คำชี้แจง ครั้งแรก
...................ผมแต่งนิราศเมืองเหนือไว้เมื่อปี 2533 ขณะเป็นครูที่โรงเรียนศรีสงครามวิทยา อำเภอ วังสะพุงจังหวัดเลย ต้นฉบับหายหมด เหลือแต่ที่นำขึ้นเวบไซท์ ซึ่งเป็นไฟล์ภาพสกุล .jpg กำลัง
จะนำมาปรับปรุงแก้ไขและพิมพ์ใหม่ คงใช้เวลาหลายวัน เพราะเขียนไว้ยาว เลยขอพื้นที่เวบบลอก
คุณยายธนัญธรว่า ถ้าพิมพ์ได้ยาวหน่อย จะเอามาโพสให้อ่านเล่น จบแล้วก็เอาออก อ้อนิราศเรื่อง
นี้แต่งด้วยโคลงดั้นวิวิธีมาลีช่วงนั้นกำลังฝึกแต่งโคลง มีข้อสังเกตคือ
...............รูปแบบแผนผังเหมือนโคลงสี่สุภาพ ตัดจำนวนคำวรรคสุดท้ายบทออก 2 คำ บังคับเอก
เจ็ด โทสี่ เหมือนเดิม โคลงสุภาพวรรคสุดท้ายบทมี 4 คำ วิวิธมาลีจะตัดออกสองคำ และให้ย้ายคำโท
ไปไว้วรรคหน้า ทำให้มีคำโทคู่ในบาทที่ 4 วรรคแรก โคลงดั้นบาทกุญชร และโคลงกลบทต่าง ๆ ที่
วรรคสุดท้ายบทมี 2 คำ จะมีคำโทคู่ลักษณะเช่นนี้ด้วย ข้อสังเกตอีกอย่างคือการส่งสัมผัสคำโทจาก
บาทที่สองไปบาทที่ 4 ปกติรับด้วยคำที่ 5 โคลงที่มีคำโทคู่มักจะรับด้วยคำโทคำที่ 4
ขุนทอง ศรีประจง
(13-ก.ค.-59 คำนำครั้งแรก)
คำชี้แจงครั้งที่ 2
............หลังจากพยายามแกะโคลงนิราศเมืองเหนือ ที่เหลือแต่ภาพสแกน ก็ทำเสร็จ 380 คำโคลง
ตรวจทานดูอีกครั้งพบว่า มีข้อบกพร่องมากมายในเรื่องแผนผังบังคับ เพราะริแต่งโคลงวิวิธิมาลี เลย
ส่งสัมผัสคำโทไปคำที่ 5 บาทที่ 4 เรื่อยเลย นั่นเป็นผังโคลงสี่สุภาพธรรมดา เลยเอาผนผังของโคลง
วิวิธมาลีมากาง ตรวจทานทุกบท ก็คิดว่าตรวจครบ เป็นโคลงวิวิธิมาลี้ทั้ง 380 บท ใช้เวลากว่าสอง
สัปดาห์ครับทั้งพิมพ์ใหม่และตรวจทาน เสร็จเมื่อ 18 มกราคม 2561 เอาลงบลอก 21 มกราคม
2561 บลอกเดิม จะลบออก จึงบันทึกช่วยจำไว้ครับ
ขุนทอง ศรีประจง
21 มกราคม 2561
...........กระผมมึนกับแผนผังโคลงดั้น จำสับสนกันบ่อย ยิ่งไปเจอตัวอย่างที่ลอกผิด ๆ มาเสนอในอินเตอร์เนต ยิ่งทำให้ น่าเวียนหัว เลยไปจับเอาแผนผังจากเอกสารหลักภาษาไทย มาทั้ง 4 แบบ มากางเทียบกันไว้ จะได้เห็นข้อแตกต่างกัน โคลงนิราศเมืองเหนือ กระผมตั้งใจให้เป็นโคลงดั้นวิวิธมาลี แต่ตอนตรวจทานพบว่า เป็น บาทกุญชรปนอยู่จำนวนมาก เลยเอาแผนผังมากางแล้วปรับแก้ไข แผนผังนี้เอามาช่วยเวลาสงสัยครับ
โคลงนิราศเมืองเหนือ เพจที่ 3 (266-300)
| 266..รอยบุญมีอยู่บ้าง | บังเอิญ | ||
| สักครู่หลวงลุงเดิน | พบรู้ | ||
| มันชุมอย่ามัวเพลิน | พัดไล โยมเอย | ||
| เอานี่อาจสู้มุ้ง | หยิบเอา | ||
| 267..ปรีดามีมุ้งม่าน | กีดยุง | ||
| ยังบ่หลับเด็กเขา | ครึกครื้น | ||
| คุยกันลั่นคงคุง | ขอบโลก | ||
| ลางบ่นสะอื้นไห้ | หู่ใจ | ||
| 268..ยากันยุงกลิ่นฟุ้ง | โชยมา | ||
| คนหืดหอบหทัย | อ่อนอ้อน | ||
| หากหอบเล่นงานครา | คืนค่ำ | ||
| คงยุ่งเดือดร้อนแท้ | พ่อคุณ | ||
| 269..กลิ่นฉุนคงยากห้าม | เห็นใจ | ||
| ยุงมากคราควันกรุ่น | หลบลี้ | ||
| พอทนปราศพิษภัย | ยุงหลบ | ||
| หอบหืดยากชี้พื้น | ฤทธิ์ดี | ||
| 270..มองหาที่หลบเร้น | ฤทธิ์ควัน | ||
| หากกลิ่นฉุนลอยมี | มากล้น | ||
| หอบหืดเคลื่อนหลบกัน | ที่อื่น แลนา | ||
| สังเกตแต่ต้นแล้ว | เรื่องราว | ||
| 271..ติดกันมีหนึ่งห้อง | รกดี | ||
| ยากยางจำเป้นคราว | เดือดร้อน | ||
| หอบจับอาจจรลี | หลบกลิ่น | ||
| บอกแม่อย่าอ้อนแล้ว | หลับสบาย | ||
| 272..บุญมีจนรุ่งเช้า | ชื่นใจ | ||
| หอบบ่มีมากราย | กีดกั้ง | ||
| ปลุกกันตื่นเร็วไว | วายวุ่น | ||
| ชวนเที่ยวอีกครั้งซื้อ | สิ่งของ | ||
| 273..คุณหมูคุณแม่ด้วย | ดุ่มเดิน | ||
| ไปตลาดคอยเมียงมอง | หมากไม้ | ||
| มากมายแต่ขายเกิน | แพงยิ่ง | ||
| แพงยิ่งยากได้ซื้อ | คาดู | ||
| 274..อาหารยามเมื่อเช้า | เสร็จสรรพ | ||
| สายหน่อยชวนโฉมตรู | แต่งอ้าง | ||
| ลูกรักพรักพร้อมพลัน | ผองเพื่อน | ||
| ไปที่บ่อสร้างอ้อม | อีกครา | ||
| 275..สันกำแพงแบ่งกั้น | สองทาง | ||
| สองฝ่ายยากจักหา | ห่อนไห้ | ||
| กำแพงรักพรากนาง | ไกลพี่ | ||
| รักห่างเหินให้ไห้ | ห่างหาย | ||
| 276..มาถึงที่บ่อสร้าง | สองโมง | ||
| ทำร่มกันมากมาย | ยิ่งล้น | ||
| ร่มดีเพราะมีโครง | ขึงอยู่ | ||
| กันแดดฝนพ้นได้ | เปียกปอน | ||
| 277..ร่มธรรมเย็นยิ่งล้ำ | ร่มใด | ||
| เย็นจิตนิราทร | สร่างเศร้า | ||
| โลภโกรธและหลงไหล | ราครุ่ม | ||
| กิเลสรุมเร้าสิ้น | เพราะกรรม | ||
| 278..ชาวเวียงเขาเสกสร้าง | ร่มเงา | ||
| คนอื่นควรจัดทำ | ร่มไว้ | ||
| คือร่มนิพพานเบา | กิเลส | ||
| ตัดขาดหมดได้สิ้น | สุขศานติ์ | ||
| 279..เขาทำกระดาษได้ | ดูดี | ||
| ทุบเปลือกปอสานาน | ต่อต้ม | ||
| นับเนิ่นเปื่อยเจือสี | หลากหลาย | ||
| เทใส่น้ำก้มแล้ว | ตักเอา | ||
| 280..ตะแกรงติดแผ่นมุ้ง | บอบบาง | ||
| ตักเยื่อกระดาษเขา | ฉลาดไซร้ | ||
| แดดออกตากวาง | เวียนผึ่ง | ||
| จักแกะยามได้แห้ง | กระดาษสา | ||
| 281..แวะชมจนถ้วนทั่ว | ทุกทาง | ||
| จำจากจักไคลคลา | เคลื่อนคล้อย | ||
| ออกรถแล่นเร้วพลาง | พิศเพ่ง | ||
| ทุกที่เมืองร้อยถ้อย | ถี่งาม | ||
| 282..จนถึงน้ำพุร้อน | สันกำแพง | ||
| บัตรผ่านสิบบาทตาม | แต่นี้ | ||
| เขาคุยว่างามแคลง | ใจอยู่ | ||
| ใยเก็บเงินชี้ชั้น | เช่นหวง | ||
| 283..ลดาวัลย์ร่ำร้อง | ต่อรอง | ||
| เขาลดเชิญพุ่มพวง | หกร้อย | ||
| คณะเราเร่งรีบจอง | จักเที่ยว | ||
| คุณแม่จูงน้อยน้อง | ออกเดิน | ||
| 284..เด็กเด็กกรูวิ่งอ้าว | ออกัน | ||
| ลางส่งเสียงสนุกเกิน | กว่าร้อง | ||
| ชมสวนดั่งสวนสวรรค์ | สวยยิ่ง | ||
| บานเบ่งดอกต้องแต้ว | ติดใจ | ||
| 285..แผกพรรณบุปผชาติชั้น | ช่อชม | ||
| แดงเด่นเหลืองพิไล | เลิศล้น | ||
| ชมพูม่วงนิยม | ยามเยี่ยม | ||
| ชวนชื่นหอมพ้นอ้าง | แผกกัน | ||
| 286..คุณหมูจูงแม่เลี้ยว | ลัดไป | ||
| กระท่อมเล็กสำคัญ | แปกลแท้ | ||
| เชิญอบอุ่นเอาไอ | น้ำพุ | ||
| คุณแม่ภูมิแพ้เข้า | ทดลอง | ||
| 287..ยืนคอยชมน้ำพุ | เดือดดี | ||
| มีไข่แช่เมียงมอง | ไม่ช้า | ||
| นับนานเจ็ดนาที | สนุกแน่ | ||
| ปอกเปลือกกินกล้าท้า | กล่าวจริง | ||
| 288..คอยนานมิเสร็จอ้าง | อบไอ | ||
| เวียนแวะถามเยาว์หญิง | อยู่ห้อง | ||
| สวยสดน่าสนใจ | อวบอิ่ม | ||
| คำเล่านวลน้องน้อย | น่าฟัง | ||
| 289..อบไอมีให้พี่ | บริการ | ||
| ยี่สิบอาบเองยัง | ร่วมใช้ | ||
| หลายคนต่างสระสนาน | สนุกพี่ | ||
| แพงกว่านั้นไซร้ได้ | สุขสันติ์ | ||
| 290..หนูมีคนอาบให้หาก | ประสงค์ | ||
| แยกที่อาบกิดกัน | ต่างห้อง | ||
| อาบสองต่อสองคง | สดชื่อน นาพี่ | ||
| อาบอบนวดน้องด้วย | จัดการ | ||
| 291..สบจิดโชคมิได้ | ดีเลย | ||
| คุณแม่อาบเสร็จพาล | อดแล้ว | ||
| เสียดายจากทรามเชย | ขวัญแม่ | ||
| มาใหม่มิแคล้วต้อง | อาบดู | ||
| 292..สวยงามยวดยิ่งน้ำ | พุไหล | ||
| พวยพุ่งออกจากรู | พุ่งฟ้า | ||
| ละอองเดือดอุ่นไอ | ดูแปลก | ||
| เดือดพล่านดังหล้าเหล้า | เดือดดิน | ||
| 293มีต่อลำพูนยิน | ป่าวร้อง | ||
| ลำไยมากมายแคลง | ใจยิ่ง | ||
| อยากทราบจำต้องตั้ง | ต่อใจ | ||
| 294. ลำพูนพูนเพียบพร้อม | นานา | ||
| มากยิ่งดกลำไย | หนักย้อย | ||
| ขายกันเฟื่องฟูครา | เยือนเยี่ยม | ||
| เรืองรุ่งบน้อยแล้ว | ชืนอุรา | ||
| 295. แลวัดพระธาตุตั้ง | สง่างาม | ||
| แลอร่ามดังทองทา | ทาบไว้ | ||
| ยังงงจึ่งสอบถาม | เขาเล่า | ||
| ฟังว่าทองได้หุ้ม | เสกสรร | ||
| 296. ตำนานอาทิตย์เจ้า | ราชา | ||
| พระผ่านลำพูนพลัน | จักสร้าง | ||
| เวียงวังหนึ่งหลังครา | ครวญใคร่ | ||
| รับสั่งพลอ้างให้ | จัดการ | ||
| 297. เลือกสรรงามที่พร้อม | ทรงเสริม | ||
| อีกหนึ่งจัณฑาคาร | คู่ด้วย | ||
| เสร็จกิจจัดเฉลิม | ฉลองใหญ่ | ||
| ปราสาทอินทร์ฉ้วยสร้าง | เสร็จสม | ||
| 298. สืบมาอาเพทต้อง | หนักใจ | ||
| ยามเสด็จปล่อยอาจม | จึ่งแจ้ง | ||
| อีกาหนึ่งตัวไว | บินว่อน | ||
| โฉบฉี่ราดแกล้งขี้ | รดหัว | ||
| 299. ทรงวานพลไพร่จ้อง | จับกา | ||
| กรงใส่ขังมันตัว | ต่ำต้อย | ||
| แปลกจริงใช่ธรรมดา | กาเด่น | ||
| ปราชญ์ส่งเด็กน้อยน้อย | คู่กา | ||
| 300. ขังรวมจับคู่ไว้ | นาน | ||
| สองจักคุยวาจา | ต่างรู้ | ||
| ราชาสั่งจัดการ | ตามกล่าว | ||
| เพียงเจ็ดวันผู้รู้ | กล่าวขาน | ||
| 301. ฟังคำเด็กกล่าวอ้าง | เดิมที | ||
| กาเล่าบิดาวาน | อยู่เฝ้า | ||
| องค์พระธาตุฝังมี | ยังอยู่ | ||
| ปราสาทครอบเข้าแล้ว | จึ่งเตือน | ||
| 302. ราชาจึงปล่อยเจ้า | กาไป | ||
| กากลับคืนยังเรือน | อยู่โพ้น | ||
| หิมวันต์ปู่กาวัย | แก่เฒ่า | ||
| กาเผือกจากโน้นเฝ้า | อาชญา | ||
| 303. กาเผือกสอนสั่งเจ้า | จอมธรรม | ||
| ยึดมั่นศีลวิชชา | ผ่องแผ้ว | ||
| สุจริตก่อกรรม | ควรค่า | ||
| ทรงเลื่อมใสแกล้วกล้า | ก่อบุญ | ||
| 304. จัดพวกพลไพร่รื้อ | อาคาร | ||
| ขุดที่มิเป็นคุณ | ออกทิ้ง | ||
| ถมดินใหม่เสร็จการ | ดีแน่ | ||
| จัดธูปเทียนหิ้งตั้ง | กราบขมา | ||
| 305.ผูงชนทราบข่าวแล้ว | หลั่งไหล | ||
| มากยิ่งของสักการ์ | ท่วมท้น | ||
| เจ็ดวันร่วมจิตใจ | จดจ่อ | ||
| พระธาตุแปลกล้นพ้น | โผล่ใย | ||
| 306. อาทิตย์ราชเจ้า | แปลกใจ | ||
| โปรดก่อเจดีย์ใส | ส่องฟ้า | ||
| สามวาส่วนสูงยัน | ยลชื่น | ||
| อีกสี่มุมกล้าอ้าง | เอ่ยชม | ||
| 307. ผอบทองศอกหนึ่งตั้ง | ต่อสูง | ||
| เก็บพระธาตุภิรมย์ | รื่นแล้ว | ||
| บรรุจ่อใจจูง | จิตแจ่ม | ||
| เสร็จกิจผ่องแผ้วปลิ้ม | หมู่ประชา | ||
| 308. วิหารเพียบพร้อม | พึงยล | ||
| เป็นแหล่งชาวชนมา | นอบน้อม | ||
| เดือนหกทุกเพ็ญคน | เนื่องแน่น | ||
| วันเฉลิมพร้อมหน้า | สุขสนาน | ||
| 309. หลายปีแปรเปลี่ยนด้วย | เดือนวัน | ||
| สรรพสิ่งแปรตามกาล | เกิดแล้ว | ||
| คงอยู่ดับไปพลัน | เพียงจักร | ||
| วนเรื่อยมิแคล้วต้อง | ผูกพัน | ||
| 310. เม็งรายเชียงใหม่เจ้า | กษัตรา | ||
| พระผ่านลำพูนสรรค์ | เสกสร้าง | ||
| เจดีย์ต่อเติมมา | หลายสิ่ง | ||
| นับสิบวาอ้างไว้ | ว่าสูง | ||
| 311. สำคัญทองแผ่หุ้ม | เจดีย์ | ||
| อร่ามจ่องใจจูง | นอบน้อม | ||
| ฝูงชนชื่นชมมี | มวลมาก | ||
| พระศรัทธาพร้อมนั้น | น่าชม | ||
| 312. หนึ่งเก้าแปดหกตั้ง | ต่อมา | ||
| พุทธศกนิยม | บอกไว้ | ||
| ติโลกราชครา | เสริมแต่ง | ||
| หล่ายสิ่งจดให้รู้ | เรื่องราว | ||
| 313. สิบสองวารอบด้าน | ดูฐาน | ||
| ยี่สิบสามวาคราว | โปรดสร้าง | ||
| ยอดฉัตรเจ็ดร่วมลาน | แลเลิศ | ||
| ทองพอกบุญอ้างไว้ | มากนัย | ||
| 314. ระเบียงหอกรอบล้อม | เจดีย์ | ||
| ยุคพระเมืองแก้วไกร | เกียรติสร้อย | ||
| ศรัทธาสั่งทำมี | มวลมาก | ||
| ฟังว่าถึงร้อยร้อย | เล่มงาม | ||
| 315. สองสามสองเห้าขวบ | พุทธศก | ||
| กาวิละองค์ราม | ราชเจ้า | ||
| ฉัตรหลวงสี่มุมยก | เติมแต่ง | ||
| ยอดฉัตรเติมเก้าชั้น | น่าชม | ||
| 316. วันวิสาขะตั้ง | การฉลอง | ||
| ชนทั่วคามนิคม | ต่างเต้า | ||
| ชุมกันก่อบุญปอง | บุญส่ง | ||
| บุญส่งสุขเศร้าสร้อย | โศกหาย | ||
| 317. ชวนกันไปกราบไหว้ | เจดีย์ | ||
| เทียนธูปครบครันภาย | ภาคหน้า | ||
| บุญก่อเกิดบุญมี | บุญส่ง | ||
| บุญแต่งเกิดกล้าแกล้ว | แกร่งปุน | ||
| 318. ปุนปองละบาปสิ้น | สิ่งหมอง | ||
| เสาะสั่งกุศลคุณ | ส่งให้ | ||
| ชะจิตแจ่มดังทอง | งามยิ่ง | ||
| สามสิ่งขอให้ซึ้ง | สัจธรรม | ||
| 319. อำลาพระธาตุเจ้า | จอมไตร | ||
| หลวงพ่อท่านฝากคำ | เลิศแท้ | ||
| มมากมีหมากลำไย | ยังร่วง | ||
| ปัดกวาดยากแล้ให้ | เก็บกิน | ||
| 320. ถูกใจโยมยิ่งแล้ว | หลวงตา | ||
| ปีนป่ายลองชิมยิน | อร่อยล้น | ||
| พอควรจึ่งอำลา | คุณท่าน | ||
| มากยิ่งนักพ้นเกล้า | กราบลา | ||
| 321. ตลาดกลางจอดพักยั้ง | ราตรี | ||
| จนเที่ยงกาญจนา | ขุ่นข้อง | ||
| คงหิวแม่จรลี | รุดเร่ง | ||
| เธอสั่งกินน้องน้อย | นั่งคอย | ||
| 322. ก๋วยเตี๋ยวตำส้มกับ | ปูดอง | ||
| หมูชอบพ่อจึงพลอย | พยักให้ | ||
| ครับครบแม่เลยลอง | เรียบหมด | ||
| อร่อยยิ่งได้ลิ้ม | เมื่อหิว | ||
| 323. อนันทาจักซื้อ | ลำไย | ||
| หกบาทกิโลฉิว | แม่ค้า | ||
| แพงเกินลดเท่าไร | คุณพี่ | ||
| เขาว่าลดห้าให้ | ตกลง | ||
| 324. มากพรรณมากแม่ค้า | แข่งขาย | ||
| ลางเก่งเกินอนงค์ | สอดสร้อย | ||
| ชุดบางแม่กรีดกราย | ดูนี่ | ||
| ผุดผ่องนวลน้อยต้อง | ตื่นตะลึง | ||
| 325. เสถียรชวนว่าซื้อ | อาจารย์ | ||
| สุทธิว่าเธอตรึง | ค่าไว้ | ||
| หกบาทอย่าต่อหวาน | จับจิต | ||
| จำจ่ายเงินให้ซื้อ | สี่ลัง | ||
| 326. จอแจจับจ่ายซื้อ | ลำไย | ||
| ขายส่งรถยายยัง | แย่งเข้า | ||
| เต็มรถเคลื่อนคลาไป | หลายเที่ยว | ||
| วายวุ่นนักเจ้าซื้อ | จ่ายขาย | ||
| 327. พวกเราไปแย่งด้วย | สนุกดี | ||
| แพงหน่อยถูกนิดหลาย | เลือกไว้ | ||
| แบกขนกลับรถมี | มวลมาก | ||
| กะโหลกเขียวได้เบี้ยว | เลือกมา | ||
| 328. สมควรลาจากแล้ว | ลำพูน | ||
| ลานิ่มนุชหวานตา | แช่มช้อย | ||
| คนขายเจิดจำรูญ | เทอญแม่ | ||
| รถเลื่อนเรียบร้อยแล้ว | เลิกครวญ | ||
| 329. ลำพูนลาแล้วมุ่ง | ป่าซาง | ||
| แดนมากโฉมงามนวล | นิ่มเนื้อ | ||
| ลือไกลว่าทุกนาง | งามยิ่ง | ||
| ชายใฝ่ชิดเชื้อเจ้า | จับจอง | ||
| 330. พิศนางนวลบ่น้อย | นวลหงส์ | ||
| งามแม่คงคิดปอง | อยู่ใกล้ | ||
| เสียดายแม่หยิกงง | ยังเซ่อ | ||
| ยายบิดหูให้ด้วย | เจ็บจริง | ||
| 331. ป่าซางมากกลุ่มน้อง | นางงาม | ||
| งามแม่งามสุดหญิง | ยอดแก้ว | ||
| อรชรอ่อนบอบบาง | ผุดผ่อง | ||
| พิมพ์จิตรุมแล้วร้อน | ราครุม | ||
| 332. เลยมานาโฮ่งหาก | มิไกล | ||
| นาล่มฝันทุกชุม | ชอกช้ำ | ||
| รุกขาเหี่ยวเฉาไป | มวลมาก | ||
| หดหู่ทุกก้ำแล้ว | หลบเมิน | ||
| 333. วัดพระบาทตากผ้า | พลันถึง | ||
| ยามบ่ายมิมัวเพลิน | เรียกร้อง | ||
| ลงรถแยกกันจึง | จักง่าย | ||
| ลางกลุ่มเดินจ้องขึ้น | สู่เขา | ||
| 334. วัดวางามพื้นที่ | ทุกทาง | ||
| งามป่ามากร่มเงา | แมกไม้ | ||
| เนินเขายิ่งงามกลาง | พนมมาศ | ||
| ภูมิสถานได้ชี้ | เยี่ยมจริง | ||
| 335. ตำนานตามกล่าวอ้าง | ศาสดา | ||
| เคยผ่านมาพักพิง | ถิ่นนี้ | ||
| หวังสืบศาสนา | คงมั่น | ||
| นำสัตว์ส่ำชี้ให้ | สู่สวรรค์ | ||
| 336. ดำเนินโดยแผกบ้าง | บางที | ||
| พระนิมิตรเสาะสรรค์ | สืบอ้าง | ||
| อานนท์ติตามมา | ทวยเทพ | ||
| อโศกราชข้างเจ้า | ฝ่ายโยม | ||
| 337. รอนแรมคุงเขตแคว้น | คามนิคม | ||
| ธรรมแผ่ดังแสงโสม | ส่องหล้า | ||
| เชียงดาวตับเตาชม | ลำดับ | ||
| โปรดสัตว์เบิกฟ้ากว้าง | กว่าไกล | ||
| 338. พระนอนขอนม่วงด้วย | เลยมา | ||
| พระบาทยั้งหรีดไพร | พฤกษ์กว้าง | ||
| พระธาตุทุ่งตุมคลา | ไคลเคลื่อน | ||
| รอยบาทพิมพ์อ้างไว้ | ที่สถาน | ||
| 339. ลุถึงดอยมั่นช้าง | ดอยเครือ | ||
| ผาลาดทรงพักลาน | ดาดพื้น | ||
| แดดจัดรุ่มร้อนเหลือ | ผลัดเปลี่ยน | ||
| แดดผึ่งผ้าชื้นให้ | เหือดหาย | ||
| 340. ผนังผารอยเส้นตั้ง | จีวร | ||
| ชัดรูปดุจรอยลาย | กดไว้ | ||
| พิมพ์พระบาทอีกตอน | ลาจาก | ||
| สองสิ่งโปรดให้เกื้อ | แก่ประชา | ||
| 341. พุทธบาทหนึ่งนั้น | นิมิต | ||
| รอยตากจีวรครา | ก่อนนั้น | ||
| คือนามวัดวิจิตร | เจิดแจ่ม จริงนา | ||
| ชนมากมวลดั้นด้น | ใฝ่ชม | ||
| 342. แต่งเติมเสริมต่อตั้ง | กาลนาน | ||
| ธรรมแผ่ทั่วนิคม | เขตแคว้น | ||
| ประชาศรัทธาสาน | สืบต่อ | ||
| เสริมส่งแน่นแฟ้นได้ | กล่าวขาน | ||
| 343. ธิดากรุงละโว้ | ธานี | ||
| คราวครอบลำพูกาล | ก่อนนั้น | ||
| พระนามแม่จามเทวี | ทรงราช | ||
| เกิดอุโมงชั้นได้ | แต่ปฐม | ||
| 344. ยุคเม็งรายราชเจ้า | เจียงใหม่ | ||
| ครอบเขตคามนิคม | ถิ่นนี้ | ||
| บำรุงสืบตามนัย | นานเนิ่น | ||
| หลายสิ่งยังชี้ฟื้น | วัฒนา | ||
| 345. จวบสมัยกรุงเทพตั้ง | ชัดเจน | ||
| ประวัติบันทึกมา | มากครั้ง | ||
| ปรับปรุงซ่อมแซมเป็น | ปรากฏ | ||
| แรงศรัทธายั้งไว้ | หยุดโทรม | ||
| 346. ป๋าปารมี | หนึ่งผู้พัฒนา | ||
| นำก่อวิหารโดม | ครอบไว้ | ||
| ปรับปรุงใหม่ศาลา | จตุมุข | ||
| คณะสงฆ์ได้เกื้อ | กิจกรรม | ||
| 347. พุทธิ์วงศ์พรั่งพร้อม | พวกสงฆ์ | ||
| ชวนญาติโยมกระทำ | ก่อสร้าง | ||
| จตุมุขศาลา | คงอยู่ | ||
| สองสี่เจ็ดสองอ้างไว้ | ว่าควร | ||
| 348. สองสี่แปดหกเจ้า | จังหวัด | ||
| คณะสงฆ์มากมวล | ทุกก้ำ | ||
| ญาติโยมต่างชอบวัตร | คุณท่าน | ||
| พรหมจักรนามล้ำแล้ว | เที่ยวเชิญ | ||
| 349. นิมนต์พระท่านให้ | รับประธาน | ||
| นิมิตวัดงามเกิน | กล่าวได้ | ||
| ศรัทธาหลั่งมาปาน | ชลหลั่ง | ||
| วัดพระบาทให้สร้าง | รุ่งเรือง | ||
| 350. คณะเราแยกย้าย | ชมสถาน | ||
| ตามชอบมิขัดเคือง | ขุ่นข้อง | ||
| พวกเราแม่ลูกสราญ | เริงรื่น | ||
| เกาะเกี่ยวแขนน้องน้อย | เที่ยวไป | ||
| 351. ทำบุญชะจิตตั้ง | ต่อทาน | ||
| มณฑปพระบาทไว | แวะแล้ว | ||
| มาเถิดนั่งสักการ | กราบบาท | ||
| บุญที่หมายแก้วได้ | ดั่งประสงค์ | ||
| 352. ไพจิตรพิลาสล้ำ | มณฑป | ||
| จตุมุขยังคง | คร่อมไว้ | ||
| รอยบาทคู่ควรจบ | จิตนอบ | ||
| รำลึกคุณได้สร้าง | ศาสนา | ||
| 353. อรหังพุทธผู้ | สุคโต | ||
| ตัดกิเลสอวิชา | หมดสิ้น | ||
| สอนสัตว์ละโลภโมห์ | มืดจิต | ||
| ละโทสะดิ้นพ้น | ห่างอบาย | ||
| 354. งดงามภายนอกด้าน | ลานผา | ||
| รอยตากจีวรลาย | แปลกแล้ว | ||
| ตำนานบ่งพระมา | แวะผ่าน | ||
| ชนชื่นปานแก้วเก้า | พบพาน | ||
| 355. งามโบสถ์แบบที่ได้ | มาชม | ||
| เก่าใหม่ผสมผสาน | ช่างแต้ม | ||
| งดงามแปลกดีสม | มากค่า | ||
| กราบพระหมูแย้มยิ้ม | อยากเดิน | ||
| 356. กุฎีหลวงปู้ตั้ง | ต่อไป | ||
| สองแม่ลูกเพลิดเพลิน | ผ่อหน้า | ||
| สองชมชื่นชมไพร | ยามผ่าน | ||
| สักครู่ถึงกล้าก้ม | กราบกราน | ||
| 357. เงียบกุฎีหลวงปู้ได้ | มาถึง | ||
| เห็นท่านเจริญฌาน | แน่แท้ | ||
| กราบเสร็จต่างตลึง | แลท่าน | ||
| ยังนิ่งมิแพ้ก้อน | ศิลา | ||
| 358. ดูนานจึงทราบนั้น | คือหุ่น | ||
| เขาหล่อแทนกายา | ล่วงแล้ว | ||
| เคารพท่านคือบุญ | บานจิต | ||
| ลาจากยินแก้วเจ้า | กล่าวขาน | ||
| 359. ไปชมสิ่งก่อสร้าง | สวยงาม | ||
| เรือนสักยามแลลาน | ยิ่งล้น | ||
| เขาตัดทุบเปลือตาม | ตกแต่ง | ||
| เคลือบขัดงามพ้นถ้อย | เอ่ยชม | ||
| 360. ลดาวัลย์ไต่ขึ้น | เขาสูง | ||
| เด็กวิ่งตามนงศรี | แห่ห้อม | ||
| บันไดนาคดังจูง | จิตสู่ สวรรค์แฮ | ||
| สี่หกเก้าพร้อมขั้น | นับนาน | ||
| 361. สมควรจำจากแล้ว | ล่ำลา | ||
| ตรึงจิตนิรันดร์กาล | กราบไหว้ | ||
| ติรัตน์มั่นสรณา | แนบแน่น | ||
| บุญส่งผลให้ให้ | สบทาง | ||
| 362. รอนแรมรถแล่นเข้า | เขตขัณฑ์ | ||
| มาดมุ่งไปลำปาง | เหาะพริ้ว | ||
| ตีนผีควบเหวชัน | ชวนหวาด จริงแฮ | ||
| ฝนตกโห่ฮิ้วก้อง | เด็กเรา | ||
| 363. เพราะเพลงเขาครึกครื้น | บ่กลัว | ||
| ลางร่ายรำคลายเหงา | ห่างบ้าน | ||
| ลางเหน็ดเหนื่อยมึนมัว | เมาหลับ | ||
| กรนแข่งกันสะท้านสเทื้อน | ปฐพี | ||
| 364. ลำปางขากลับยิ้ง | ยามแลง | ||
| เขาปล่อยเด็กจรลี | เล่นได้ | ||
| นัดสองทุ่มมิแคลง | คราเคลื่อน | ||
| รถจักจรให้เต้า | ต่าวคืน | ||
| 365. ชวนกันจองรถม้า | รอบมอง | ||
| ห้าสิบคำเขายืน | เรียกร้อง | ||
| หลายคนบ่ไปเคือง | แพงค่า | ||
| หลายคู่เห็นพ้องด้วย | ตกลง | ||
| 366. อาชาลากรถพริ้ว | ตามลม | ||
| กุบกับเสียบคง | ครึกครื้น | ||
| ดังเย่าเก่านานนม | นับเนิ่น แลนา | ||
| ยามนั่งรถฟื้นได้ | เรื่องราว | ||
| 367. ลำปางยามเมื่อได้ | เพลินชม | ||
| ตกแต่งหนทางคราว | เยี่ยมยั้ง | ||
| ติดโคลนเปียกเป็นตม | เต็มอยู่ | ||
| ฝนตกเทียวครั้งนี้ | ยากเย็น | ||
| 368. ชวนกันแวะที่ร้าน | อาหาร | ||
| ยายสั่งก๋วยเตี๋ยวเป็น | ราดหน้า | ||
| แปลกดีเพิงทราบกล | การสั่ง | ||
| อาจกลับกันถ้าได้ | เลอะเลือน | ||
| 369. คำรามเสียงฟ้าฟาด | ครืนครืน | ||
| ซู่ซู่ฝนลงเหมือน | ล่มฟ้า | ||
| ลมแรงยากหลบฝืน | เย็นชุ่ม | ||
| หนาวสั่นจนกน้าน้อง | เปียกปอน | ||
| 370. ชวนกันไปหลบลี้ | หลีกฝน | ||
| ตลาดสดขอพักตอน | แต่เค้า | ||
| พายุสาดซัดจน | เปียกโชก | ||
| หนาวยิ่งนวลเจ้าน้อง | จับไอ | ||
| 371. หอบหืดตามติดแล้ว | ลำเค็ญ | ||
| ยาพ่นยาเม็ดไฉน | บ่สู้ | ||
| หลายขนานบ่อาจเป็น | ยาช่วย | ||
| หอบเหนื่อยบ่รู้แก้ | แก่กัน | ||
| 372. ฝนซาเรียกรถแล้ว | รีบไป | ||
| เขาส่งรถบัสพลัน | เร่งร้อน | ||
| เสาะหาร่วมยาไว | วายวุ่น | ||
| อีกหนึ่งชุดซ้อนซ้ำ | หืดหาย | ||
| 373. จวนถึงสองทุ่มแล้ว | ลีลา | ||
| เหน็ดเหนื่อยเพลียใจกาย | หลับพริ้ม | ||
| เหลือเรานั่งชมครา | คืนถิ่น | ||
| ฝนหนักยามยิ้มแย้ม | แปลบใจ | ||
| 374. หยาดฝนหล่นจากฟ้า | ฝากครวญ | ||
| ยามหม่นหมองหทัย | ทุกข์ท้น | ||
| สายฝนดั่งเนตรนวล | บอกพี่ | ||
| ยามร่ำไรล้นน้ำ | เนตรนอง | ||
| 375. เย็นใจยามกลับบ้าน | เมืองเลย | ||
| แดนอื่นงามดังทอง | เลิศล้น | ||
| ฤๅเทียเท่าแดนเคย | ครองอยู่ | ||
| ดีชั่วมิพ้นต้อง | ต่าวมา | ||
| 376. อวสานสารสุดสิ้น | สิ่งสรรพ์ | ||
| เทียวท่องเมืองเหนือครา | หนึ่งนี้ | ||
| จากไปมิกี่วัน | วนกลับ | ||
| เพียงเพื่อชวนชี้บ้าน | เบิ่งเมือง | ||
| 377. ภรรยาแลลูกน้อย | ติดตาม | ||
| เขียนเพื่อพอประเทือง | จิตไว้ | ||
| บันทึกอ่านเล่นยาม | แก่เฒ่า | ||
| เปิดอ่านดูได้รู้ | เรื่องราว | ||
| 378. ขุนทองนามผู้ที่ | ขีดเขียน | ||
| ศรีประจงสกุลสาว | สืบไว้ | ||
| คืนวันบ่อาเกียรณ์ | กลบท | ||
| สามสิบเอ็ดได้ถ้วน | นับวัน | ||
| 379. ควรมิควรขัดข้อ | เคืองใจ | ||
| เกินล่วงขอโทษทัณฑ์ | อย่าข้อง | ||
| ผิดพลาดโปรดอภัย | เทอญท่าน | ||
| เขียนอ่านกันน้องน้อง | อย่าถือ | ||
| 380. ตริสามสิบเอ็ดตั้ง | กรกฎ | ||
| เพียรแต่งเป็นหนังสือ | กล่าวอ้าง | ||
| สามแปดศูนย์นับบท | โคลงสี่ | ||
| สามสิบสิงห์สร้างสิ้น | เสร็จสม |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น