ท้ายก็เป็นตะแกรงร่อนรำกรอง.....พี่สาวมองบอก"เขิง"ไว้ร่อนรำ 
สานกระด้งกระจ่อพอทำได้........จะสานไซถักลอบชอบนึกขำ 
งานไม้ไผ่มิง่ายหลายกิจกรรม......ฝึกกระทำมากมายสบายดี 
หนักสานฝาลายคุบสี่ปล้องยั้ง.....ห้าปล้องผังทางยาวตามวิถี 
เปลี่ยนฝาบ้านของเก่านานหลายปี.ควรจักมีฝาใหม่ไว้เปลี่ยนกัน 
เปลี่ยนสามด้านเจ็ดแผ่นช่วยกันทำ..จักตอกนำไม้ไผ่ลำใหญ่สรรพ์ 
ไผ่ตงบ้านเหนียวดีนี่สำคัญ..........พ่อตัดมันมาไว้ให้ฝึกปรือ 
แจกมีดให้ลับคมชมว่าขลัง.........ลับระวังเบาเบาคนเขาถือ 
ลับบ่คมละเหี่ยมันเสียชื่อ............ลับต่อคือสองข้างลับเบาเบา 
จนไม่เห็นสันคมแหละใช้ได้........นำมาใช้จักตอกตัดผ่าเหลา 
สะดวกงานระวังมือจะบาดเอา......โดนบาดเราได้แผลเป็นประจำ 
จักตอกเสร็จก็สานผ่านยากหน่อย..แต่เรียบร้อยคนขยันมันน่าขำ 
มีโอกาสฝึกงานจักสานทำ .........ของใช้นำมาบอกเหมือนหลอกกัน 
ชิ้นแรกสานฝาแตะตบตั๊กแตน......อย่าดูแคลนมิง่ายขายหน้าสรรพ์ 
สุดฝีมือฝึกไปได้สามอัน.............ก็น่าขันสานยากเอาเรื่องเชียว 
สานพัดบ้างกระด้งแลกระจ่อ........ยังมิพองานละเอียดยากแหลเหลียว 
สานกระเช้าครุตะกร้าเรียงมาเชียว.ทำงานเดี่ยวครูปล่อยไม่ลอยนวล 
เสร็จนำส่งพ่อพี่มีคนตรวจ...........ชอบมากกวดสานครุจนนึกสรวล 
ตอกกลมกลมเหลี่ยมๆตามกระบวน..สานแล้วชวนชันยาทาให้ดี 
ต้องขังน้ำไม่รั่วแหละใช้ได้..........เขาเอาไปตัดน้ำตามวิถี 
ครุกะแป๋งมิรู้ยังมิมี.....................สังกะสีป๋องนมเพิ่งเกิดมา 
เก่งมากขึ้นลอบไซสานยากเข็ญ...ทำยากเย็นครูฝึกเรียกหา 
เตรียมเครื่องมือมากมายไว้จัับปลา..ยากนักหนาจักสานมิขาดมือ 
ลอบไซเผียกถักไว้มิได้ว่าง..........ฝนมาช่างพอดียามนี้หรือ 
จะทำต้อนทำต่งนั่นแหละคือ........มิต้องซื้อหาใครได้ใช้การ 
๑๐ ฝึกงานไม้ ทำเครื่องมือทำนาไร่........ 
พี่ชายชวนเข้าป่าหาถากเสา.........เอามาสร้างกระท่อมนาตามว่าขาน 
กระท่อมเดิมปลูกมานับช้านาน.....ถึงถึงกาลรื้อถอนทำใหม่กัน 
พาไปดูต้องใช้อะไรบ้าง.............จะเป็นช่างดูไว้ให้พร้อมสรรพ์ 
เสาหกต้นหกศอกที่นำคัญ...........เครื่องบนนั้นหัวเสาสามคู่มี 
ติดตั้งจั่วเอาไว้พาดระแนง...........หลังแปแต่งควบคู่ดูวิถี 
พาดห่างกันสักศอกบอกพอดี.......ตรงนั้นชี้พาดกลอนลำดับงาม 
ตับหญ้าคามัดติดกลอนนั่นแหละ...แน่นยากแกะมัดดีพาทีถาม 
มีแป้นเกล็ด สังกะสีดีทุกยาม........ฝนตกตามแดดกล้าหลังคาดี 
มิกังวลกันได้ทั้งแดดฝน..............ด้านล่างคนอาศัยได้หลบหนี 
ยามฝนตกแดดออกบอกมาซี.......หลบในนี้แสนสบายคลายกังวล 
สรุปงานต้องทำสร้างกระท่อม......บ้านหลังย่อมดีดีมิสับสน 
กระทำได้ย่อมง่ายสร้างเรือนตน....หนึ่งเริ่มต้นที่เสาสำรวจงาน 
ป่าหัวไร่ปลายนานเขาแผ้วถาง......เขาทิ้งขว้างต้นใหญ่ไฟเผาผลาญ 
ยังมิไหม้ขอเขาไม่ต้องการ..........เชิญจัดการลากหนีให้ทีคุณ 
เลือกขนาดพอดีทำเสาบ้าน.........ห้าศอกผ่านหกท่อนมิหันหุน 
กลับไปบ้านขับล้อเทียมควายรุน...ลากไปปุนแปลงเสาที่นาตน 
ถึงกระท่อมทิ้งไม้กองไว้ก่อน........ว่างจักจรถากเสามิสับสน 
เร่มสี่เหลี่ยมดัดตรงดูชอบกล........อีกรอบมนได้เสาแปดเหลี่ยมงาม 
ขวานเราใช้ขวานหอนตอนถากเสา...จ้วงฟันเอาเย็นใจใครอย่าถาม 
วันละต้นหกศอกที่เคยตาม...........กลมกลึงยามทำเสร็จเด็ดฝีมือ 
รอบที่สองคานตงอย่างละสาม.....เลือกไม้งามหกศอกเศษเขาถือ 
เผื่อไว้เกินยามสอดเสาแหละขื่อ...จักได้ซื่อจำนงตงและคาน 
ถากสี่เหลี่ยมผืนผ้ารวมหกท่อน.....ครบแล้วท่อนตัวใหญ่ได้สืบสาน 
ส่วนเครื่องบนไม้ไผ่ตัดไว้นาน......แช่น้ำผ่านมอดไม้มิไต่ตอม 
ทำหน้าจั้วสามเหลี่ยมฐานหกศอก.สูงสองศอกเศษหน่อยค่อยถนอม 
ตาปูย้ำหวานรัดแน่นไม่ยอม........เตรียมให้พร้อมตรึงแน่นจั่วสามอัน 
คุณพ่อตามอบที่ให้หนึ่งแปลง......ตามที่แจ้งเตรียมที่ไว้พร้อมสรรพ์ 
ปรับที่แล้วขุดหลุมลึกสำคัญ........หกสิบนั้นนับเซ็นต์ลึกพอดี 
เจาะเสาไว้สอดคานทั้งหกต้น......ปลานส่วนบนบากร่องขื่อวิภี 
พาดหน้าจั่วใช้ขื่อฐานย่อมมี........สะดวกนี่กระท่อมสบายสบาย 
เครื่องบนมีไม้ไผ่มัดติดตรึง.........ขนาดดึงมิโยกตลอดสาย 
เหลือแต่มุงหลังคามิกลับกลาย.....ตับหญ้าขายอยู่ไหนไปหามา 
ตงไม้ไผ่ปูฟากสักสองชั้น............ตรึงให้มั่นดีหน่อยค่อยสรรหา 
จะนั่งนอนก็เกษมเปรมปรีดา........ส่วนเป็นฝาก็ฟากมิยากเย็น 
ทำประตูหน้าต่างไม้ไผ่ช่วย..........เสร็จก็สวยไม่เบาใครเขาเห็น 
ทำเรือนหอยังได้เรือนไผ่เป็น........ทำเล่นเล่นน่าอยู่ก็ดูดี 
มีคำถามสับฟากทำแบบไหน........ก็ไม้ไผ่ลำโตโตหาดูถี 
พวกไผ่ตงไผ่ซางถามากมี...........ตัดมาซีทำฟากมิยากเย็น 
ตัดหัวท้ายตามยาวที่ประสงค์.......เลาะข้อตรงเรียดีตามที่เห็น 
ถามอีโต้คมกริบลับให้เป็น...........สับเล่นเล่นได้ฟากมาใช้งาน 
เคยเห็นเขาใช้รถตักดินช่วย..........ลานดินสวยเรียเรียงเคียงประสาน 
ไผ่โดนเหยียบก็แตกแทบแหลกราน.แต่บันดาลเป็นฟากหลากใจเชียว 
มีดคมคมตกแต่งเป็นแผ่นยาก.......เลยมิยากเสร็จไวได้แลเหลียว 
ฟากห้าสิบนับแผ่นเหยียบรอบเดียว..มิต้องเทียวหลายรอบชอบจริงจริง 
๑๑ ฝึกแปรรูปไม้ทำเครื่องเรือน........ 
พี่ชายบอกเครื่องบนได้ไม้พลวง....อยู่นานล่วงหลายปีที่ชายหญิง 
สร้างเรือนหอเขาใช้ไม่ต้องติง......หลังคาทิ้งหญ้าเปื่อยเครื่องยังดี 
แต่ต้องหาไม้แก่นมาแปรผัน.........จะเสกสรรค์หลายอย่างต่างวิถี 
ไม้ระแนงตงคานได้มากมี............แปรรูปชี้ใช้การงานมากมาย 
ไม้หัวไร่หัวนาถ้ามีอยู่.................เทียวหาดูพอได้ไม่ต้องขาย 
เอามาจัดแปรรูปคุณกระจาย........พวกลูกชายช่วยกันขยันงาน 
เขามีเลื่อยอกตลกนัก................ตอนรู้จักใหม่ใหม่ได้ประสาน 
สองคนดึงคนละข้างต่างชำนาญ...ช่วยกันฝานท่อนไม้ให้เปลี่ียนแปร 
เป็นกระดานขื่อตงทำได้หมด........บ้างกำหนดไม้ฝาตามกระแส 
เหมือนโรงเลื่อยผลงานก่อนกาลแล..เคยฝึกแท้ทำได้ไม่ยากเย็น 
เลื่อยไม้ได้ตีค่าว่าคนเก่ง.............ใครก็เล็งลูกใครยามได้เห็น 
ไปจีบสาวข่าวเขาอยากให้เป็น......เขยเขาเน้นแบบนี้ที่พอใจ 
อีกงานพวกเครื่องมือทำนาสวน....พวกเราชวนเพื่อนกันขยันฉไน 
เข้าป่าดงเสาะหาฝ่าพงไพร..........หาหางไถหาคราดมิพลาดงาน 
ตอมะค่าประดูที่ดูสวย.................รูปทรงช่วยทำไถใส่หัวผาน 
รีบขุดเซาะเจาะเอากระทำการ.......สองวันผ่านค่อยได้หางไถมา 
ปีหนึ่งเตรียมสามชุดขุดมาไว้........สบายใจแตกหักจักแลหา 
เปลี่ยนซ่อมได้ไม่ต้องเสียเวลา.....มีปัญญาขยันนักรักการงาน 
สำหรับคราดมิยากถากไม้ตรง.......เป็นรูปทรงแม่คราดใจอาจหาญ 
สามชั่วโมงเรียบร้อยแม่คราดชาญ.ต่อไปการเจาะรูรู้เรื่องดี 
หลักสองคู่เสี้ยมฟันสอดใส่ไว้.......ปลายแหลมไม้ฟันสรรงามสี 
คันชักลากสองอันเจาะช่องมี........สอดตรึงที่สองข้างห่างพอควร 
ปลายด้ามผูกแอกไว้ใส่คอควาย....จะได้ช่วยลากไปอย่าได้สรวล 
ต้องแข็งแรงแน่นหนาแลนุ่มนวล...แล้วค่อยชวนควายลากลำบากมัน 
๑๒ ชีวิตชาวไร่ชาวนา 
ยามไถดะไปแปรจะกว่านกล้า.......เรียกคราดมาสวมใส่คอควายสรรพ์ 
ให้มันช่วยลากคราดย่อยดินพลัน..คราดหญ้านั่นและขยะจะกวาดไป 
ช่วยเกลี่ยดินสม่ำเสมอดูดีด้วย.....คราดแหละช่วยเตรียมดินดูดีไฉน 
หว่านข้าวปลูกตกกล้าทำนาไว......ย่อมเข้าใจเครื่องมือแลใช้งาน 
อีกงานย่อยแต่สำคัญการฟั่นเชือก.ชาวเราเลือกป่านปอพอประสาน 
ปลูกเอาไว้ในสวนมานับนาน........พอใช้การตัดเลือกเปลือกทำปอ 
นิยมขูดเปลือกทิ้งใยตากแห้ง........เก็บไว้แปลงเป็นเชือกกันแหละหนอ 
หนึ่งฉีกเป็นเส้นย่อยมัดรวมพอ......บิดเกลียวต่อยืดยาวทำเชือกกัน 
สองเกลียวเชือกเส้นเล็กราวเส้นด้าย.ถักแหง่ายเทืองป่านงานเสกสรรค์ 
เอาไปใช้สานแหถักมองนั่น..........ยามเขาฟั่นเรียก"เล็น"เห็นอย่างง 
เริ่มฟั่นเชือกสองเกลียวเทียวปั่นขา..เกลียวเชือกมาสองอันพันมิหลง 
ยาวสักศอกพอแล้วเริ่มห้อยตรง.....ปลายเชือกคงห้อยมาคว้าจับมา 
สองนิ้วโป้งนิ้วชี้จับปลายเชือก......สองเส้นเลือกบิดเกลียวเหนียวแน่นหนา 
เชือกจักบิดเป็นเกลียวด้วยปัญญา..คนเขาพาสอนกันฟั่นให้เป็น 
เคยช่วยพ่อเล่นป่านสานแหห่าง....คำทานอ้างปลาชะโดตัวโตเห็น 
ฟันแหลมคมจับยากยามโลดเต้น...ขาดกระเด็นแหด้ายสบายมัน 
ต้องแหป่านสานมาตาห่างห่าง......จ้างชะโดเป็นฝูงมาพร้อมสรรพ์ 
ปลาลูกครอกตัวโตเท่าแขนั่น.......ยังผูกพันแม่ลูกมาเป็นแพ 
พวกด้ายพอหลบไปใช้ลำบาก......มิยุ่งยากเส้นป่าหากสานแห 
เจอชะโดเป็นฝูงทอดดีแม้...........มิเหลือแน่จับได้ไม่กังวล 
ต่อไปฟั่นเชือกเลือกเส้นใหญ่.......จัดกเอาไปล่ามวัวผูกควายสน 
ใช้ลากจูงคราดไถหนุ่มทุกคน.......ฝึกฟั่นจนชำนาญงานสามัญ 
นิยมเชือกสามเกลียวเที่ยวบิดเชือก..เล็กใหญ่เลือกเกลียวงามตามสร้างสรรค์ 
เกลียวสองหุนเชือกล่ามลากจูงกัน.ฟั่นออกมาห้าหุนกำลังดี 
รอบที่หนึ่งฟันไปได้สองเกลียว.....ย้อนกลับเที่ยวที่สองตรองวิถี 
เชือกงามเกลียวเรียบร้อยงดงามมี..ทำแบบนี้เชื่อล่ามงามน่าชม 
สนตะพายก็ใช้ขนาดนี้................กรรมวิธีบิดเกลียวเชือกเหมาะสม 
ม้วนพันกับก่างปอเขานิยม...........จะถักพรมเสื่อสาดฉลาดทำ 
ภารกิจงานช่างต่างฝึกฝน............ทุกผู้คนชาวบ้านนานฉนำ 
ฝึกลูกหลานกิจการงานประจำ.......ท่านแนะนำดีล้วนควรชื่นชม 
อีกเรื่องการหากินเป็นไฉน...........ทั้งผู้ใหญ่ต่างชิดสนิทสนม 
มีลูกหลานรักใคร่นัยนิยม............บอกอาคมวิทยามามากมาย 
๑๓ หากิน หามาได้ถึงได้กิน 
เรื่องทำมาหากินกันนินแหละ........จะลองแกะสอนอะไรให้มากหมาย 
ตอนเช้าเช้าตื่นมาพาลงทุ่ง.........ไปเพราะมุ่งหากินมีหลายหลาย 
เอาเรื่องแรกแปลใจกองขี้ควาย.....มันเรียงรายอยู่กลางแกมตอซัง 
พี่สาวนั่งเสียมขุดเขียพลิกออก......มิรู้ดอกเก็บอะไรใส่ลงถัง 
ตัวดำดำอ้อกุดจี่นี่ระวัง................อย่าได้พลั้งสับมันดูไม่งาม 
หมดสองกองย้ายไปที่แปลงอื่น.....มีดาดดื่นตามไปไม่ต้องถาม 
เข้าใจแล้วล่วงหน้ามากอ่นยาม.....พบแล้วตามพี่สาวไปขุดกัน 
สักสิบกองพี่สาวบอกพอได้.........มากลับไปที่บ้านพาลนึกขัน 
แม่กับพี่เด็ดปีกเด็ดขามัน............บีบขี้รันล้างน้ำสะอาดมี 
หม้อดินเผาใบใหญ่ตั้งไฟรอง.......เสร็จแล้ขอใส่คั่วตามวิถี 
แม่มิลืมเกลือหน่อยอร่อยดี..........สุกแล้วชี้ให้ลองยอดเยี่ยมจริง 
อร่อยมากมันมันช่างสรรหา.........ได้มาคัวก็เด็ดเด็กชายหญิง 
ถือจานเปล่ามาขอมิต้องติง.........แล้ววิ่งไปนั่งทานอาหารกัน 
อร่อยเหลือนานานได้ทานที........ขอบแบบนี้หายากลำบากสรรค์ 
อยู่บ้านนอกคอกนาหาได้พลัน.....เรื่องสำคัญหากินอีกมากมี 
๑๔ ขัวหอย
มุมคันนาหัวหอยรอยคนหา..........ถือเสียมมาเซาะไปไม่หน่ายหนี 
ต้องขยันอดทนไว้แหละดี............ลองดูซีหอยขมจมมากมาย 
ทีละตัวเซาะพบมันหลบซ่อน........มุดดินก่อนโคลนแห้งแล้งเหลือหลาย 
ไปขุดเซาะได้มาหอยกลับกลาย....อ่อมหอยคล้ายเลิศรสปรากฏการณ์ 
พี่ชายบอกได้ปีเลียนเสียงกบ.......เป่าอ๊บอ๊บแปลกมากหลากใจหาญ 
พี่ขัวหอยเราเล่นหลอกกบงาน......วิ่งไปด้านขวายั้งฟังเสียงมัน 
ไม้แส้ชี้กบร้องจ้องตรงไหน..........แล้วเดินไปตรงเสียนยินนึกขัน 
เราพี่น้องสองคนต่างทิศกัน.........เดินชนนั่นแหละกบซ่อนในรู 
รีบค้นไปไม่นานก็พบถิ่น..............ตรงที่ยินเสียงกบพบด้วยหู 
จำสำเนียงทิศทางสองข้างดู........ตามจนอยู่จุดตัดจึงชัดเจน 
ครู่หนึ่งก็พบได้ไม้แหย่ลอง..........โดนกบต้องนิ่มนิ่มที่เคยเห็น 
เปลี่ยนเอาเบ็ดเกี่ยวดึงมิยากเย็น...ตัวเป็นเป็นจับได้ชอบใจกัน 
ก็มีบ้างบางครั้งก็ยังพลาด...........ตัวประหลาดงูเห่าเราดึงขัน 
หลุดออกมารีบหนีไปเร็วพลัน.......งูเองมันกลัวตายเตลิดไป 
คนหกล้มลืมลุกวิ่งกันใหญ่...........ว่ายบกได้อยู่กับที่หนีมิเป็น 
พี่มาจับลุกได้ค่อยหัวร่อ..............ด่าแม่พ่อมึงวิ่งแบบที่เห็น 
หากเป็นเสือตายแน่มิยากเย็น.......ล้อกันเล่นสุขสันต์ขันน้องชาย 
พี่สาวไปนาลุ่มโนนกกกอก..........บอกมีกบเขียดซ่อนตามหลืบหลาย 
หน้าฝนดินโคลนตมมากมาย........แล้งกลับกลายแตกระแหงมีร่องรอย 
ร่องนั้นแหละเรียกหลืบกบเขียดซ่อน..แบบละอ่อนเขืยดแอ๋แถมพวกหอย 
เขียดบักหมื่นขาคำหลบตามรอย....มิใช่น้อยจับมาหาเขียดกัน 
อีกอย่างขุดหลุมหลอกบอกที่เร้น...ภายในเย็นน่าหลบกบเขียดสรรพ์ 
หาที่เร้นพบหลุมมาชุมพลัน..........ใต้ฟางนั่นก้นหลุมเกาะกลุ่มมี 
ขุดเอาไว้ทุ่งนาห้าหกหลุ่ม...........เลือกตรงชุ่มดินเย็นดักทางหนี 
หาหลบซ่อนกลางวันพลันพบที่.....หลุมดักชี้ลงหลบกบเขียดมา 
หลุ่มหนึ่งหกเจ็ดตัวมิเคยขาด........มิเคยพลาดเช้าดูรู้แลหา 
จับเอาได้พอแกงกบเขียดนา.........เป็นตำราทำกินท้องถิ่นเรา 
ช่วงเดือนหกต้นปีมีฝนชุก............เหมือนไปปลุกกบเขียดเบียดเบียนเขา 
หลบจำศีลหน้าแล้งนับนานเนาว์....น้ำมากเมาลืมกลัวก็ออกมา 
จับคู้เต้นร้องรำทำเพลงรัก...........แหกปากทักทายกันขวัญยิหวา 
เป็นคู่คู่วางไข่ให้ปรีดา................คนก็หาตามจับปรับโทษแรง 
ตายทั้งนั้นปิ้งย่างลงกระทะ..........มิลดละประหารดังศาลแขวง 
โทษอะไรไม่รู้กูจะแกง................คงโทษแย่งจับคู่หนวกหูคน 
ผ่านไปสองสามเดือนพวกลูกอ๊อด.มีบ้างรอดตาสวิงตางูผล 
โตเป็นกบเขียดหนุ่มชุมอึงอล.......ส่งเสียงจนหนวกหูรู้ฝนพรำ 
ยามค่ำคืนไฟส่องย่องคันนา........โดนจับมามากมายคล้ายถลำ 
มิเกรงกลัวพวกยักย์มารกระทำ......เอาไปทำต้มแกงก็มากมาย 
บางคนสานกับดักเรียกชื่อแงบ......ดูปากแบบตะข้องตะกร้าหวาย 
ปากเสียบงามีช่องเปิดทางท้าย.....เหยื่อล่อหมายใส้เดือนวางด้านใน 
ผ้าขี้ริ้วห่อไว้แต่ได้กลิ่น..............ไปวางดินชุ่มน้ำดูตรงไหน 
กบเขียดชอบหากินวางดักไป........ตกเย็นได้ออกมาหากินกัน 
กลิ่นใส้เดือนเริ่มเน่าเขาชอบนัก....มันก็มักแห่มาเสาะหาสรรพ์ 
เลาะเรียบกับดักเราบ้างเข้าไป......งับเหยื่อได้จักกินแต่ยากเกิน 
เขามัดแน่นปากกัดฟัดให้ขาด.......กบฉลาดพากเพียรน่าสรรเสริญ 
เท่ากับชวนพวากพ้องมาครับเชิญ..ย่งกันเพลินสองสามสี่ห้าตัว 
บางคนใช้วางเบ็ดก็เสร็จสรรพ......ง่ายหนาจับเขียดกบพบชวนหัว 
เขาขุดดินลานโคลนทาให้ทั่ว.......หวังจักยั่วกบกบมาวางท่ากัน 
เห็นลานโลงชอบมาท่าดังแบบ.....ลานคับแคบเบียดแย่งดังแข่งขัน 
แถมมีเหยื่อใส้เดือนแย่งกินพลัน....เบ็ดแหละนั่นติดไปไม่หลุดเลย 
จับกบเขียนมากมายหลายวิธี........คนบาปมีความรู้ปู่สอนมา 
๑๖ เรียนการจับปลา 
แล้วเรื่องปลาจับได้ตอนไหนเล่า...ชาวบ้านเขาหากินศิลป์ศึกษา 
เด็กประถมวันหยุดไปทุ่งนา........ตามพี่ป้าแม่พ่อก็ยินดี 
เราไปดูอ้ายชายเราเขาวางเบ็ด.....ปักจนเสร็จตามดูรู้วิถี 
ทำไฉนวางเบ็ดเสร็จมากมี........คนเป็นพี่เขาสอนกิจการงาน 
แปดสิบหลังพี่บอกเสร็จเรียบร้อย...เหยื่อหัวหอยจำมาพ่อว่าขาน 
จะได้ปลาตัวโตพ่อชำนาญ........ทำตามท่านบอกไว้ได้คอยดู 
ไปตรวจตราเบ็ดกันรอบที่หนึ่ง......หกโมงถึงตรวจไปได้ยินหู 
เสียงปลาตีตรงโน้นยังมิรู้........เดินถึงอยู่ปลาดุกติดเบ็ดเรา 
เหยื่อก็ล่อนเปลี่ยนไปก็หลายหลัง..บ้างก็ยังผ่านไปไม่ต้องเหงา 
ตีอีกแล้วครานี้แรงมิเบา........พี่จับเอาปลาช่อนตัวโตโต 
จนทุ่มหนึ่งกลับบ้านปลาสิบตัว......มิใช่ชั่วพ่อชมอพิโถ 
จับปลาเก่งพวกพึงอย่าคุยโว........รุ่งเช้าโผล่กู้เบ็ดกันอีกที 
ได้ปลานับสิบตัวปลาดุกหก........มันตลกปลาหมอสามตัวนี่ 
เป้นลูกมันขนาดนิ้วแหละพอดี......อวดมาตีติดเบ็ดเสร็จสามราย 
ส่วนอีกตัวปลาช่อนตัวใหญ่มาก....รอยมันลากเบ็ดไปไหนเบ็ดหาย 
ยินเสียงดิ้นอยู่ไกลไม่สบาย.........นึกว่าคล้ายหลุดเบ็ดแต่โชคดี 
พันกอข้าวดิ้นได้ก็ไม่หลุด...........พวกเรารุดตามไปอย่าได้หนี 
จับมาได้ตัวโตโอ้โชคมี..............เก่งนักพี่วางเบ็ดได้ปลากัน 
เคยได้ฝึกวางเบ็ดมาหลากหลาย...แบบมีสายยืดยาวเบ็ดราวสรรพ์ 
มีเชือกราวเบ็ดแขวนสักร้อยอัน....ฝึกมานั่นน้ำพองสะดวกดี 
ตามลำห้วยทุ่งนาก็พอได้...........มีหลักไม้ปักแน่นตามวิถี 
มัดราวเบ็ดปลายหลักปักมากมี.....ผู้เบ็ดถี่เมตรครึ่งกำลังงาม 
มีแบบจมเบ็ดหย่อนลงถึงพื้น........ปลาน้ำตื่นน้ำลึกมิต้องถาม 
เลือกเหยื่อถูกชนิดปลาเคยติดตาม..ดูพ่อยามวางเบ็ดพิเศษมี 
เหยื่อใส้เดือนนี่ครอบจักรวาล.......ปลามันรานรุกกินคงยินดี 
ทั้งปลาเล็กปลาน้อยหอยเร็วรี่.......ได้กลิ่นปรี่เข้าฮุบเร็วทันใจ 
ปลาดุกด้านปลาหมอปลาสลิด......ชอบประชิดฮุบเหยื่อมิสงสัย 
เหยื่อพวกนี้หมดง่ายถ่ายเร็วไว......จับปลาได้มากมายหลายแผกพันธุ์ 
แมงกะชอนจิ้งหรีดนี่ก็เริด............มันประเสริฐจริงนาอย่านึกขัน 
พวกปลาช่อนปลาดุกชอบฮุบกัน...เหยื่อปูนั่นปลาช่อนปลาบู่จอง 
เหยื่อใส่ไก่ใส้หมูหมักมีกลิ่น........เหม็นดังดินเน่านิดปลาทั้งผอง 
แย่งกันกินมากมายยายตามคลอก.จนแทบร้องเบือปลดปลาเบ็ดกัน 
พ่อทำต้อนจับปลามีฝาเผียก........รอยดินเปียกปลาตะกุยตะกายสรรพ์ 
คงจักข้ามคูคลองลองทำกัน........แผงเผียกกั้นเปิดปล่องลองดักไซ 
ด้านขวาลอบดักซุ่มคลุมด้วยหญ้า.เปิดช่องงาผ่านเข้าสบายสบาย 
ส่วนทางออกมิมีนี่กับดัก.............ปลาก็มักติดกันมีมากหลาย 
ทั้งกุ้งซิวปลากดหลดลวดลาย......มาตามสายน้ำไหลให้จับกัน 
เห็นพ่อขุดหลุมไว้ใหญ่กว้างศอก...ยาวก็บอกสักแขนแสนน่าขัน 
ลึกก็ศอกบอกว่าพวกปลามัน........ตกหลุมนั่นรอให้ไปจับเอา 
พ่อไปขุดโคลนหนองบึงมาใส่......ทาข้างให้กลินโคลนหลอกปลาเขลา 
นึกว่าหนองบึงใหญ่ได้กลินเมา......ตะกายเข้าจักถึงบึงใหญ่มี 
กลายเป็นหลุมดักปลาหมดท่าสิ้น..ยากจักดิ้นหลุดลงตรงวิถี 
แต่ละวันจับได้ดูแปลกดี.............ง่ายแบบนี้ทำต้อนตอนจับปลา 
จับด้วยตุ้มด้วยลอบก็ดูง่าย..........เขามีขายแล้วด้วยช่วยเสาะหา 
ซื้อมาใช้สะดวกดีมีราคา.............ถูกซื้อมาเอาไว้ใช้ดักดู 
เหยื่อรำอ่อนขนมปังล่อปลาน้อย..ไส้เป็ดคอยปลาใหญ่กระดูกหมู 
เอามาล่อปลาลอบและไซรู้.........เคยทำอยู่มากมีดีทีเดียว 
๑๗ ลอยเรือจับปลาที่เขื่อนอุบลรัตน์ 
มีเวลาลงเขื่อนวางตาข่าย........สนุกหลายลอยเรือได้หวาดเสียว 
น้ำยี่สิบเมตรลึกน่ากลัวเชียว........ตัวเป็นเกลียววางเบ็ดเสร็จต่ออวน 
หกโมงเสร็จพายเรือไปที่ทับ........เพื่อนเขากลับมาก่อนนอนเสสรวล 
เสียงร้องรำทำเพลงเก่งกระบวน......ทั้งยั่วยวนเหล้าขาวออกฤทธิ์แรง 
หมดปลาเผาหลายไม้ไอ้พวกนี้.......ขยันดีเรื่องเหล้าเขาคอแข็ง 
ปลาเบ็ดเราเขารู้เราไม่แพง........มิต้องแย่งยกให้ใคร่กินปลา 
อยู่ที่เขื่อนหาง่ายสบายเพื่อน..........มิต้องเตือนมันเลือกจับเองหนา 
จะปิ้งย่างเผาเกลือเมื่อเรามา........เพื่อนมันหากินง่ายคลายกังวล 
ลอบขังปลาของเราเอาวางไว้........พิงตอไม้เพื่อนมาตรวจตราผล 
มีเยอะไหมจัดการเก่งทุกคน........มันเผาจนสุกดีสามสี่ตัว 
ไปตั้งแค้มป์หาปลาสองสามคืน.......เพื่อนเขายืนใช้อวนก็เพียงพอ 
ส่วนเราอวนก็มีห้าหกผืน........เบ็ดน้ำตื้นน้ำลึกครบครันหนอ 
เลยมีงานต้องทำมิต้องรอ........ค่ำมืดถ่อเรือลอยลำตรวจตรา 
สักสองทุ่มได้พักจักหลับนอน........ก็ถึงตอนทานข้าเราคนเดียว 
ได้ปลาเผาเพื่อนทำนำมากิน........จนหมดสิ้นอิ่มหนำสำราญใจ 
ตีสี่เศษตื่นมาหากู้เบ็ด........กว่าจะเสร็จจวนแจ้งแสงทองไข 
ถึงรอบกู้อวนข่ายหน่ายกระไร........มันติดได้ติดดีมีแต่ปลา 
อวนลึกถึงสี่ศวกเป็นเกลียวเชือก......ยากจักเลือกปลดได้ทำไงหนา 
สาวกองไว้ในเรือละลานตา........ตะเพียนมาเป็นเทือกเลือกยากเกิน 
มาถึงบ้านพี่สาวแม่มาช่วย........ปลดปลาด้วยฟังบ่นจนนึกเขิน 
มันติดได้ติดดีมีแต่เพลิน........ปลาบังเอิญติดอวนปลดไม่ทัน 
สองปีได้จับปลาหากินอยู่........ได้ความรู้มากมายหลายอย่างสรรค์ 
จับปลาเล็กปลาใหญ่ล้วนสำคัญ......เทคนิคนั้นมากมีวิธีการ 
จากพอศอสองห้าศูนย์สี่ครบ........มาบรรจบหนึ่ศูนย์มีคำขาน 
ควรมีเมียแล้วหนาบ้าแต่งาน........ดูนั่นหลานสาวครูเธอผู้ดี 
ช่างขยันนัขแข็งทำนาไร่........เธอทำได้เก่งนักสมศักดิ์ศรี 
กิริยามรรยาทงามเธอมี........คนแบบนี้เป็นสะใภ้ได้เยี่ยมเกิน 
เลยต้องแย้งแต่งยังมิได้ดอก..........จะขอบอมิบวชก็นึกเขิน 
เป็นคนดิบมิดีเลยถูกเชิญ........บวชจนเพลินเบ็ดเสร็จถึงเจ็ดปี 
๑๘ อนุชีวประวัติหลังจากได้บวช 
ลุสองห้าหนึ่งศูนย์พูนสวัสดิ์........ชีพพิพัฒน์สังสารกาลวิถี 
บวชเป็นพระอยู่วัดก็หลายปี........หลายเรื่องมีแปลกต่างทางงดงาม 
ต้องทำวัตรสวดมนต์เช้าและเย็น......เลิกการเล่นทุกอย่างช่างน่าขาม 
คนชอบเล่นชอบสนุกมาทุกยาม......น่าติดตามเลิกได้หรือพ่อคุณ 
นั่นก็ผิดนี่ไม่งามตามแบบแผน........มันยากแสนศีลพระจะเกื้อหนุน 
ขัดเกลากายวาจาอ่อนละมุน........มุ่งหมายบุญสั่งกุศลผลมากมาย 
จะยืนเดินนั่งนอนสำรวมไว้........ระวังใจดีงามความมากหลาย 
ต้องศึกษาปฏิบัติวัตรแพรวพราย......มิใช่ง่ายเป็นพระจะจำเริญ 
ตื่นตี่สี่ทำวัตรที่ห้องนอน........จากนั้นจรทำวัตรมิขัดเขิน 
ตื่นแต่เช้าพร้อมกันกิจดำเนิน........เสร็จแล้วเชิญลานวัดปัดกวาดกัน 
ตีห้าครึ่งทำกิจส่วนตัวได้........เสร็จพร้อมไปบิณฑบาตรมิขาดสรรพ์ 
ทุกทุกเช้ากิจกรรมประจำวัน........จิตมุ่งมั่นสำรวมดำเนินไป 
พบญาติโยมทำบุญอบอุ่นจิต........แผ่ความคิดโมทนาจะหาไหน 
ท่านทำบุญเกิดกุศลผลเกริกไกร......ขอจงใด้ผลบุญจัตตุรพร 
อายุมั่นขวัญยื่นสดชื่นขวัญ........โสภาพรรณสุขสมสโมสร 
เพียบพลังจรูญจรัสวิวัฒน์บวร..........ทุกบทจรแผ่บุญกรุณใจ 
เจ็ดโมงครึ่งกลับวัดพักถิ่นมี........ยินเสียงตีระฆังเรียกมิสงสัย 
บนศาลาญาติโยมเรียกลงไป........รับไทยทานภัตตาตามเกิดมี 
พระเณรสิบนับดูก็ไม่มาก........แต่ลำบากชาวบ้านย่านวิถี 
ห่วงพระเณรจัดหาภัตตาดี........เลือกสรรที่เลิศค่ามาทำบุญ 
จัดสำรับสิบที่มีคาวหวาน........ถวายทานนิมนต์คนเกื้อหนุน 
ถ้าวันพระเจริญไชยมงคลคุณ..........ฟังเทศน์อุ่นอกใจไตรบำเพ็ญ 
ทานมัยสีลมัยได้ฟังเทศน์........ครบสามเขตกิริยาบุญที่เห็น 
แล้วค่อยฉันหลังเพื่อนมิยากเย็น......โยมจัดเป็นชุดพิเศษคนเทศน์มี 
บวชพร้อมกันหลายคนสนใจเรียน....ยากจักเพียรขาดครูรู้วิถี 
ถึงเวลาจัดส่งตรงบัญชี........นักธรรมมีรวมสิบใหม่แปดคน 
นักธรรมโทมีสองเคยบวชเณร........จึงเข้าเกณฑ์ชั้นโทมิสับสน 
ส่งบัญชีเรื่องเรียนยังกังวล........จนหลวงพ่อพระครูท่านแนะนำ 
วัดท่านห่างสองกอมอพอสอนได้....ส่งชื่อไปได้เลยเผยแล้วขำ 
ท่านก็สอนวัดท่านเป็นประจำ........กิจกรรมวัดเราเรียนสบาย 
มิต้องรอครูมาพากันเรียน............พวกเราเพียรไม่ท้อรอใจหาย 
อ่านหนังสือกันเองมิวุ่นวาย..........เรียนสบายตามใจคนอยากเรียน 
ปีนั้นส่งเข้าสอบสี่รูปไป...............สอบผ่านได้สองรูปผลอ่านเขียน 
ช่วยบันทึกไว้นามสำนักเรียน........มีคนเพียรสอบผ่านการประเมิน 
อยากเรียนต่อพอใจได้ศึกษา........เมื่อบวชมาเล่าเรียนมิขัดเขิน 
พึงพอใจศึกษาพาเจริญ..............ทางดำเนินถูกต้องดำเนินการ 
ว่างจะออกแสวงหาที่อ่านเขียน.....สำนักเรียนจริงจังหวังประสาน 
เรื่องเทศน์ธรรมสำคัญเกินประมาณ..ออกจากบ้านเที่ยวไปในตำบล 
จากโนนสังนากลางก็หลายวัด......หลายแห่งจัดนักธรรมคำสับสน 
แต่เลิกไปไม่มีครูบวชกังวล..........หลายแห่งหนร้างราน่าเสียดาย 
วันต่อมากระนวนคือที่สอง...........ก็จำต้องพลาดหวังน่าใจหาย 
รับไว้เต็มจำนวนมีมากมาย...........เชิญท่านย้ายไปหาที่ใหม่ดู 
กลับมาที่น้ำพองหนองหานจาง.....แปลกอยู่บ้างยินข่าวมาเต็มหู 
พระปราชญ์ท่านเทศน์ธรรมชนเชิดชู..นามพ่อครูเหลาทองชื่อโด่งดัง 
ไปถึงวัดพบพานเจ้าอาวาส..........พระยังขาดรับได้ตามที่หวัง 
คุณคำภาถอนตัวจะกลับยัง..........สำนักหลังเคยอยู่แต่ก่อนมา 
สามรูปคงสมัครเรียนกันที่นี่..........หลวงพ่อมีการุณบุญนักหนา 
หลวงพ่อเสาร์อภินันโทบุญญา.....กราบท่านตราเป็นศิษย์สนิทใจ 
ท่านเป็นศิษย์ต้นเค้าท่านเหลาทอง.ภาระครองสำนักมิสงสัย 
๑๙ เรียนนักธรรมนักเทศน์และบาลี 
สืบสถานศึกษามาเกริกไกร..........รักษาไว้สำนักเทศน์พิเศษคุณ 
ปีสองห้าหนึ่งหนึ่งเรียนบาลี..........แถมยังมีสอนเทศน์อาจารย์หนุน 
ส่วนนักธรรมเรียนโทต่อเป็นบุญ....เพื่อนมากอุ่นรัตนะคุณพระเณร 
สองปีผ่านสอบได้นักธรรมเอก......บาลีเสกประโยคสองสอบผ่านเห็น 
หกกระษัตริย์เทศน์ได้อาจารย์เป็น..ครูฝึกเข็นจนผ่านการประเมิน 
พาออกงานประมาณสักสิบครั้ง.....พอใจตั้งเป็นผู้นำมิขัดเขิน 
นำคณะสี่รูปออกดำเนิน..............ไปเจริญเทศนาเวสสันดร 
โยมนิมนต์สองธัมมาสน์ก็รับไว้.....เทศน์กันไปงานกฐินอุทาหรณ์ 
งานแจกข้าวสงกรานต์ชื่อขจร......เทียวแรมรอนเทศนาสุขารมณ์ 
ปีสองห้าหนึ่งสามตามพ่อครู........ย้ายมาอยู่เลยบุรีศรีสุขสม 
สอนนักธรรมบาลีค่านิยม............วิชาคมแก่กล้าน่ายินดี 
ปอธอสามที่ชอบก็สอบได้...........ยากยิ่งนัยพอกอศอมิหน่ายหนี 
สอบได้อีกสองโชคประโยคมี.......พลังชี้ชวนขยันสรรค์สร้างตน 
ล่วงเข้าปีสองห้าหนึ่งห้าเสร็จ.......กิจสำเร็จปอธอสี่มิสับสน 
สมัครสอบพอมอไม่กังวล...........จนสอบได้ครบชุดในปีเดียว 
พิลึกหน่อยได้ชุดวิทยาศาสตร์......ดูประหลาดลำบากยากหวาดเสียว 
พวกโยมไปอบรมไม่ผ่านเชียว......แรกสอบเทียวผ่านได้แบบไหนกัน 
ก็ยากบอกไม่รู้ดูหนังสือ..............สอบมีชื่อผ่านได้ให้งงฉัน 
มิรู้ดอกสอบไปก็งงงัน ...............ผ่านได้นั่นพอใจก็ยินดี 
โหอาตมามอหกโรงเรียนเกษตร....ยากพิเศษเรียนวิทย์ตามวิถี 
แยกสัตว์พืชลึกซึ้งตรึงตรามี.........พอได้ชี้คำตอบสอบผ่านกัน 
ได้วุฒิพอมอก็เหมาะสม..............ค่านิยมสอบบรรจุคุรุสรรพ์ 
ลาสิกขาสิบเอ็ดเมยอนั้น.............ไปสอบทันที่สนามจังหวัดเลย 
วุฒิอนุปริญญาวิชาครู................ลำดับอยู่ที่หนึ่งจึงนิ่งเฉย 
รายงานตัวเลือกโรงเรียนก็ตามเคย..เลือกก่อนเอ่ยออกนามตามพอใจ 
เลือกโรงเรียนศอสอวอพอประจักษ์..รู้สึกรักชื่นชมนิยมสมัย 
อยู่ทำการนานนักจนผ่านไป.........ถึงคราวได้โยกย้ายเข้าเมืองเลย 
เขาก่อตั้งสำนักงานสามัญศึกษา...วิชาการศูนย์กลางต่างเปิดเผย 
อยากให้เราช่วยประสานการดังเคย..มีคนเอ่ยปากชวนก็ยินดี 
ได้ทำงานส่วนกลางกิจประสาน.....วิชาการจังหวัดมิหน่ายหนี 
กระทำอยู่นับนานผ่านหลายปี.......จนวันที่ครบเกษียณราชการ 
สามสิบกันยายนคนเกษียณ.........นับจำเนียรสองห้าสี่เจ็ดขาน 
วันสิ้นสุดอำลามาจากงาน...........กลับมาบ้านพักผ่อนสบายใจ 
ขอบพระคุณทุกท่านที่เกี่ยวข้อง....ตามครรลองหัวหน้าอัชฌาสัย 
มากพระคุณกูลเกื้อเอื้อเฟื้อนัย......ส่งเสริมให้ทำการงานจำเริญ 
ขอบพระคุณเพื่อนพ้องทั้งน้องพี่...ต่างก็มีน้ำใจใคร่สรรเสริญ 
เคยช่วยเหลือเกื้อกูลกิจดำเนิน......พระคุณเกินกล่าวอ้างขอขอบคุณ 
สาธคุณไตรรัตน์จรัสจรูญ............พึงเกื้อกูลอวยชัยได้นำหนุน 
ขอทุกท่านสมหวังพลังบุญ..........กิจปองปุนพีงสัมฤทธิ์อดีตจีรัง
๒๐ ช่วงปี ๒๕๑๐-๒๔๑๖ อุปสมบท........ 
ขอย้อนเล่าเหตุการณ์งานจะบวช...ใช่จะอวดแค่คะนึงถึงเรื่องหลัง 
จบมอหกทำนาท่าจะดัง..............มีมนต์ขลังทำอะไรก็ดูดี 
แรกแรกถูกนินทาว่าด้อยค่า..........ร่ำเรียนมาตกงานน่าหน่ายหนี 
ก็จำทนพัฒนามานานปี...............เป็นหนุ่มมีความขยันมากหมั่นเพียร 
พัฒนาทักษะนานาชนิด..............ล้วนประสิทธิ์ทุกการเพราะอ่านเขียน 
ศึกษามามากมายมาอาเกียรณ์.....ชาญวิเชียรทำกิจสฤษดิ์คุณ 
ต้องประเมินกันใหม่ลูกใครหนอ.....เคยหัวร่อกลับมาท่าอยากหนุน 
อยากพูดคุยคบหาคงการุณ..........ถือเป็นบุญโลกธรรมจำขึ้นใจ 
ยามทำนาลงนาหลับนอนนั่น........พ่อแม่ขันแปลกคนเป็นไฉน 
เป็นหนุ่มแน่นดูแปลกแยกออกไป..นอนนาไรคนเดียวเปลี่ยวเอกา 
มีบักโหล่ยตัวเดียวนอนเป็นเพื่อน..รักมันเหมือนลูกชายเลยเชียวหนา 
ขอพี่สาวอีแดงตกลูกมา..............ฉีกเศษผ้าผูกคอหล่อมากแก 
จนมันโตเป็นหนุ่มติดกันมาก........ดูมันอยากไปด้วยมิแยแส 
ใครจะห้ามิฟังมิเปลี่ยนแปร..........ตามนายแน่อ้ายมอมมันตั้งใจ 
นอนในยามตามนายมันไม่เบื่อ.....มิอยากเชื่อชอบล่าเป็นนิสัย 
สามสีเดือนยังชอบติดตามไป......เที่ยวพงไพรกับนายมีหน่ายเลย 
วันหนึ่งไปถากไม้ทำหางไถ..........ริมป่าไม้หัวไร่ได้เปิดเผย 
ถึงนิสัยนักล่าหมาไม่เคย.............ลมพัดเชยบ่ายคล้อยจึงพักนอน 
สักครูพายุฝนดังมนต์ขลัง............ส่งเสียงดังอึงอลจนทอดถอน 
จะพักหน่อยกวนใจอ้าวพังพอน.....มันรีบร้องเข้าป่าทางทางเรา 
อ้ายมอมเห็นชอบใจวิ่งไล่กวด......มันเจ็บปวดเด็กไล่ผู้ใหญ่เขา 
หายลับไปในป่าบ้างยังเยาว์.........เดี๋ยวเป็นเป้าถูกล่าบักหมามอม 
เรียกให้กลับมิสนจนนานเนิ่น........ยินเสียงเดินโผล่มาน่าถนอม 
จับใส่ย่ามยามกลับหมาพรานปลอม...ดูมันพร้อมโผล่หน้าออกมามอง 
อยากลงวิ่งกวดไล่ในป่าอีก........จำต้องหลีกห่างไปไม่สนอง 
จนมันติดนิสัยใคร่อยากลอง........วิ่งตามช่องตามป่าแบบหมาพราน 
นอนกระท่อมสุมไฟไว้ใต้ถุน........มันนอนอุ่นข้างไฟไม่ต้องขาน 
ประเดี๋ยวหายลับไปจนเนิ่นนาน.....ค่อยค่อยคลานกลับมานักล่าเยาว์ 
ผ่านไปห้าหกเดือนโตแข็งแร็ง......ฝึกให้แกร่งการล่าอย่าขลาดเขลา 
พวกหนูนามาขุดจอมปลวกเรา......อ้ายมอมเห่าไล่ฟัดกันน่าดู 
หนูประมาทเห็นหมาว่าตัวเล็ก.......แบบหมาเด็กมิกลัวเชิญอ้ายหนู 
หลบที่รูขุดไหม่มอมไล่มัน...........เลยกัดกันร้องลั่นเอ๋งเอ๋งไป 
จนต้องตามดูมันขยันนัก.............มิรู้จักกลัวตายหรือไฉน 
ต้องช่วยจับหนูนามาย่างไฟ.........สุกแล้วให้มันกินตามสบาย 
แต่นั้นมามันล่านกหนูได้.............คาบมาให้รับรองต้องมิหาย 
จัดการให้สุกดีมีคลาคลาย...........อร่อยหลายบักมอมมันรู้ดี 
มิกินดิบเป็นนิสัยไม่ห่วงขัน..........นับแต่นั่นพัฒนาล่าวิถี
ยิ่งนานวันแข็งแกร่งเจ้ามอมมี......พอใจชี้ชวนเที่ยวฝึกล่าเพลิน
ที่กระท่อมแม่ไก่เราสองครอก.......มีลูกออกยังอ่อนนอนขัดเขิน 
ใช้สุ่มครอบหินทับใต้ถุนเพลิน.......พังพอนเดินมาใกล้หมาไล่ไป 
ตลกดีลูกหมากล้าไล่กัด..............พังพอนลัดลงรูหนูสงสัย 
มิกลัวมึงหมาน้อยมิเป็นไร...........มอมเห่าไล่ขุดรูตามพังพอน
สักหกโมงรำคาญมันเห่าหอน........ตามไปตอนมันขุดรูหนูดี
นึกสนุกหาเสียมมาเซาะช่วย.........มุดมิด้วยบักห่ามิยอมหนี
ไฟฉายส่องขนหางแปลกแปลกมี...เสียมกดที่ลำตัวบีบคอมัน
อ้าวพังพอนตัวใหญ่มอมไล่กัด......หลบทางรัดรูใหม่ให้นึกขัน
รูตื้นตื้นเลยเสร็จมอนไล่ทัน..........นับแต่นั้นชอบมากอยากล่าเกิน
ชีวิตแบบลูกทุ่งละล่วงวัย.............สมควรได้มีเมียเสียทีเขิน
เสียงคุณแม่บอกกล่าวใช่บังเอิญ....สาวพินเพลินงามขำกัลยา
ลูกสาวเจ้าของนาอยู่ติดกัน..........แม่จอมขวัญสาวรุ่นช่วนอุ่นทรวง
รูปร่างเจ้าโตใหญ่ใช่แข็งแกร่ง.......ยิ่งเรี่ยวแร็งขวัญตาน่าหึงหวง
แม่ฟันดินทำคันนาหนาพุ่มพ่วง......เช้าจนล่วงพระเพลมิเหนื่อเลย
พ่อแม่เราได้เห็นคนขยัน..............เก็บไปฝันก้าวไกลได้เปิดเผย
สะใภ้เราช่งงงามหนอทรามเชย .   ผู้เฒ่าเผยมากค่ากว่าทองคำ
สองเราก็คุ้นกันฉันท์พี่น้อง...........ตามครรลองนาใกล้ให้นึกขำ
มิเคยคิดเกินเลยพิโถกรรม...........ผู้เฒ่านำไปฝันกันมากมาย
บุญบั่งไฟบ้านเราเขามีบวช..........พวกหนุ่มกวดขันแข่งแย่งกันหลาย
บวชก่อนเบียนนั่นหนาลูกผู้ชาย.....กองบวชคล้ายเต็มศาลาฉลองกัน
คุณสนิทคุณสีคุณห่วยเลิศ...........คุณประเสริฐอีกคนจะบวชขัน 
คุณคำภาคุณอุทิศงานสำคัญ.......หกกองนั้นเฉลิมฉลองบวชมากมาย 
เราเข้านาคศึกษาหากฏเกณฑ์......ทองบทเล่นแคล่วคล่องสะดวกหลาย 
วันบวชจึงสวดได้สะดวกสบาย......มิวุ่นวายพระท่านต้องบอกนำ
หลวงปู่ลีมีอยู่เจ้าอาวาส..............อายุคาดร้อยเกินเดินยากหลาย 
พื้นเพเดิมสุรินทร์สาธยาย............เวทมนต์คล้ายฤาษีบูชาไฟ 
ญาติโยมบรรทุกฟืนมาส่ง............กองวางตรงกุฏิท่านนานไฉน 
ต้องสุมลุกตลอดกาลไป.............ขาดมิได้สะสมกองฟืนมี 
พวกบวชใหม่ช่วยดูรู้ที่เขื่อน.........กองไม้เกลื่อนตัดลงตรงวิถี 
เขตหนองน้ำต้นไม้มิค่อยดี..........เขาตัดชี้ทำฟืนสะดวกดาย 
บ่ายลงเขื่อนเลือกฟืนให้หลวงปู่....ชาวบ้านรู้ล้อเกวียนมาเป็นสาย 
นำไปส่งที่วัดค่อสบาย...............ใช้กันหลายนับเดือนไม่หมดเลย 
กิจของวัดมอบให้พระบวชใหม่.....หลวงปู่ไม่อาจช่วยด้วยเปิดเผย 
กูแก่เกินเดินยากมิเหมือนเคย........หูตาเอ่ยมิค่อยดีมีกังวล 
ท่านสอนกิจควรทำอะไรบ้าง........แนะช่องทางกิจใดใดไม่สับสน 
พอเข้าใจทำได้ไม่กังวล..............ฝึกตัวตนเป็นนักบวชกวดจรรยา 
ตีสี่ครึ่งตื่นเช้าทำวัตรพระ.............ที่ห้องนะกายใจใฝ่ศึกษา 
กิจลำพังส่วนตนทำวัตรมา...........เสร็จออกหาพวกผองห้องพระกัน 
ทำวัตรเช้าพร้อมหน้าสถาผล........กิจสวดมนต์ทำวัตรจัดพร้อมสรรพ์ 
เสร็จค่อยลงลานวัดปัดกวาดพลัน..หกโมงนั่นบิณฑบาตจาริกไป 
เข้าหมู่บ้านจาริกตามถนน............พบผู้คนตักบาตรที่ตรงไหน 
แวะเข้าหาเปิดบาตรตักกันได้........สำรวมไว้ดวงจิตแผ่เมตตา 
เลาะเลียบไปสุดทางข้างถนน.......ถึงค่อยวนกลับวัดวางบาตรหนา 
สักครูมีชาวบ้านติดตามมา...........บนศาลาตักบาตรกันอีกที 
เจ็ดโมงครึ่งเขาจัดภัตตาหาร........เสียงกังวานระฆังดังเขาตี 
เรียกพระเณรลงศาลามาหลวงพี่....เรียบร้อยมีถวายภัตตาหารพลัน 
นิมนต์ครับรับมาอาหารเช้า...........ชาวบ้านเขาเรียกขานว่าจังหัน 
อิ่มยถาสัพพีติโยกัน...................ญาติโยมสรรพ์รับพรโมทนา 
มีเวลาส่วนตัวครึ่งชั่วโมง.............ก็จักโยงไปด้านการศึกษา 
ภาคเช้าสอนนักธรรมนักเรียนมา....ถึงเวลาฉันเพลก็เลิกไป 
บ่ายโมงครึ่งบาลีมีพร้อมสรรพ......พร้อมก็บรับสั่งสอนมิสงสัย 
จนสี่โมงเลิกเรียนพักครู่นัย...........ห้าโมงได้กิจวัตรปัดกวาดกัน 
หกโมงเย็นทำวัตรจัดประจำ ........สวดถ้อยคำบูชามาพร้อมสรรพ์ 
รีบลงโบสถ์ตรงเวลามาพร้อมพลัน.เสียงสนั่นสวดมนต์จนเคลิ้มใจ 
รำลึกคุณพระพุทธพระธรรมตรง....แลพระสงฆ์ผ่องผุดพิสุทธิ์ใส 
น้อมจิตลึกเป็นหนึ่งตรึงตรงนัย......คุณพระไตรรัตนาสถาพร 
เสร็จสวดมนต์จัดธรรมเสวนา........สากัจฉะเสกสมสโมสร 
เจ้าอาวาสทรงคุณอันสุนทร.........มักไหว้วอนประกาศโอวาทธรรม 
เคยถูกท่านไหว้วานช่วยฉันหน่อย..พูดซะบ่อยนานวันฉันก็ขำ 
พูดเรื่องเก่าเรื่องใหม่ไม่ค่อยจำ.....มันก็ซ้ำคนฟังจะเบื่อเอา 
ก็ได้ครับหลวงตาลองหาเรื่อง.......มิให้เคืองจดไว้มิได้เขลา 
ผ่านไปนานเดี๋ยวจักหลงลืมเรา.....ดูเรื่องเก่าฤๅใหม่ตรวจได้ดู 
เป็นพระใหม่เทศน์ได้ปฏิภาณ........จนชำนาญเทศน์ง่ายสบายหู 
โยมชอบฟังถามหาเรียกพระครู.....เพิ่งมาอยู่สามพรรษาเองนะคุณ 
วันหนึ่งหลวงตาเรียกมาพบ.........ฟังว่าจบ ม.ต้นหรือท่านขุน 
มาช่วยสอน กญ.เถิดเอาบุญ........ยากเลี่ยงลุ้นสอนเลขครูไม่มี 
ครูคณิตติดงานมามิได้...............หลวงพ่อให้สอนแทนแสนยากถี 
ก็พอไหวพื้นฐานเรียนมาดี...........พระเณรที่ร่ำเรียนก็ชอบใจ 
เลยเป็นครูสอนคณิตแทนครูเก่า....จนย่างเข้าเทอมสองมองทางไหน 
มิเห็นหาครูคณิตคนสอนใคร........คุณสอนได้สอนต่อหลวงพ่อวาน 
รำลึกถึงความหลังก็ยังขำ............กิจกรรมบวชเรียนจำเนียนสาร 
กระทำกิจนานามานับนาน...........ได้ช่วยงานวัดวาน่าชื่นใจ 
เช้าช่วยสอนนักธรรมตรีโทเอก.....บ่ายช่วยเสกบาลีดีไฉน 
เย็นยังช่วย กญ.สอนเลขไป........ว่างทำได้เลขาฯเจ้าอำเภอ 
ธุรการงานหนังสือคือเรื่องหลัก.....งานก็มักมีมานำเสนอ 
จากอาวาสตำบลต่างเคยเจอ........หนังสือเห่อมากมายสายทำบุญ 
ชวนสร้างพระสร้างวัดสร้างศาลา...แจกฎีกาผ่านอำเภอขอให้หนุน 
ทำความเห็นถึงหลวงพ่อท่านการุณ..ผ่านให้คุณจัดการงานมากมี 
ยุ่งหน่วยช่วงเตรียมสอบปริยัติ......บุญชีจัดตรวตราตามวิถี 
ส่งตามสายจังหวัดมิรอรี.............พระเณรมีร่วมพันเข้าสอบธรรม 
เสร็จนักธรรมบาลีจัดสอบด้วย......ก็ต้องช่วยตรวจตราจนน่าขำ 
มิค่อยว่างงานเข้ามาประจำ.........จนต้องนำล่วงเวลาบ่อยบ่อยไป 
พรรษาห้าหกสอบพอกอศอ.........ผ่านเรียนต่ออีกระดับจับตรงไหน 
ครู พอมอ สอบผ่านปีเดียวไง.......สี่ชุดได้ครบถ้วนกระบวนการ 
โยมเขาขอดูหน้าพระรูปไหน........วัดหลวงพ่อเจ้าคณะโยมเล่าขาน 
รูปไหนหนามิทราบอยากพบพาน...ที่แท้ท่านองค์ดำขำนั่นแล 
ปกติอยู่วัดทำแต่กิจ....................มิสนิทญาติโยมมิแยแส 
รูปไม่หล่อคุยมิเก่งแต่ของแท้.......นอกวัดแน่นักเทศน์ท่านขุนทอง 
เคยไปเทศน์ข้ามโขงท่านาแล้ว....โยมเขาแต่งการบุญคุณสนอง 
นิมนต์ไปแสดงธรรมนำครรลอง....แบบมีสองธัมมาสน์แสดงคุณ 
เล่าเรื่องฌาปนกิจสงเคราะห์ได้....โยมชอบใจกัณฑ์เทศพิเศษหนุน 
แบงค์ห้าร้อยแบงค์พันขอทำบุญ...ดูอบอุ่นคนลาวเขาใจดี 
เจ็ดพรรษาบวชเรียนเพียรสิกขา....สอบวิชาชุดครูรู้วิถี 
สอบบรรจุได้เป็นครู 1 พค.2516
สอบบรรจุคงได้เป็นไรมี........มิรอรีลาสิกขามาสอบพลัน 
ที่สิบเอ็ดเมษาปีหนึ่งหก........สงกรานต์ตกวันสอบยังนึกขัน 
อยากเล่นน้ำกับสาวสาวก็ปานนั้น..พอถึงวันสอบไปสอบทันที 
สอบเสร็จกลับมาเล่นสงกรานต์ต่อ.สาวยังรอถามไถ่ไปไหนพี่ 
อ้ายทิดเพลินสงกรานต์สนุกดี.......ผลสอบมีอันดับหนึ่งชวนซึ่งใจ 
บรรจุวันที่หนึ่งพฤษภา........หนึ่งหกมาโรงเรียนเวียนสงสัย 
มีคุณครูบางท่านสื่อสารไว........รับครูใหม่ ศอสอวอ ก็ยินดี 
นับแต่นั้นทำงานการศึกษา........ใช้วิชชามากมายหลายวิถี 
สอนศีลธรรมสืบต่อก็พอดี........ก่อนมานี่สอนธรรมประจำงาน 
สอนพระเณรสอนโยมก็ปานนั้น.....เป็นครูขันศีลธรรมนำประสาน 
ตามมาให้สอนอีกยากหลีกการ......เขาว่าท่านสอนธรรมนั่นแหละดี 
บุคลิกแบบมหาท่าทางให้........เลยยกให้ลำบากยาหลีกหนี 
รับผิดสอบสอนธรรมกันทั้งปี........หนึ่งแปดมีศึกษาต่อปริญญา 
กอศอบอสารคามเรียนเอกไทย.....จะจบได้สองปีนานนักหนา 
กลับโรงเรียนตารางเขาจัดมา.......ศีลธรรมจ้ายี่สิบคาบพ่อคุณ 
ภาษาไทยไปขอเขาให้สี่........พร้อมแถมมีหัวหน้าพาเกื้อหนุน 
หมวดวิชายกให้นำเป็นบุญ........ล้วนอบอุ่นน้องพี่มีน้ำใจ 
หัวหน้าหมวดวิชาพากอปรกิจ.......ผลสัมฤทธิ์ดูดีพิสุทธิ์ใส 
ติดตามผลสัมฤทธิ์ทุกชั้นไป.........ผ่านเกณฑ์ได้ทุกชั้นน่ายินดี 
ค่าเฉลี่ยทุกห้องต้องเกินครึ่ง.........นั่งแหละจึงพอใจในวิถี 
นักเรียนอ่อนไม่เกินห้าพอดี..........ร้อยละที่ยังอ่อนภาษาไทย 
สรุปผลรายงานประจำภาค...........ขยันมากหัวหน้าอย่าสงสัย 
กำลังบ้าสถิติแลวิจัย..................นิเทศได้ทุกระดับมิอับอาย 
สอบเสร็จหอบคะแนนมาพบหน้า.....ช่วยหน่อยค่าสถิติยากเหลือหลาย 
อยากสรุปผลงานดีมากมาย........วิเคราะห์ง่ายใช้คอมแจกตาราง 
ไปกรอกลงคะแนนเป็นรายห้อง........ลงชื่อจองเวลามาสะสาง 
จะสอนให้มากมายหลายหนุ่มนาง....หลายคนต่างอยากรู้ดูคะแนน 
แค่แนะนำทำเองนะน้องน้อง........ครั้งเดียวต้องเก่งได้ดีใจแสน 
เทอมต่อมาสบายใจไม่ดูแคลน..........เห็นยิ้มแป้นหอบผลมาให้ดู 
น้องทำถูกต้องไหมคะคุณพี่........โหทำดีมากมากยากนักหนู 
คงขยันมากมายเห็นก็รู้........เป็นคุณครูแบบอย่างได้ทีเดียว 
หายไปแวบกลับมาถือโอเลี้ยง..........วางไว้เคียงโต๊ะครูดูเฉลียว 
ติดสินบนหรือเปล่าเอาเรื่องเชียว......ตรวจหลายเที่ยวผลงานน่าชื่นชม 
ค่ามีนส์ เอกบาร์และเอสดี........ 
วันหนึ่งเจอหน้าครูคณิตศาสตร์........เธอประกาศหนูได้ไปอบรม 
เขาให้ทำวิเคราะห์ค่าระดม........หลายอย่างก้มศึกษาค่ามากมาย 
สถิติเอกซ์บาร์และเอสดี........เทียบเกณฑ์ที่หนึ่งศูนย์ดีเหลือหลาย 
วิเคราะห์ดูข้อสอบทีละราย........ตรวจดูหมายเหมาะสมเทียบกับเกณฑ์ 
ดูค่าพีค่าอาร์ มีนต้องถึง........เอสดีตรึงซักห้าตามที่เห็น 
คือสถิติรายห้องแสนยากเย็น........แบบสอบเฟ้นจุดห้าคือค่าพี 
ส่วนค่าอาร์อย่างน้อนต้องจุดสอง.....ตามครรลองวิทยากรบอกวิถี 
โรงเรียนเราเอาอย่างทำแบบนี้..........คงจักดีนะท่านหรืออย่างไร 
ครับฟังมาเข้าท่าน่าจะดี........แต่ยังมีงุนงงน่าสงสัย 
ค่าพีแบบทดสอบที่ว่าไว้........จุดห้าได้ยากง่ายขนาดกลาง 
เข้าใจครับแต่ไม่เหมาะกับการสอน...นึกดูตอนยุ่งยากหากสะสาง 
สอนให้เรียนถึงเกณฑ์จุดปลายทาง...สอนทุกอย่างเป้าหมายให้นักเรียน 
รู้ได้หมดเต็มร้อยที่ครูสอน........เป้าหมายตอนวางแผนเรื่องอ่านเขียน 
ต่ำกว่านั้นจักถือครูอาเกียรณ์........ไม่พากเพียรขยักไว้ไม่เต็มงาน 
เปิดดูแผนการสอนเกณฑ์ประเมิน.....ตั้งเป้าเพลินต่ำกว่าร้อยน้อยเรียกขาน 
ไม่เต็มใจสอนเด็กไม่ได้การ........คงไม่ผ่านเลื่อนขั้นระวังนา 
แบบทดสอบเลือกพีที่ห้าสิบ........เหมาะใช้หยิบสอบกันเลือกสรรหา 
เอามาสอบนักเรียนผ่านวิชชา........สมน้ำหน้าเด็กตกครึ่งกลุ่มกัน 
แบบสอบวัดสัมฤทธิ์ทางการเรียน.....เขาเขียนไว้แปดสิบเปอร์เซ็นต์สรรค์ 
หากรู้เรื่องเขาใจที่สอนพลัน........ระดับนั้นรับได้เข้าใจมี 
ต่ำกว่านั้นซ่อมเสริมเติมให้ด้วย........เรียกมาช่วยแนะให้ในวิถี 
การประเมินใช้เป็นเลือกให้ดี........จึงจักมีคุณค่าน่าชื่นชม 
พอแหละนะเรื่องเก่าเล่าความหลัง....นึกถึงครั้งก่อนมาพาขื่นขม 
กิจนิเทศยากนักมักน่าตรม........ดังยาดมฉุนเหลือน่าเบื่อเมา 
แผนการสอน........ 
อีกงานตรวจแผนงานกิจการสอน...ครูบ่นตอนถามหาฟังว่าเขา 
แผนมีอยู่ในหัวไม่กลัวเรา.............อยากเห็นเอามาดูเชิญครูมา 
หนึ่งชั่วโมงครูสอนอะไรบ้าง........หัวหน้ากางบันทึกจดไว้หนา 
อีกคนสุ่มเด็กหญิงจดสารา...........แล้วส่งมาที่ห้องวิชาการ 
เรียกบันทึกกิจกรรมที่ครูสอน........ทุกขั้นตอนเด็กเอามาเล่าขาน 
สองฉับยันกันยามสอบทาน.........ได้รู้งานครูสอนเป็นฉันใด 
กิจกรรมการอ่านให้เด็กจด...........คล้ายกันหมดหลายห้องเป็นไฉน 
ยามประชุมบอกเล่าให้เขาใจ........หวังคงได้ปรับปรุงมุ่งพัฒนา 
หลายคุณครูมีแผนส่งให้ตรวจ......บ้างเข้มงวดเชิญให้ไปศึกษา 
ช่วยสังเกตการสอนติดตามมา......ตามสัญญาบึนทึกเขียนรายงาน 
เอาไปช่วยแนบเรื่องกิจการสอน....ชื่นชมตอนครูใช้หลักประสาน 
ชื่นชมครูจิตวิทยาวิชาการ...........ขอบคุณท่านใส่ใจสิ่งกระทำ 
วันหลังมีคุณครูมาบอกให้............หนูเชิญไปดูด้วยช่วยงามขำ 
มิค่อยอายกันดีมีประจำ...............นิเทศนำประกอบผลวิชาการ 
ประเมินผลเลื่อนชั้นเลื่อนตำแหน่ง.เห็นลายแทงชอบใจใช้สื่อสาร 
มีควบคุมคุณภาพยามทำงาน.......บันทึกท่านผู้ช่วยด้วยรับรอง 
พวกศึกษานิเทศเห็นแค่ชื่อ..........คนตรวจคือผู้ช่วยด้วยสนอง
ขลังดีนะลงนามท่านขุนทอง........งานทั้งผองมักผ่านการประเมิน
ครูสอนไปวัดไปถึงถูกต้อง...........ทำให้คล่องสอนได้ไม่ขัดเขิน
ส่งห้าคนสามวันไปกันเชิญ...........มาดำเนินพัฒนาวิชาการ
คุณครูสาวน้องเราดูเอาเรื่อง........คงนึกเคืองยินมาเขาว่าขาน
เรื่องการสอนวัดผลต้องทันงาน....สอนให้ชาญวัดพร้อมถึงจักดี 
สอนจบแล้วค่อยวัดช้าไปหน่อย....จักมิค่อยได้ประโยชน์ตามวิถี 
กลับมาฟ้องครูขาวัดแบบนี้..........ผิดหลักซีวัดบ้าประสาอะไร 
ใจเย็นเย็นนังหนูฟังครูเลา............ยามเมื่อเจ้าสอนเด็กอยากรู้ไหม 
สิ่งเจ้าสอน.เด็กเด็กมันเข้าใจ.......หรือว่าไม่นวลอนงค์เจ้าสงกา 
อ้ออยากทราบซิคะปกติ..............วิชาที่หนูสอนยากนักหนา 
สอนอังกฤษพวกเขาเข้าใจช้า.......ต้องถามหาเด็กเขาควรเข้าใจ 
สอนคำศัพท์เพิ่มใหม่ให้ทุกวัน......เนื้อหาสรรพ์ยากเย็นเป็นไฉน 
นักเรียนควรรู้ดูอย่างไร...............จึงต้องใช้สอบถามบ่อยบ่อยกัน 
หนูถามบ่อยไหมล่ะ....................ประมาณได้คาบหนึ่งนั้น 
สักกี่ครั้งที่ถามพวกเด็กมัน...........ยังนึกขันเธอบอกยี่สิบเกิน 
คาบหนึ่งเกณฑ์เวลา..................นับห้าสิบนามีเพลิน 
คงสอนสักสามสิบและประเมิน......ก็คงเดินทุกถามบ่อยเหมือนกัน 
ประมาณสามนาทีครั้ง.................ถามไม่ยั้งนะครูรู้คงขัน 
นั่นแหละคือประเมินที่หมายมั่น.....ตามผลพลันสอนเด็กให้เข้าใจ 
ที่เรียกสอนประเมินก็ควบคู่...........แค่นึกดูย่อมเห็นเป็นไฉน 
มันเกิดเองการประเมินที่ครูใช้.......สอบผลให้รู้ชัดวัดประเมิน 
บอกเนื้อหาเวลาสิบนาที.............จบก็มีสอบวัดมิขัดเขิน 
เข้าใจกันหมดแล้วหรือยังเชิญ......ยังขาดเกินให้ถามตามสบาย 
นี่แหละคือประเมินผลการสอน......พอจบตอนครูใช้กันหลากหลาย 
หาใช่เรื่องวัดผลจนวุ่นวาย...........วัดง่ายง่ายค่อสอนตอนต่อไป 
สมัยเป็นครูน้อยคอยสั่งสอน........รู้เด็กอ่อนชื่อเสียงสำเนียงไหน 
จดชื่อเอาในห้องสองสามคน........เครื่องกลการประเมินเกินง่ายดี 
สอบจบคาบทดสอบถามไถ่เขา.....ฟังนะเจ้าบอกมาหนานวลศรี 
ในคาบสอนครูสาธยายมี.............เนื้อหาที่สำคัญเรื่องอันใด 
มันตอบได้เชื่อถือคือทั้งห้อง........รู้หมดตรองเป็นจริงมิสงสัย 
ขนาดคนที่โง่ยังเข้าใจ................พวกเชาวน์ไวย่อมรู้เป็นธรรมดา 
การประเมินแบบนี้เป็นธรรมชาติ....มิประหลาดใครใครให้ศึกษา 
พฤติกรรมการสอนผ่านผ่านมา.....จะรู้ว่าคุณครูชอบประเมิน 
แต่จะอ้างหลักฐานชัดคงยาก........คงลำบากหัวหน้าน่าสรรเสริญ 
จักชวนไปนั่งดูที่ห้องเชิญ............ลำบากเกินจักว่างไปชื่นชม 
อยากให้รู้ครูสอนเป็นแบบไหน......ครูเคยใช้วัดประเมินเดินเหมาะสม 
ดูที่แผนการสอนก่อนร้อนอาคม....มิต้องงมเดารู้ครูทำงาน 
ดูขั้นตอนประจักษ์หลักการสอน....มีบทตอนกลยุทธสุดประสาน 
จิตวิทยาถ้ามีชี้หลักการ...............เมื่อดูผ่านแผนเห็นก็เย็นใจ 
มีโอกาสเยี่ยมชั้นวันครูสอน.........ชมขั้นตอนกิจกรรมทำไฉน 
นำเข้าสู๋บทเรียนเป็นอย่างไร........ถ่ายทอดให้สาระกิจกรรม 
สอดรับแผนการสอนขั้นตอนครบ..สอนได้จบน่าชมมากคมขำ 
การใช้สื่อประเมินวัดผลทำ..........ชำนาญเชี่ยวเชิงชาญน่าชื่นชม 
บันทึกลงที่แผนบอกเอาไว้..........ได้มาชมชั้นเรียนเพียรเหมาสม 
บรรยากาศชั้นเรียนน่านิยม...........น่าภิรมย์บรรยากาศจัดได้ดี 
วันหลังพบครูสาวมาต่อว่า...........ทำไมตานิเทศการสอนนี้ 
ห้องหนู่เล่ามิไปมิเห็นมี...............หนูสอนชี้หนูบ้างเป็นอย่างไร 
ก็หนูสอนอังกฤษฟังมิออก...........คงยากบอกอยากเห็นเป็นไฉน 
จำเยี่ยมห้องอังกฤษติดตามไป.....พอดูได้กิจกรรมที่ทำการ 
ดูการใช้สื่อประกอบกิจการสอน....ติดตามตอนหนูประเมินเพลินประสาน 
ครูอังกฤษพูดเก่งเร่งทำงาน.........มิค่อยชาญอุปกรณ์สอนก็มี 
บันทึกลงในแผนแล้วมอบให้........จะขัดใจก็ช่างต่างวิถี 
ประหลาดนักวันหลังมาพบพี่........ขอบคุณชี้ผลงานการสอนตรง 
มิเคยมีครูไหนกล้าชี้บอก.............หนูนึกหลอกตัวเองเก่งจนหลง 
พอได้อ่านบันทึกถึงได้ปลง.........พี่เจาะจงจุดเด่นมีมากมาย 
จุดอ่อนด้อยยังมีสองสามแห่ง......จะเปลี่ยนแปลงให้ดีมีหลากหลาย 
ไปเยี่ยมชั้นอบอุ่นมิวุนวาย...........สบายใจคุณครูหนูขอบคุณ
เป็นหนุ่มธรรมดา ๆ บ้าง
มีเสียงติข้างหูฟังดูหน่อย............กระซิบบ่อยครอบครัวเคยเกื้อหนุน
มิค่อยพูดถึงเลยโปรดการุณ.........คงอบอุ่นครอบครัวเป็นอย่างไร
ปีหนึ่งเก้าเป็นครูอยู่มินาน............เคยพบพานแม่ยายพ่อตาไข
คือทายกทายิกาแต่ก่อนไซร้........เลยพบได้พูดจาแต่ก่อนกัน
พักอยู่วัดเดินทางไปโรงเรียน….....นั่งรถเพียรจักรยานคนขยัน
ไปต่อรถประจำทางที่ตรงนั่่น........เป็นสวนท่านพ่อตามานับนาน
มีกระท่อมเล็กเล็กท่านพักอยู่........พอเห็นครูดีใจได้กล่าวขาน
ฝากไว้นี่แหละครับจักรยาน.........เมื่อเลิกงานค่อยมารับเอากลับไป
เลิกเรียนมารับจอคุณยาย............มีมากมายพืชพรรณสวนสงสัย
ท่านชอบปลูกนานามวลมาลัย......มากดอกไว้ปลูกขายสบายดี
เราก็เรียนเกษตรมานานเนิ่น.........เลยขอเดินดูสวนมวลวิถี
เจอศัตรูพืชพันธุ์ทันบอกชี้...........กำจัดชี้ทำไฉนบอกคุณยาย
นับนานวันคุ้นเคยวิสาสา.............ปรมาดังญาติดีเหลือหลาย
ที่สุดเรื่องแปรผันมันกลับกลาย.....ดีมากมายเป็นเขยท่านจริงจริง
ลูกสาวยายเป็นครูอยู่ต่างเขต.......สอนพิเศษเด็กประถมสมครูหญิง
ภูกระดึงตั้งไกลใช่ประวิง.............มิทอดทิ้งทำงานบ้านห่างไกล
หลายเดือนค่อยมาว่าเยี่ยมบ้าน.....พอพบพานกันบ้างต่างสงสัย
พี่เป้นครูเป็นมหาอยู่วัดไง............สึกมาได้สอนเด็กมัธยม
เธอเป็นครูสอนอยู่ภูกระดึง...........นานวันจึงเยี่ยมบ้านครูประถม
แฟนก็มีคบหามานานนม.............น่าชื่นชมสมัยเรียนเพาะช่างนาน
มีแม่สื่อทักถามท่านมหา.............ตอนนี้อายุมากอยากสื่อสาร 
ยี่สิบเก้าช้าแล้วเรื่องแต่งงาน........รีบจัดการดีกว่าช้าวอยู่ใย
ดูแล้วล้วนแต่คนเคยรู้จัก............จึงถามทักสุขทุกข์เป็นไฉน
ยังมิลืมวกกลับมาร่ำไป...............จะบอกให้เนื้อคู่ดูให้ฟรี
เสาร์อาทิตย์พักอยู่ชายคาวัด........กิจถนัดทำสะอาดตามวิถี
ดูลานวัดศาลาในโบสถ์มี.............ถึงตอนนี้ช่วยการงานแบบเณร
จนผ่านไปหลายเดือนได้รู้จัก........คนเขามักจัดคู่ลูกหลานเหลน
ก็ญาติโยมนั่นแหละเข้าหลักเกณฑ์...สุดท้ายเป็นเขยเขาจึงเลิกรา
พ่อเธอเป็นท่านมัคคทายก...........คุณยายตกเวรวันจันทร์นั่นหนา
เป็นผู้นำชาวคุ้มกลุ่มภัตตา..........เพลาเช้าและเพลเกณฑ์กระทำ
แวะมาพบถามไถ่ท่านหล่วงพี่.......โรงครัวมีขาดอะไรให้นึกขำ
พระเณรร้อยใยถามฉันประจำ........แท้ก็นำวิสาสะใคร่คุ้นเคย
ทำบุญบ้านบุญสวนชวนไปชม......น่านิยมช่างขยันนักเฉลย
ลูกหลายยายดูงามล้วนทรามเชย...สองปีเอ่ยบอกลาสิกขาไป
สอบบรรจุเป็นครูยังอยู่วัด............แม่สื่อนัดเยี่ยมบ้านย่านไหนไหน
มิค่อยว่างผัดผ่อนเรื่อยร่ำไป.........ที่สุดได้ไปบ้างสองสามคราว
มีบ้านหนึงบอกเล่าลูกเป็นครู........ชวนไปดูถึงบ้านงามนักสาว
ดูนิสัยวัยรุ่นเธอแพรวพราว...........สมเป็นชาวชนเมืองเรืองวิไล
คงตามเขาไม่ทันเราบ้านนอก.......ก็ดูออกคนละชั้นสาวสมัย
แวะเยี่ยมบ้านอีกสาวต่างกันไป.....ยังมิใช่แบบนิยมมิสนใจ
ที่สุดข่าวเชิญไปงานบุญบ้าน.......ลูกชายท่านทายกที่ตรงไหน
ภูกระดึงไร่พวยจึงแวะไป.............ทำบุญได้รู้จักญาติมิตรมวล
ได้พบครูกาญจนาท่าทางแปลก...ได้แลกเปลี่ยนพูดจาก็น่าสรวล 
มีเพื่อนสาวสามครูดูเนื้อนวล........พูดจาชวนสนิทสนมภิรมย์ใจ
ฟังว่ามีแฟนหนุ่มจากเมืองกรุง......เขามาดมุ่งตามมามิสงสัย
เคยรู้จักมักคุ้นกันก่อนนัย............คงสมัยเพาะช่างแหละคุณครู
ถึงเวลาเลี้ยงพระคนมาตาม.........คุณยายถามเห็นมหาไหมพวกหนู
เชิญในบ้านตรวจงานเตรียมสวดดู.เครื่องบูชาครบครันเรียบร้อยดี
พระมาแล้วสวดมนต์ให้เราจัด......กิจวัตรทำไฉนไม่หน่ายหนี
นำไหว้พระรับศีลฟังเทศน์ชี้.........ถามหลวงพี่บอกได้อาราธนา
จนเสร็จงานตอนเย็นพระปริต.......ภัตตกิจตอนเช้าเขาปรึกษา
ทำแบบไหนแบบไหนได้พรรณนา..ตามตำราถูกต้องครรลองธรรม
พวกผู้เฒ่าสนใจใครนะนั่น...........คนหนุ่มมันสวดได้ให้นึกขำ
พอยายบอกคือมหาเลยเงียบทำ....เช้ายังจำทานข้าวสาวมากมาย
มาร่วมวงทานด้วยสวยทั้งนั้น........แนะนำฉันคนนี้พี่โฉมฉาย
นั่นน้องสาวคนใส่เสื้อลายลาย......ไม่วุ่นวายเสร็จงานกลับบ้านมา
วันหนึ่งคุณยายเชิญทานข้าว........ได้พบสาวคนงามตามวาสนา
ชื่อครูแก้วกลับบ้านเยี่ยมมารดา.....ยายนำพาพบกันฉันท์ไมตรี
คุณยายเป็นแม่สื่อดูประหลาด.......เทียวประกาศลูกฉันน่ะนวลศรี
จะจัดคู่เป็นมหาแน่ครานี้..............คงจักดีอย่าขวางทางคุณยาย
เราก็ดูรู้จักตาและยาย.................ล้วนเป็นสายทางบุญอุ่นในทรวง
ทางสะดวกพัฒนารวดเร็วนัก........เริ่มรู้จักพัฒนาน่าห่วงหวง
คุณยายบอกหมันหมายกับพุ่มพวง..กิจทั้งปวงเตรียมพร้อมน้อมรับคำ
หมั้นเสร็จสองสามเดือนก็ตกแต่ง...ยายจัดแจงเรียบร้อยได้งามขำ
คุณครูแก้วภรรยามาคู่กรรม..........ครอบครัวนำสุขเกษมสภาพร
หลายปีได้บุตรธิดามาตั้งสาม.......หนึ่งนงรามน้องนกศรีสมร
ชื่อจริงกราบหลวงพ่อท่านให้พร....ศศิธรหลานพระครูศรีวิชัย
คนที่สองลูกชายชื่อโฆษิต..........ท่านลิขิตผูกดวงทั้งปวงไข
ลูกหลานพระเจริญศรีมีโชคชัย.....สุดท้ายได้ลูกสาวสาวิตรี
ท่านพระครูผูกดวงให้ครันครบ......ขอน้อมนบมงคลถกลศรี
ล้วนเติบใหญ่ถ้วนหน้ามาด้วยดี.....ทุกคนมีพัฒนาน่าชื่นชม
ศศิธรเป็นครูมัธยม....................เอกอุดมอังกฤษประสิทธิสม
โฆษิตเอกพืชไร่ใจนิยม..............วิชชาคมการเกษตรเอราวัณ
บริษัทเอกชนคนเขาจ้าง.............ตำแหน่งวางห้วหน้าวิชชาสรรพ์
สาวิตรีลูกสาวก็สำคัญ................โปรแกรมมั่นเทคโนเชี่ยวเชิงชาญ
สามลูกมีกิจการงานเป็นหลัก.......ได้พึ่งพักถ้วนหน้าปรีดาขาน
สบายใจพวกเธอมีการงาน...........จงพบพานสุขเกษมสถาพร
บรรจุเป็นเกษตรกร ชาวนา 2542
กล่าวถึงกิจการงานส่วนบุคคล......งานเริ่มต้นทำเกษตรเหตุครูสอน
ปีสองห้าศูนย์สี่ที่จบตอน............แบบกินนอนเรียนเกษตรครบสามปี
จากชัยภูมิกลับบ้านหนองลุมพุก...ช่วงตกทุกข์ลำบากยากวิถี
อยากบรรจุอายุต่ำเกณฑ์มิดี.........เงินมิมีเรียนต่อก็ยากเย็น
คนเขาเรียกตกงานจำอยู่บ้าน.......ต้องทำงานชาวนาว่ายากเข็ญ
ช่วยครอบครัวทุกอย่างทำให้เป็น..ยากใช่เล่นงานหนักนะชาวนา
ช่วงเดือนสี่วางแผนพร้อมทำงาน...รีบจัดการเครื่องมือเสาะสืบหา
พวกคราดไถเชือกคร่าวจัดหามา...เดือนหกถ้าฝนดีได้เริ่มงาน
วันดีงามจัดการเริ่มไถแฮก...........พ่อแม่แยกเครื่องบูชามาประสาน
ที่ตาแฮกเลี้ยงเจ้าพ่อจัดการ........เสร็จเบิกบานเริ่มกิจชาวนาเรา
ไถนาใช้แรงควายมิง่ายดอก........มีแอกปลอกสวมคอรอให้เขา
ลากดึงไถดึงคราดฉลาดเชาวน์....บังคับเอาซ้ายขวาให้เดินจร
รอยไถกว้างประมาณห้านิ้วเศษ....วนรอบเขตแปลงนาพ่อมาสอน
ฝึกหลายวันทำได้ไถดะตอน........ตกกล้าก่อนเตรียมไว้ใช้ปักดำ
ไถดะทั่วแปลงนากว่าหนึ่งเดือน....กล้างามเหมือนโตไวใช้พอดี 
เดือนเจ็ดเข้าฝนมากล้างามนัก.....พร้อมจะปักปลูกง่ายหลายวิถี
เตรียมดินพร้อมไถแปรคราดปรับมี..เศษหญ้าชี้สองอย่างแตกต่างกัน
บางอย่างซุกดินโคลนก็เปื่อยเน่า...บางอย่างเอาวางคันนาอย่านึกขัน
มีรากหัวงอกงามเขียวเร็วพลัน.......อยู่ตรงนั่นไม่เบียดกอข้าวเรา
เตรียมดินเสร็จถามหากล้ามาปัก....จับจีบจักสี่ต้นคำคนเขา
แนะนำให้ปลูกกอพอดีเอา...........หรือห้าเหล่ากอข้าวพอดีงาม
ระยะห่างดินดีสักหนึ่งศอก...........ดินจืดบอกถี่หน่อยสองปักสาม
อุ้มมัดกล้าปักดำก็ทำตาม............เสร็จดูงามเรียบร้อยค่อยเปลี่ยนแปลง
สองสามคนดำนาว่าเป็นเดือน......ฝนดีเหมือนน้ำทิพย์ชโลมลง
ลงข้าวเบาสามเดือนก็ได้เกี่ยว......พรรษาเดี๋ยวข้าวเม่าใจประสงค์
ต้องให้ทันทำบุญจิตมั่งคง..........ทำได้ตรงตามวันบุญมากมี
ข้าวหนักต้องอีกเดือนก็เริ่มเกี่ยว....เขาชวนเที่ยวปีใหม่ใคร่จักหนี
เคยไปเที่ยวบ่อยบ่อยประจำปี.......สามหนึ่งชี้ธันวาน่าเสียดาย
ข้าวกองเต็มลานอยู่ทำไฉน..........จะแอบไปเที่ยวงานกลัวเสียหาย
โจรขโมยมีข่าวมันวุ่นวาย............มัดข้าวยายผึ่งแดดยังลักไป
หลังปีใหม่เสร็จนาสบายหน่อย.....จากนั้นค่อยพักผ่อนนอนที่ไหน
นอนอยู่นาตามเดิมนั่นยังไง.........สบายใจชอบสงบสงัดดี
อันวิถีชีวิตในช่วงนั้น..................ผ่านคินวันมากมายจนหน่ายหนี
จนไปบวชค่อยสงบจิตใจมี..........ปรับเปลี่ยนชี้อีกทางพิพัฒนา
เรียนนักธรรมตรีโทและชั้นเอก.....สอบเทียบเทกตัวตนปรารถนา
วิชาครูมากมายร่ำเรียนมา...........แกร่งวิชชาสอบผ่านการเป็นครู

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น